یادداشت| «وابی سابی» چیست؟

نوعی باور یا فلسفه زندگی که زیبایی جهان را در نقص و زوالش میبیند
هفت صبح| «وابی سابی» چیست؟ شکوفههای گیلاس، در و پنجرههایی از کاغذ، صدای یک مرغ رهگذر. در واقع نوعی باور یا فلسفه زندگی که زیبایی جهان را در نقص و زوالش میبیند. یعنی تمام آنچه ظرف چند روز، ساعت یا ثانیه از بین میرود. چه باید کرد؟ باور به وابی سابی یعنی تماشای همین زیبایی زودگذر. با این مقدمه آریل فورد در کتاب «وابی سابی عشق»، این نوع زیباییشناسی را به مصاف عشق برده است.
به این معنی که چه نوع چالشهایی در روابط عاشقانه وجود دارد که میتوان آن را از این دریچه نگریست. اولین چالش طبیعتا نقص است، یعنی زیبایی زوالپذیر است و بپذیر که زیبایی همراه با نقص است. فورد همین موضوع را بسط میدهد به نواقص شریک زندگی و بر این باور است که به جای نرسیدن به یک ایدهآل آرمانی، بهتر است به یک رئال زمینی رسید!
البته مقصود از ایدهآل آرمانی صرفا در آغوش گرفتن تجربههای عشق افلاطونی نیست. فورد اتفاقا بر این باور است مدرنیسم در ترویج این ایدهآل بیشتر و بدتر تاخته است. به چه معنی؟ زمانی که مؤلفههای غیرواقعی (حتی در معنای جسمانی آن) از عشق و زیبایی را ترویج میشود، پیکری تراشیده میشود از نوع ایدهآل که غیر قابل دسترس است. وقتی هم امری دسترسیناپذیر، قابل دسترس نشان داده شود، طبیعتا به نارضایتی و ناخشنودی میانجامد چراکه فرد رسما فریب خورده است.
برای همین زمینه اصلی کتاب را حتی میتوان پذیرش دانست. نویسنده معتقد است شناسایی و پذیرش نقصهای هر یک از طرفین میتواند منجر به صمیمیت و ارتباط عمیقتری شود. در این رویکرد از زوجین خواسته میشود به جای تمرکز بر آنچه کم است یا میتواند بهتر باشد، از یکدیگر در لحظه کنونی به خاطر آنچه هست، قدردانی کنند. این پذیرش پایهگذار یک رابطه رضایتبخش و پایدار است.
البته کتاب صرفا مروری بر نظریات نیست. نویسنده تمرینات و تأملاتی عملی را هم ارائه میدهد که به زوجین کمک میکند تا از نظر ذهنی به سوی «وابی سابی» حرکت کنند. این تمرینات شامل شناسایی نقصها و آسیبپذیریهای شخصی است که همدلی و دلسوزی در روابط را تقویت میکند. نویسنده مفاهیمی مانند قدردانی، ذهنآگاهی و کنجکاوی بازیگوشانه را معرفی میکند که به زوجها کمک میکند تا از منحصر به فرد بودن شریک زندگی خود و زیبایی موجود در چالشها قدردانی کنند.
ایده مرکزی دیگر این است که تغییر و ماهیت زودگذر روابط را بپذیریم. فورد خوانندگان را تشویق میکند درک کنند روابط با گذشت زمان تغییر میکنند و این تغییر میتواند موجبات رشد را فراهم کند، نه اینکه لزوماً به ویرانی برسد. فورد بر اهمیت گفتوگوهای صادقانه و باز هم بین همسران تأکید دارد. با به اشتراک گذاشتن آسیبپذیریها و احساسات، زوجها میتوانند فضایی امن برای درک و حمایت ایجاد کنند.
این کار به ایجاد محیطی کمک میکند که در آن هر دو طرف احساس شنیده شدن و ارزشمندی کنند. فورد از درک واقعبینانه از عشق و روابط دفاع میکند. چنین درکی به معنای شناسایی این مطلب است که هر رابطهای فراز و نشیبهای خود را دارد و مشکلات، امری طبیعی هستند. کتاب همچنین به اهمیت شوخی و بازیگوشی به عنوان ابزارهایی برای مدیریت چالشها اشاره میکند.
این کتاب خواننده را به چالش میکشد تا در تصورات سنتی پیرامون روابط رمانتیک که غالباً بر کمال ظاهری تأکید دارد، تجدید نظر کند. چرخش فلسفی به سوی پذیرش نقصها عمیقاً با چالشهای روزمره مربوط به عشق و روابط ارتباط برقرار میکند.
ایده اینکه عشق میتواند هم زیبا و هم ناقص باشد، برای بسیاری از زوجین یک چشمانداز آرامبخش فراهم میکند. در واقع کار فورد انتقادی به فرهنگ مدرن رمانتیک است که معمولاً روابط و افراد را بدون نقص و ایدهآل میخواهد. کتاب با ترجمه آزاده مسعودنیا از سوی نشر «دامون» منتشر شده است.