هوآوی و تیک‌تاک و حالا اتومبیل برقی
این گام سوم نبرد خاموش آمریکا علیه چین است
روزنامه هفت صبح| آمریکا می‌گوید نسبت به صنعت ماشین‌های الکتریکی چین نگرانی امنیتی دارد ولی به نظر موضوع چیز دیگری است. «تصور کنید هزاران یا صدها هزار وسیله نقلیه متصل به چین در جاده‌های آمریکا وجود داشته باشند که می‌توانند فوراً و به طور همزمان توسط شخصی در پکن غیرفعال شوند.» جینا ریموندو، وزیر بازرگانی آمریکا دیروز این ترس را در دل آمریکایی‌ها انداخت تا بتواند اقدام جدید دولت بایدن، برای بررسی خطرات امنیت ملی خودروهای هوشمند چینی در آمریکا را توجیه کند.
رئیس‌جمهور آمریکا شخصا خود روز پنجشنبه در مورد این اقدام صحبت کرد و بخش دیگری از سناریو را پیش برد: «چین مصمم است بر آینده بازار خودرو، از جمله با استفاده از شیوه‌های ناعادلانه، تسلط یابد. سیاست‌های چین می‌تواند بازار ما را با وسایل نقلیه خود پر کند و خطراتی را برای امنیت ملی ما ایجاد کند. من اجازه نمی‌دهم این اتفاق در دوره من بیفتد.» البته ماجرا فعلا در سطح تحقیقات است و قرار نیست ممنوعیتی برای خودروهای چینی وضع شود هرچند که ممکن است در انتهای این تحقیقات این کار صورت بگیرد.
ولی ماجرا چیست و چرا آمریکایی‌ها بعد از جنگ تعرفه‌ای که از سال ۲۰۱۸ با چین آغاز کردند و بعد از تنش‌هایی که با شرکت هوآوی در پنج سال اخیر بر سر جاسوسی از آمریکایی‌ها داشتند و نیز بعد از فشار شدید بر شبکه اجتماعی «تیک تاک» به سراغ خودروهای چینی آمدند؟
چین سهم بزرگی از بازار خودرو در آمریکا ندارد. پرفروش‌ترین برند خودرو در سال ۲۰۲۳ در آمریکا فورد بوده که یک میلیون و ۹۰۴ هزار خودرو فروخته و بعد از آن تویوتای ژاپنی که یک میلیون و ۸۸۸ هزار خودرو فروخته است. آخرین آماری که از فروش خودروی چینی در آمریکا هم به دست آوردیم مربوط به سال ۲۰۲۰ است که حدود ۳۵ هزار خودرو است که در بازار آمریکا اساسا به چشم نمی‌آید.
چرا چین سهم زیادی از بازار ندارد؟ چون از سال ۲۰۱۸ و در دولت ترامپ برای حمایت از تولیدات داخلی در آمریکا (طبق شعار دوباره آمریکا را به بزرگی برسانیم) تعرفه‌های سنگینی روی واردات کالا از آمریکا وضع شد و دولت بایدن هم همان دست فرمان را ادامه داد به طوری که امسال برای اولین بار بعد از ۲۵ سال، مکزیک به بزرگ‌ترین واردکننده کالا به آمریکا تبدیل شد.
اما مسئله این است که وضعیت به همین منوال نمی‌ماند. چرا؟ اولا به خاطر اینکه چین به سرعت در حال افزایش سهم خود از بازار خودرو است. در سال ۲۰۲۳ در این کشور حدود ۳۰ میلیون خودرو تولید شد و نزدیک به ۵ میلیون خودروی آن صادر شد. این میزان صادرات نسبت به سال قبل از آن ۵۷ درصد رشد داشته است.
و در میان این خودروها سهم برقی‌ها بالا بوده است. یک چهارم از کل خودروهای فروخته شده در چین برقی بوده است و در خارج از چین هم در حالی که سهم چین از بازار خودروهای برقی در اروپا، دو سال پیش صفر بوده، حالا به ۱۰درصد رسیده است. موضوعی که باعث شده اروپا هم از سال پیش تحقیقاتی را در زمینه این خودروها آغاز کند.
و ثانیا به خاطر اینکه چین با فهم مقررات آمریکا در حال دور زدن نظام تعرفه‌ای این کشور از طریق ساخت کالاهای خود در کشورهای دیگر مانند مکزیک است. غول خودروهای برقی چین یعنی شرکت BYD هم سال گذشته برنامه‌های خود را برای اولین کارخانه اروپایی خود اعلام کرد.
حالا دولت آمریکا از چه می‌ترسد؟
اولا از همان چیزی که در جمله اول این گزارش گفتیم یعنی کنترل شدن خودروها توسط کارخانه چینی یا دولت این کشور و امکان ایجاد بحران‌هایی در زندگی روزمره آمریکایی‌ها. ولی نکته دوم این است که حتی اگر چین نخواهد چنین بحران‌هایی را ایجاد کند می‌تواند با این خودروها اطلاعات حساسی در مورد آمریکایی‌هایی که صاحب این خودروها هستند جمع‌آوری کند. به گفته مقامات آمریکایی این خودروها مثل گوشی‌های هوشمندی هستند که چرخ دارند.
اما چه جور اطلاعاتی؟ مثلا فرض کنید مدیر یک کارخانه حاضر به انعقاد یک قرارداد بسیار سودبخش با چینی‌ها نشود و آن‌ها بتوانند با استفاده از ردیابی خودروی او متوجه شوند که رابطه‌ای خارج از ازدواج دارد و با فاش کردن آن، این فرد را برکنار کنند. یا مثلا فرض کنید که بتوانند گروه خونی یکی از مقامات دولت آمریکا که صاحب چنین خودرویی است را داشته باشند (چون در برخی خودروها این اطلاعات برای مواقع اضطراری جمع‌آوری می‌شود).
برخی از این اطلاعات ممکن است مربوط به شخص خاصی هم نباشد. مثلا همین که دولت چین بداند که کدام معبر در چه ساعتی شلوغ است شاید بتواند به کار ایجاد یک ترافیک ساختگی یا هر خرابکاری دیگری بیاید.
البته دولت آمریکا برای این اقدام خود انگیزه‌های دیگری دارد. مثل انتقامجویی. چون چین هم محدودیت‌هایی روی خودروهای آمریکایی وارد کرده است. فروش جنرال موتورز در سال ۲۰۱۷ در چین ۴ میلیون خودرو بوده ولی در سال پیش به 2/1 میلیون خودرو رسیده است.
دعوا بر سر ۲۰۳۵
با این حال، به نظر می‌رسد پشت همه این حرف‌ها در مورد امنیت ملی و جاسوسی و ... حقیقت دیگری به نام پول وجود دارد. تخمین زده شده که در سال ۲۰۳۵، از هر سه خودرو در جهان، ۲ خودرو الکتریکی باشد. اروپا گفته تا ۲۰۳۵ همه خودروها در این کشور باید برقی باشد. برنامه آمریکا هم این است که تا سال ۲۰۳۰، نیمی از بازار خودروی خود را برقی کند و چین همین حالا ۲۵ درصد از کل خودروهای خود را برقی کرده است.
حالا دعوای بزرگی بین اروپا، چین و آمریکا ایجاد شده بر سر اینکه چه کسی چه سهمی از این بازار را داشته باشد. حدس بازار این است که در سال ۲۰۳۵ حدود ۴۸ میلیون خودرو در بازار خودروهای برقی فروخته خواهد شد. سهم اروپا ۱۰ میلیون خودرو است و سهم آمریکا ۱۰ میلیون ولی سهم چین تقریبا ۱۵ میلیون خودرو و این یعنی چین می‌تواند در این سال، آقای خودروهای برقی در بازار شود.
همه این دعواها و نیز دعواهای دیگری که بر سر تولید محصولات نیمه‌رسانا که اصلی‌ترین بخش‌های الکتریکی خودروها را تشکیل می‌دهند بر سر این سهم از بازار است و به عبارت دیگری بر سر پول. آیا چین خواهد توانست ۱۱ سال دیگر، قطب خودروسازی برقی در جهان شود یا نظام امنیتی و قانونی اروپا و آمریکا خواهند توانست از شرکت‌هایشان در این رقابت محافظت کنند؟ باید منتظر بمانیم و ببینیم.
