فروپاشی یک اتحاد بزرگ | از جنگ لفظی دونالد ترامپ تا اتهامات سنگین ایلان ماسک
جدال ایلان ماسک و دونالد ترامپ، از دوستی صمیمی تا دشمنی علنی، در یک روز ۱۵۲ میلیارد دلار از ارزش تسلا را دود کرد و آینده سیاسی و اقتصادی آمریکا را به لرزه درآورد
هفت صبح| رابطه ایلان ماسک و دونالد ترامپ که روزگاری با شب‌نشینی‌های پرطمطراق کاخ سفید و حمایت‌های انتخاباتی گرم شده بود، اکنون به یکی از جنجالی‌ترین نزاع‌های سیاسی-اقتصادی آمریکا تبدیل شده است. این درگیری که ریشه در اختلافات سیاستی، منافع تجاری و خودبینی‌های شخصی دارد، نه‌تنها بازارهای مالی را متلاطم کرده، بلکه آینده حزب جمهوری‌خواه، برنامه‌های فضایی و حتی اعتماد عمومی را به مخاطره انداخته است.
آغاز دوستی: از حمایت انتخاباتی تا نفوذ در دولت
در سال ۲۰۲۴، ایلان ماسک، ثروتمندترین مرد جهان و مالک تسلا، اسپیس‌ایکس و شبکه اجتماعی ایکس، با حمایت مالی هنگفت و تبلیغ در پلتفرم ایکس، به یکی از ستون‌های پیروزی انتخاباتی دونالد ترامپ تبدیل شد. او حتی ادعا کرد که بدون حمایت او، دموکرات‌ها کنترل کنگره و سنا را به دست می‌گرفتند. پس از پیروزی، ماسک به‌عنوان رئیس «وزارت بهره‌وری دولت» (DOGE) منصوب شد، نقشی که به او نفوذ بی‌سابقه‌ای در سیاست‌های فدرال داد.
این رابطه به حدی نزدیک و عمیق شد که ماسک در فوریه ۲۰۲۵ در ایکس نوشت: «من، دونالد ترامپ را به اندازه‌ای که یک مرد می‌تواند مرد دیگری را دوست داشته باشد، دوست دارم.» اما این دوستی شکننده بود. هر دو، با شخصیت‌هایی جاه‌طلب و تمایل به کنترل، زمینه‌ساز تنش‌های بعدی شدند. به گفته منابع نزدیک به کاخ سفید، ترامپ از نفوذ فزاینده و رفتار خودسرانه ماسک احساس خطر می‌کرد. نقل‌قولی از ترامپ که ماسک را به «فکر کردن به جای رئیس‌جمهور» متهم کرد، نشان‌دهنده نارضایتی او بود.
نقطه عطف: جرقه اختلافات
جرقه اصلی این درگیری در مارس ۲۰۲۵ زده شد، زمانی که فاش شد ماسک بدون هماهنگی با کاخ سفید، جلسات محرمانه‌ای درباره برنامه‌های پنتاگون برای درگیری احتمالی با چین برگزار کرده است. این اقدام، با توجه به منافع عظیم تسلا در بازار چین، به‌عنوان تعارض منافع آشکار تلقی شد. اما اختلافات زمانی علنی شد که ماسک، پس از استعفای ناگهانی از داج در می ۲۰۲۵، به لایحه بودجه پیشنهادی ترامپ، معروف به «لایحه بزرگ و زیبا»، حمله کرد.
این لایحه که شامل تمدید معافیت‌های مالیاتی برای ثروتمندان، کاهش بیمه درمانی برای ۱۰ میلیون نفر، حذف مشوق‌های انرژی پاک و افزایش بودجه نظامی و مرزی بود، به گفته تحلیلگران می‌توانست ۲.۴ تریلیون دلار به کسری بودجه آمریکا در ۱۰ سال آینده اضافه کند. ماسک در ایکس نوشت: «این لایحه عظیم، ظالمانه و پر از هزینه‌های کنگره، یک عمل شنیع و نفرت‌انگیز است. شرم بر کسانی که به آن رأی دادند.» او حتی تهدید کرد که در انتخابات آینده از رقبای سیاستمدارانی که به این لایحه رأی دهند، حمایت مالی خواهد کرد.
تشدید درگیری: از جنگ لفظی تا اتهامات سنگین
ترامپ در پاسخ، ماسک را «دیوانه» خواند و مدعی شد که او را اخراج کرده و تهدید کرد که قراردادهای دولتی با شرکت‌های ماسک، از جمله تسلا و اسپیس‌ایکس را لغو خواهد کرد. او در پلتفرم تروث سوشال نوشت: «ساده‌ترین راه برای صرفه‌جویی میلیاردها دلار، فسخ یارانه‌ها و قراردادهای دولتی ایلان است.» این تهدید به سقوط ۱۴ درصدی سهام تسلا در یک روز منجر شد که ۱۵۲ میلیارد دلار از ارزش بازار این شرکت را نابود کرد. ماسک نیز بیکار ننشست.
او ادعاهای ترامپ را «دروغ آشکار» خواند و اتهامات سنگینی مطرح کرد، از جمله اینکه نام ترامپ در اسناد مهر و موم شده جفری اپستین، سرمایه‌دار بدنام که به قاچاق جنسی و تجاوز به کودکان زیر سن قانونی متهم شده بود، وجود دارد. این ادعا، بدون ارائه مدرک، جنجال بزرگی به پا کرد. اسناد منتشر شده نشان می‌دهند که ترامپ و اپستین در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ در رویدادهای اجتماعی دیده شده‌اند و ترامپ بین سال‌های ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۷ دست‌کم هفت بار با هواپیمای خصوصی اپستین سفر کرده بود.
ماسک در ایکس نوشت: «نام دونالد ترامپ در اسناد اپستین است. این دلیل واقعی عدم انتشار آن‌هاست.» ترامپ این اتهام را به طور مستقیم پاسخ نداد اما ماسک را به خاطر مخالفت با حذف یارانه ۷۵۰۰ دلاری خودروهای برقی که برای تسلا حیاتی بود، مورد تمسخر قرار داد. او حتی به کبودی چشم ماسک در کاخ سفید که به گمانه‌زنی درباره تشدید اعتیاد او منجر شد، اشاره کرد و گفت: «گفتم آرایشت کنیم اما او نپذیرفت!»
پیامدها: از بازار تا سیاست
سقوط سهام تسلا نشان‌دهنده نگرانی سرمایه‌گذاران از آینده این شرکت است. تسلا که با کاهش تقاضای خودروهای برقی و آسیب به برند ناشی از جنجال‌های ماسک دست‌وپنجه نرم می‌کرد، اکنون با خطر از دست دادن قراردادهای دولتی روبه‌روست. اسپیس‌ایکس نیز، با قراردادهای میلیارد دلاری با ناسا، در معرض تهدید مشابهی قرار دارد.
ارزش اسپیس‌ایکس در ماه‌های اخیر به ۳۵۰ میلیارد دلار رسیده بود، اما تهدیدات ترامپ می‌تواند این دستاوردها را به خطر بیندازد. توقف احتمالی فضاپیمای دراگون می‌تواند خلأ بزرگی در برنامه‌های فضایی آمریکا ایجاد کند، به‌ویژه در حالی که پروژه استارشپ هنوز عملیاتی نشده است. همچنین، این درگیری «شکافی عظیم در ائتلاف ماگا» ایجاد کرده است. ماسک با نظرسنجی در ایکس درباره تأسیس یک حزب سیاسی جدید که بیش از ۸۰ درصد از ۲۰۲ هزار رأی‌دهنده به آن پاسخ مثبت دادند، نشان داد که می‌تواند تعادل قدرت در انتخابات آینده را تغییر دهد.
تهدید او به حمایت مالی از رقبای جمهوری‌خواهان حامی لایحه نیز زنگ خطری برای حزب است. استیو بنن، استراتژیست محافظه‌کار، پیشنهاد اخراج ماسک به آفریقای جنوبی را مطرح کرد. اروپایی‌ها، ماسک بگرام به کشور خود دعوت کردند. دموکرات‌ها نیز خواستار انتشار کامل اسناد اپستین شدند تا اتهامات ترامپ بررسی شود. آینده این جدال نامشخص است اما تبعاتش تا سال‌ها گریبانگیر ترامپ و ماسک خواهد شد.
