همچنان طبق نظر مهندس!
درباره تلفات جاده‌ای خودروهای وارداتی، کارکرده‌ها، فرسوده‌ها و نکته‌های دیگر
روزنامه هفت صبح| سال گذشته دقیقا چهاردهم فروردین ماه بعد از تعطیلات، گزارشی تیتر دو روزنامه شد با این مضمون (همان جور که مهندس دوست داشت) و زیرتیتر (واردات خودروهای سواری کارکرده منتفی شد) داستان هم به توییت مهندس مصطفی میرسلیم عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام بازمی‌گشت که طرح واردات خودروهای دست‌دوم را خواب آشفته واردکنندگان محصولات مستعمل خارجی می‌دانست.
حالا پس از گذشت یک سال با اینکه آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده در هیات وزیران تصویب شد، خبری از ابلاغ و اجرای این آیین‌نامه نیست. از سوی دیگر واردات خودرو هم به همان صورت قطره‌چکانی ادامه دارد و طبق آخرین آمار گمرک تاکنون 11هزار و 236 دستگاه خودرو سواری به ارزش 223 میلیون و 861 هزار دلار در سال 1402 از طریق گمرکات کشور ترخیص قطعی شده است.
یعنی ظرف مدتی که واردات خودرو آزاد شد، این مقدار وارد شده که عرضه آن به قدری است که اگر در خیابان سر بگردانید اثری از این خودروها نخواهید دید. پس از گذشت یک سال همه امید داشتند با واردات خودروهای خارجی دست‌دوم 5 سال کارکرد و واردات خودروهای خارجی نو، گره از بازار خودرو باز شود و ایمنی و رفاه و ارزانی توامان به این بازارِ پُرمتقاضی سرازیر شود.
حالا با اعلام آمار کشته‌های تصادفات داخلی باید گفت زهی خیال باطل! از خطای رانندگان نمی‌توان گذشت همانطور که از کیفیت و ایمنی تولیدات داخلی نمی‌توان به سادگی عبور کرد. همانطور که دعوا بر‌سر تخصیص ارز برای واردات خودرو همچنان ادامه دارد. همانطور که مهندس مصطفی میرسلیم مانند سال قبل یک کلام در توییتر می‌گوید: مشکل بنزین و مصرف آن است آن هم در موضوع تصادفات جاده‌ای! اصل را رها کرده و فرع را چسبیده‌ایم.در این گزارش به آمار تصادفات جاده‌ای در چند سال اخیر، علت تصادفات، داستان واردات خودرو و ایمنی خودروهای داخلی خواهیم پرداخت.
آمار کشته‌ها کمتر از سال قبل
آمار کشته‌ها و مصدومان تصادفات جاده‌ای مثل هرسال ترند فضای مجازی بود. طبق اعلام پلیس راهور از ابتدای طرح ترافیکی نوروزی (۲۴اسفند) تا (۱۳ فروردین) امسال ۷۴۰ تن از هموطنان در سوانح رانندگی جان خودشان را از دست داده و حدود ۱۹ هزار ۳۲۵ نفر نیز مصدوم شده‌اند. آمار به غایت ترسناک است اما با یک سرچ ساده درمی‌یابیم آمار کشته‌ها در سال 1401 و 1402 به مراتب ترسناک‌تر بوده است. البته که باید به آمار امسال این موضوع را نیز اضافه کرد که هنوز آمار کشته‌های تصادفات جاده‌ای در روز 13 به‌در مشخص نیست و احتمال درگذشت برخی از مصدومان و مجروحین هم وجود دارد.
براساس آماری که سازمان پزشکی قانونی اعلام کرده، در ۱۰ سال اخیر، یعنی از سال ۹۳ تا سال۱۴۰۲، تعداد کشته‌شدگان تصادف در تعطیلات نوروزی، به ترتیب ۱۰۸۴، ۹۶۸، ۹۶۴، ۸۷۴، ۱۰۳۴، ۹۱۴، ۵۳۴، ۱۰۸۰، ۱۱۴۶ و ۱۲۱۷ نفر بوده است. به عبارتی می‌توان گفت که در مجموع در ۱۰ سال اخیر، ۹ هزار و ۸۱۵ نفر در ایام نوروز در جاده‌ها کشته شده‌اند. طبق گفته سید‌کمال هادیان‌فر، معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی بیش از ۳۷۰ میلیون تردد از ابتدای طرح نوروزی یعنی ۲۴ اسفندماه ۱۴۰۲ تا کنون در جاده‌های سراسر کشور ثبت شده که بیشترین آن مربوط به محورهای مازندران، گیلان، قم، شیراز، اصفهان و استان‌های جنوبی کشور بوده است.
پژو و پراید در صدر تصادفات
طبق اعلام رئیس پلیس راه، دو خودرو پراید و پژو بیشترین میزان تصادف را در نوروز داشتند. سردار حسن مؤمنی، رئیس پلیس راه درباره تصادفات نوروز اعلام کرد: ۶۲ درصد تصادف‌های فوتی نوروز مربوط به پژو و پراید بوده. ۱۷ درصد خودروهای تصادف کرده منجر به فوت، خارجی و ۸۳ درصد داخلی بوده‌اند و ۳۵ درصد خودروها پژو و ۲۷ درصد پراید بودند که نشان می‌دهد ۶۲ درصد تصادفات را پژو و پراید تشکیل داده‌اند. در طرح نوروز امسال ۱۹ درصد جانباختگان سن زیر ۱۸ سال بوده‌اند که این آمار در طول سال ۱۸ درصد بود، سن بین ۱۸ تا ۳۰ سال (سن جوانی) حدود ۳۲ درصد مجموع جانباختگان و ۱۸ تا ۶۰ سال (سن کار) ۶۶ درصد جانباختگان را به خود اختصاص داده‌اند که آمار نگران‌کننده‌ای است.
افزایش دوبرابری جریمه‌ها
براساس اعلام سردار «تیمور حسینی»، رئیس پلیس راهور فراجا، بسیاری از این تلفات بر اثر بی‌حوصلگی و عجله رانندگان در زمان برگشت رخ می‌دهند. در اواسط تعطیلات بود که خبر افزایش چند برابری جریمه‌های رانندگی در صدر اخبار قرار گرفت. از لحاظ فرهنگی همه هم از آن استقبال کردند ولی نکته مهم دیگر هم ماجرای خودروهای فرسوده است. رئیس پلیس راهور درحاشیه سخنانش، به نوع خودروهای مقصر در تصادفات نیز اشاره کرد. به گفته سردار تیمور حسینی، در 83 درصد از تصادفات نوروزی منجر به فوت، خودروهای داخلی مقصر بودند.
همچنین 62 درصد تصادفات نوروزی 1403 که منجر به فوت شده‌اند، توسط رانندگانی با خودروهای پراید و پژو رخ داده است. البته تولید پراید و پژو 405 از سال 1399 متوقف شده است و این خودروها دیگر تولید نمی‌شوند. بااین‌حال سایپا و ایران‌خودرو طی سه دهه 1370، 1380 و 1390 آن‌قدر پراید و پژو تولید کرده‌اند که تا سال‌ها این خودروها را در خیابان‌ها و جاده‌های ایران خواهیم دید. نکته دیگر در مورد خودروهای داخلی، عدم تغییر ساختار فنی آن‌هاست. تولید پراید و پژو 405 متوقف شده است اما نسخه‌های دیگر آن‌ها همچون ساینا، کوییک، سورن پلاس و دنا پلاس همچنان به تولید می‌رسند. به عبارتی همان پراید و پژو 405 اکنون با ظاهری متفاوت و البته قیمتی گران‌تر در اختیار مشتریان ایرانی قرار گرفته‌اند.
تخصیص ارز برای واردات خودرو به‌صرفه نیست
طبق آماری که خود راهور اعلام کرده است، خودروهای خارجی از تصادفات با آمار کمتری جان سالم به‌در برده‌اند. حالا سر واردات خودرو و تخصیص ارز چه بحث‌ها که نیست. داوود منظور، رئیس سازمان برنامه و بودجه در تازه‌ترین اظهار‌نظر گفته است که تخصیص ارز کشور برای واردات خودرو به‌صرفه نیست. به گفته او، فرض می‌کنیم که سال ۱۴۰۳ حدود دو – سه میلیارد دلار واردات خودرو انجام شود. می‌دانیم به صلاح کشور نیست منابع ارزی کشور را به واردات خودرو اختصاص دهیم در حالیکه داخل کشور ظرفیت تولید 1/5 میلیون خودرو را داریم.
حال باید یک سوال از آقای منظور پرسید؛ اصلا ما توان و ظرفیت تولید یک و نیم میلیون دستگاه خودرو داشته باشیم؛ آیا کیفیت و ایمنی این خودروها مدنظر شما نیست که چنین آمار کشته‌هایی در تصادفات جاده‌ای داریم و ماشین‌های خارجی آمار کمتری در میزان تصادفات دارند. از سوی دیگر؛ معاون وزیر صمت از واردکنندگان خودرو خواست تا نهم فروردین اطلاعات لازم برای جمع‌بندی و برآورد نیاز ارزی واردات خودرو در سال ۱۴۰۳ را به سازمان توسعه تجارت ایران ارسال کنند. اما عمل با درخواست نمی‌خواند؛ شرکت‌های واردکننده بدون استثنا می‌گویند هنوز ارزی که سال قبل قرار بوده بدهند، به طور کامل تخصیص داده نشده است.
از سوی دیگر، قیمت‌هایی که برای خودروهای وارداتی تعیین شده واقعا هوش از سر می‌پراند! یک سدان چینی برای یکی از همین شرکت‌های واردکننده 5 میلیارد تومان در بازار خرید و فروش می‌شود! از سوی دیگر؛ ماجرای پژو پارس را هم فراموش نکنیم که قرار بر توقف تولیدش آن هم به دلیل پاس نشدن استانداردها بود ولی خبر آمد قرار است در سال جدید با توان بیشتر میزان تولیدش افزایش پیدا کند! فقط در پایان می‌توانیم بگوییم باید از تقارن ماه مبارک رمضان و تعطیلات تشکر کرد که باعث شد آمار قربانیان جاده‌ها در این دوسال آن هم به این دلیل کمتر باشد.
