با بزرگترین سارق آثار هنری جهان آشنا شوید
گالری‌هایی که شهرتشان را مدیون سرقت‌های بزرگ و گرانقیمت هستند
یکی از موضوعات خبرساز درباره آثار هنری در سراسر جهان سرقت آن‌هاست. این سرقت‌های هنری به هر حال در تمام مقاطع هنری وجود داشته، گاه ناموفق و گاه موفقیت‌آمیز بوده است. اما آنچه موضوع سرقت را اهمیت می‌بخشد ارزش و بهای اثر هنری است و اینکه کدام هنرمند آن را خلق کرده است. مورد دیگری که مقوله سرقت را جدی‌تر می‌کند، اهمیت و اعتبار موزه‌ای است که اثر هنری از آن سرقت شده است.
گاه به گاه اخباری در این باره در رسانه‌های جهان منتشر می‌شود و یکی از آخرین اتفاقات در این زمینه سرقت آثار گرافیتی بنکسی نقاش و دیوارنگار بریتانیایی است که هرازگاهی شاهدش هستیم. حال حساب کنید آثار بنکسی معمولا گرافیتی‌هایی هستند که روی دیوار شهرهای مختلف آمریکا و اروپا نقش بسته‌اند.
خبرگزاری «سی‌ان‌ان» در اینباره گزارشی منتشر کرده که موضوع جالبی دارد. این مطلب به درباره بزرگترین سرقت‌های هنری جهان است که تا امروز رخ داده است.
در سراسر دنیا، بیشتر گالری‌های هنری و موزه‌ها به دلیل داشتن آثار هنری که دارند، معروف هستند. به طور مثال گالری ملی لندن را با تابلوی «آفتابگردان» اثر معروف ونسان ونگوگ می‌شناسند. یا اینکه موزه هنرهای مدرن نیویورک با تابلوی دیگر ونگوگ یعنی «شب پرستاره» شهرت دارد. «ساعت‌های ذوب شده» اثر سالوادور دالی، «قوطی‌های سوپ» اثر معروف اندی وارهول و خودنگاره فریدا کالو نیز برخی دیگر از این آثار هستند.
موزه «ایزابلا استوارت گادرنر» واقع در بوستون اما به دلیل دیگری شهرت دارد. این مکان را به دلیل آثار هنری که دیگر آنجا وجود ندارد، می‌شناسند. البته باید گفت این موزه با وجود آنکه آثار با ارزشی را در خود جای داده بوده اما از امنیت پایینی برخوردار بوده است.
قاب خالی که قبلاً اثر «طوفان در دریای گالیله» اثر رامبراند را در خود جای داده بود. باید گفت پرونده این سرقت مرموز همچنان باز است/ عکس تلوماکی
در هجدهم مارس سال ۱۹۹۰ بود که این موزه مورد بزرگترین سرقت هنری تاریخ قرار گرفت.
طی این اتفاق ۱۳ اثر هنری به ارزش بیش از نیم میلیارد دلار سرقت شد. سه اثر از رامبراند، یک اثر از ورمیر از جمله کارهای سرقت شده بودند. همه این اتفاقات در حالی رخ داد که دو مامور نگهبان در گالری، در زیر زمین همان ساختمان حضور داشته‌اند!
ماجرا از این قرار بود که دو مرد با لباس پلیس به محل مربوطه وارد می شوند و به نگهبان‌ها می‌گویند از موزه تماس‌هایی مبنی بر مزاحمت داشته‌اند. آنها در نهایت به نگهبان‌ها دستبند می‌زنند طی مدت زمان یک ساعت موزه ایزابلا را غارت می‌کنند. در ادامه پلیس پس از عدم موفقیت در دستگیری سارقان، در این رابطه جایزه‌ای ده میلیون دلاری را تعیین کرد. این جایزه بیشترین مبلغی است که یک موسسه خصوصی برای بازیابی اثری در نظر گرفته است. آنچه باعث تعجب پلیس و مردم شده بود این بود که بسیاری از آثار با ارزش مجموعه مذکور دست نخورده باقی مانده و سرقت نشده بود. پس از عدم موفقیت در بازگردانی آثار بود که قاب‌های خالی آنها روی دیوار رفت و دارای ارزش شد.
یکی از این نگهبان‌ها که در اینباره مصاحبه تلویزیونی انجام داده بود در فوریه امسال درگذشت.
این سرقت گنجینه‌ای از حقایق شگفت‌انگیز و مملو موضوعات دراماتیکِ غیرمنتظره است. اما پنج موضوع وجود دارد که این سرقت را جالب کرده است.
کمی درباره موزه ایزابلا که شهرتش مدیون سرقت‌های بزرگ است
ایزابلا استوارت گاردنر فردی است که بنیانگذار موزه بوده و آن را به نام خود ثبت کرده است. او در ابتدا یک مجموعه‌دار بود که موزه را برای شخص خودش و نگهداری مخفیانه آثار با ارزشش تاسیس کرده بود. در نهایت این موزه در سال ۱۹۰۳ افتتاح شد. این موزه در آن مقطع بزرگترین مجموعه هنری خصوصی در آمریکا بوده است.
استفان کورکجیان نویسنده و روزنامه‌نگار اهل بوستون که کتاب «دزدان کارکشته؛ گنگسترهای بوستون که بزرگترین سرقت‌های هنری جهان را انجام دادند» را نوشته و همچنان روی پرونده سرقت‌ها کار می‌کند، می‌گوید ایزابلا در آن مقطع برای جلب مخاطبان بیشتر دستور داده بوده که موزه رایگان باشد.
زمانی که نقاشی مونالیزا اثر لئوناردو در سال ۱۹۱۱ به سرقت رفت، گاردنر به نگهبانان موزه خود گفت که اگر کسی را دیدند که قصد سرقت از آنها را دارد، با اسلحه به او شلیک کنند.
چرا سرقت‌های تاریخی موزه ایزابلا با اهمیت است؟
در نهایت آنچه سرقت‌های یک شبه از موزه واقع در بوستون را اهمیت می‌بخشد آثاری هستند که به سرقت رفته‌اند. هر کدام از آن آثار در نوع خود منحصر به فرد محسوب می‌شوند. در ادامه باید گفت سرقت انجام شده به لحاظ مالی بیش از نیم میلیارد دلار برآورد شده است.
یکی از این آثار «تجاوز به اروپا» یا «تعدی به اروپا» اثر تیتیان نام داشت که گاردنر به سال ۱۸۹۶ آن را از یک گالری هنری در لندن به قیمت بسیار بالا خریداری کرده بود.
بدون شک سرقتی بیش از نیم میلیارد دلار در دوره خودش مبلغ هنگفتی بوده است. گاردنر در سال ۱۸۹۶ اثر «تجاوز به اروپا» اثر تیتیان را با قیمیتی بالا از یک گالری هنری در لندن خریده بود. این اثر در آن دوره بالاترین رقم فروش یک اثر از استادی قدیمی را داشته و اصطلاحا رکورددار بوده است. عنوان نقاشی به داستان اساطیری ربوده شدن اروپا توسط زئوس اشاره دارد.
موضوع جالب دیگر ابعاد برخی آثار است که سرقت آنها را دشوار می‌کند؛ چراکه معمولا اینگونه است که سارقان آثار کوچک و با ارزش را به آثار بزرگ و حجیم ترجیح می‌دهند. این در حالی است که اثر تیتیان ابعادی معادل ۶ فوت در هفت فوت است.
«مسیح در طوفان در دریای گالیله» اثر رامبراند هم یکی دیگر از آثاری است که تقریبا چهار فوت در پنج فوت است. دلیل اهمیت هنری نقاشی رامبراند این است که تنها منظره‌ای است که او از دریا کشیده است. این اثر نیز از موزه ایزابلا سرقت شده است.
اثر «طوفان در دریای گالیله» اثر رامبراند با ابعادی معادل ۵ در ۴ فوت بزرگترین تصویری است که در جریان سرقت‌ها، ربوده شده است/ عکس از جان ویلکاس/ بوستون هرالد
اما در سال ۲۰۰۵ بود که اتفاقات دیگری رخ داد و موضوع سرقت‌های سنگین موزه ایزابلا را به تیتر اخبار آورد. ماجرا این بود که در سال ۲۰۵۵ دو فرد فرانسوی که ادعا می‌کردند با سارقان و اوباش ارتباط دارند، آنها تلاش کردند دو تابلوی سرقت شده رامبراند و ورمیر را بفروشند. در این میان یکی از ماموران اف بی‌آی متوجه ماجرا می‌شود و با آنها قرار معامله می‌گذارد و بعد آنها را دستگیر می‌کند. این اتفاق باعث شد دو اثر مذکور گم شده و به دست پلیس نیفتند.
رندی کای خبرنگار «سی‌ان‌ان» اذعان داشته که این دو فرد که جزو گنگسترهای کورسی محسوب می‌شوند برای سرقت از موزه ایزابلا ابراز تمایل کرده‌اند تا به این واسطه یکی از بزرگترین سرقت‌های خود را رقم بزنند. آنها می‌خواسته‌اند عقاب برنزی ده اینچی بالای پرچم ناپلئون را سرقت کنند که قبلا مورد سرقت قرار گرفته بود.
اولین مظنون اف بی‌آی که بود؟
مایلز کانر تبهکار حرفه‌ای و سارق آثار هنری اولین مظنون دستگیر شده توسط اف بی‌آی در رابطه با موزه ایزابلا گاردنر بود. بعدا مشخص شد که این سارق در هجدهم مارس سال ۱۹۹۰ یک اثر را از رامبرادند را از موزه بوستون سرقت کرده است. او در سال ۱۹۷۵ نیز وارد موزه هنرهای زیبای بوستون شده و با یک اثر دیگر از رامبراند خارج می‌شود در حالی که آن را توی جیب کتش پنهان کرده بوده! این فرد هنوز در زندان است. موضوع جالب اینکه او پیش از سرقت‌های هنری موزیسین و یکی از خوانندگان راک‌اند رول بوده است. کلا او در طول زندگی و حتی زمانی هم که در زندان بوده سرقت‌ها را به هر ترتیب که بوده انجام می‌داده است.
مایلز کانر در ابتدا مظنون به سرقت از موزه گاردنر بود اما کارآگاهان وقتی به این موضوع پی بردند که او قبل‌تر به دلیل جرایم مربوط به مواد مخدر به زندان افتاده بود/ عکس جورج رایزر
مایلز کانر در سال ۱۹۷۶ به دلیل یک سرقت هنری جداگانه که در مین انجام شد، به زندان افتاد. او پس از این اتفاق تلاش می‌کند اثر دزدیده شده رامبراند را واسطه‌ای برای چانه‌زنی‌هایش قرار دهد بلکه از به این واسطه از سنگینی جرمش بکاهد. وی تلاش کرد به واسطه دوستش آل دوتولی نقاشی دزدیده شده را به موزه تحویل دهد.
تصویری جدید از مایلز کانر که همچنان زنده است اما جرمش ثابت نشده است!
سرقتی که سارقش فرار کرده کیست؟
اما یکی دیگر از آثار با ارزش و سرقت شده از موزه ایزابلا تابلویی اثر ادوارد مونه است که در اتاق آبی در طبقه اول موزه قرار داشته است. این دارای ارزش ویژه است که بخشی از آن به قاب اثر برمی‌گردد. این اثر حین سرقت مورد آسیب نیز قرار گرفته است. به جا ماندن بقایایی از اثر نیز گویای این است که با بی‌دقتی سارقان مواجه بوده؛ درست مانند اینکه گلوی فردی را وحشیانه ببرند!
این قاب خالی اما با ارزش مالی و هنری قبلا پرتره مانه با عنوان «چز تورتونی» را در خود جای داده بود. این اثر با ارزش ربوده شده را روی صندلی دفتر حراست طبقه پایین موزه پیدا کردند؛ این واقعیت باعث حیرت کارآگاهان شده بود که چرا این اثر را با خود نبرده و آن را رها کرده‌اند/ عکس از رایان مک براید
مورد دیگری که این اتفاق را وجه دیگری بخشیده محل رها کردن اثر است. این اثر را روی صندلی نگهبان طبقه پایین یافته‌اند. این قضیه باعث شد تا پلیس به این موضوع فکر کند که شاید سارقان از کارمندان موزه بوده‌اند.
اثری که سارقان آن را از قاب درآورده و بخش‌هایی از آن را پاره کردند و در نهایت آن را روی صندلی موزه رها نمودند. این اثر «چز تورتونی» عنوان دارد و پرتره خالق آن ادوارد مانه است
پرونده سرقت بزرگ پس از سال‌ها در چه وضعیتی است؟
پلیس اف بی آی حال پس از گذشت دهه‌ها هنوز معتقد است که این سرقت توسط سازمانی تبهکاری طراحی شده است. یکی از نظریات این است که بابی دوناتی گنگستر و رفیق مایلز کانر سرقت بزرگ هنری رخ داده را با هدف مذاکره برای آزادی سردسته خود که در زندان بوده، انجام داده و در ادامه بوده که دوناتی یک سال بعد از سرقت به قتل می‌رسد. فرضیه دیگر این است که نقاشی‌های سرقت شده توسط یک باند تبهکار در دورچستر دزیده شده‌اند. باید گفت برخی اعضای این باند طی یک عملیات دستگیر شده و به زندان افتادند اما با این حال تا امروز مشارکت در سرقت را انکار کرده‌اند. موضوع تعجب‌برانگیز این است که این افراد پیشنهادها را در جهت پاداش و کاهش مجازات‌های زندان، حتی آزادی مطلق را رد کرده و هیچ چیز را گردن نگرفته‌اند و همچنان در انکار به سر می‌برند.
همه اینها در حالی است که مامور اف بی‌آی مسئول پرونده صراحتا اعلام کرده ۸۹٪ سرقت‌های هنری از موزه‌ها و گالری‌ها توسط کارکنان داخلی یا با هم‌دستی آنها انجام می‌شود.
