وقتی گرما هم لوکس می‌شود

هفت صبح| نزدیک غروب یک روز پاییزی، خانم ناصری داخل مغازه پتو‌فروشی در بازار بزرگ تهران ایستاده و به قیمت پتوهای داخل قفسه‌ها خیره مانده است. فروشنده از پشت دخل می‌گوید: «خانم، پارسال همین مدل رو می‌دادیم دو میلیون و خرده‌ای، الان شده سه‌ونیم. اگر یک کم در خرید تاخیر کنید، باید چهارتومن حساب کنیم.» او زیر لب چیزی می‌گوید، پتو را برمی‌گرداند و آهسته از مغازه بیرون می‌آید.

«پارسال واسه پسرم پتو گرفتم، امسال خودمون باید با همون قدیمی‌ها سر کنیم.» این جمله را شاید این روزها خیلی‌ها در بازار ملحفه و کالای خواب بگویند. زمستان امسال هنوز از راه نرسیده، اما بازار پتو، لحاف و ملحفه زودتر از سرمای دی و بهمن، داغ شده است. قیمت‌ها در بعضی اقلام تا ۵۰ درصد نسبت به پارسال بالا رفته‌اند و مغازه‌داران می‌گویند اگر دلار گران‌تر شود یا واردات سخت‌تر، ممکن است موج دوم گرانی هم سر برسد.

   از تولید ایرانی تا برند خارجی؛  همه گران شده‌اند

پتوهای ایرانی که زمانی انتخاب اقتصادی محسوب می‌شدند، حالا در رده قیمت‌های بالا ایستاده‌اند. در بازار تهران، پتوهای تک‌نفره‌ بافت قم حدود دو میلیون و ۸۰۰ تا سه میلیون تومان قیمت دارند. مدل‌های ضخیم‌تر و طرح‌دار به بالای چهار میلیون تومان رسیده‌اند.برندهای خارجی هم دیگر شوخی‌بردار نیستند. یک پتوی دونفره ترکیه‌ای که پارسال پنج میلیون بود، حالا در پاساژ میلاد نور به هشت تا نه میلیون تومان فروخته می‌شود.

فروشنده‌ها می‌گویند مردم کمتر سراغ خارجی‌ها می‌روند. با همین پول می‌شود یک بخاری برقی خوب خرید. ملحفه‌ها هم چندان ارزان‌تر نیستند. یک ست ملحفه‌ و روتختی نخی ایرانی با دو روبالشی، حالا بین دو و نیم تا 4 میلیون تومان قیمت دارد. مدل‌های خارجی یا وارداتی ترکیه‌ای در مغازه‌های لوکس تا پنج میلیون هم دیده می‌شوند. فروشنده‌ای در خیابان بهار می‌گوید: «تورم نساجی خیلی بالا رفته. پارچه، نخ، حتی کش دور ملحفه همه گرون شده. تولیدکننده مجبور میشه گرون بفروشه.»

لحاف، ملحفه، بالش؛ تورم   در اتاق خواب

در بررسی میدانی از چند مغازه بازار بزرگ و ولیعصر مشخص شد که قیمت لحاف‌های دونفره‌ معمولی بین چهار تا شش میلیون تومان است. مدل‌های پر شده با الیاف طبیعی یا ضد حساسیت تا ده میلیون تومان هم قیمت دارند.بالش‌های استاندارد پر از الیاف مصنوعی هم به طور میانگین بین 150 هزار تا یک میلیون تومان فروخته می‌شوند. اگر کسی بخواهد بالش پر بخرد باید دست‌کم دو تا سه میلیون تومان کنار بگذارد. آمار رسمی از تورم گروه «کالای خواب» منتشر نشده، اما با مقایسه قیمت‌های پاییز امسال با پارسال می‌توان گفت افزایش متوسط حدود ۴۰ تا ۵۰ درصدی داشته‌اند.

حرف دل فروشنده‌ها

بازار پتو در مناطق مختلف شهر این روزها حال و هوای مشابهی دارند. فروشنده‌ها می‌گویند خریدار کم شده و بیشتر مردم به قیمت‌ها فقط نگاه می‌کنند.«پارسال مهر و آبان می‌فروختیم، مردم می‌خواستن برای زمستون آماده شن. امسال هنوز سر ظهر دشت نکردم، فروش صفر بوده.» این را آقای امانی، صاحب مغازه‌ای در کوی نصر می‌گوید. به گفته او، از ابتدای تابستان تا حالا قیمت عمده پتو حدود 20 درصد بالا رفته و پخش کننده‌های بزرگ بازار هم هشدار داده‌اند ممکن است دوباره افزایش داشته باشند چون الیاف مصنوعی و پارچه یا از خارج وارد می‌شود یا قابلیت صادر کردن دارد  به همین دلیل دلار آزاد در قیمت نهایی اثر مستقیم دارد.

 رد پای دلار در خواب زمستانی

بسیاری از کارخانه‌ها مواد اولیه‌شان را از بنگلادش، چین یا هند می‌خرند؛ از نخ و الیاف گرفته تا بسته‌بندی و رنگ. افزایش هزینه‌های گمرکی و حمل‌ونقل هم باعث شده حتی تولید داخل دیگر ارزان تمام نشود.یک تولیدکننده در قم می‌گوید: «بعضی‌ها فکر می‌کنن چون پتو ایرانیه، باید ارزون باشه. ولی نخ و الیافش با دلار حساب میشه. اگه بخوای کیفیت رو حفظ کنی، باید گرون‌تر بفروشی، وگرنه ضرر می‌کنی.»

   کجا بخریم که ضرر نکنیم؟

در تهران، ارزان‌ترین نقاط خرید پتو و ملحفه هنوز بازار بزرگ، میدان محمدیه و خیابان صاحب‌جمع هستند. فروشنده‌های این محدوده معمولاً به‌صورت عمده‌فروش یا نیمه‌عمده کار می‌کنند و قیمت‌ها حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد پایین‌تر از پاساژهای شمال شهر است.در بازار بزرگ، پتوهای ایرانی تک‌نفره از حدود دو میلیون تومان شروع می‌شود و مدل‌های دونفره ضخیم بین سه تا چهار میلیون فروخته می‌شود. مغازه‌داران می‌گویند هنوز مشتری‌های شهرستانی می‌آیند و تعداد بالا می‌خرند، اما خرید تک‌فروشی کمتر شده.

در کرج و اصفهان هم بازارهای قدیمی مانند گوهردشت و چهارباغ پایین قیمت‌های معقول‌تری دارند. در شهرهای سردسیر شمال‌غرب مثل اردبیل و زنجان، پتوهای بومی (مینک یا پشمی محلی) هنوز با قیمت حدود دو میلیون و نیم تا سه میلیون تومان عرضه می‌شوند و دوام بالاتری دارند.

مردم دنبال جایگزین‌اند

خیلی‌ها دیگر پتو نمی‌خرند، بلکه سراغ لحاف‌های قدیمی مادرها و مادربزرگ‌ها رفته‌اند. «لحاف کرسی مادرم هنوز هست. هم گرمه هم بوی نوستالژی می‌ده.»در فضای مجازی هم موجی از «خودت بساز» یا DIY به راه افتاده؛ بعضی‌ها با پارچه‌های قدیمی و الیاف فله‌ای لحاف و ملحفه درست می‌کنند. در خیابان شوش، فروشندگان الیاف فله‌ای می‌گویند تقاضا زیاد شده: «بعضی از مردم خودشون لحاف می‌دوزن، چون نصف قیمت درمیاد.»

  پتوهای جدید؛ لوکس اما غیرضروری

در کنار گرانی عمومی، بازار پتوهای خاص و برندهای لوکس هم رشد کرده است. پتوهای «گرمای کنترل‌شونده» یا «الکتریکی» که به برق وصل می‌شوند، از ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان قیمت دارند و به گفته فروشندگان، بیشتر برای سالمندان یا مناطق خیلی سرد خریده می‌شوند.مدل‌های وارداتی با الیاف بامبو یا ضدتعریق هم با قیمت ۷ تا ۹ میلیون تومان عرضه می‌شوند. یکی از فروشندگان در پاساژ کوروش می‌گوید: «مشتری خاص خودش رو داره. مثلاً زوج‌هایی که تازه خونه خریدن و می‌خوان وسایل‌شون ست باشه.»

   گرانی یعنی خواب سبک‌تر

افزایش قیمت کالای خواب شاید در نگاه اول کوچک به‌نظر برسد، اما وقتی خانواده‌ای با درآمد متوسط بخواهد یک ست کامل پتو، لحاف و ملحفه برای سه نفر بخرد، مجموع هزینه به راحتی از ۱۵ میلیون تومان می‌گذرد. این یعنی یک ماه حقوق کارگر یا کارمند صرف وسایلی می‌شود که قبلاً در فهرست خرید فوری نبودند.خانم ناصری از همان ابتدای گزارش دوباره به ذهن می‌آید: «پتو رو بذارم برای عید بخرم. فعلاً با همین قدیمی‌ها سر می‌کنیم. فقط خدا کنه زمستون خیلی سرد نباشه و گاز قطع نشه!»این جمله ساده خلاصه حال بسیاری از خانواده‌هاست. تورم به جایی رسیده که حتی خواب گرم هم تبدیل به حساب‌وکتاب دقیق خانوادگی شده است.

میراث داخل کمدها

بازار کالای خواب در آستانه زمستان 1404 یکی از نشانه‌های ملموس فشار تورم بر زندگی روزمره است. از تولیدکننده تا مصرف‌کننده، همه بین افزایش هزینه‌ها و کاهش قدرت خرید گرفتار شده‌اند. کارخانه‌ها می‌گویند مواد اولیه گران است، مغازه‌داران از رکود فروش گلایه دارند و مردم از ناتوانی در خرید.در این میان تنها برنده واقعی شاید آنهایی باشند که هنوز پتوهای قدیمی‌شان سالم مانده؛ همان‌ها که از دوران قبل از گرانی در کمدها مانده‌اند و هنوز هم می‌توانند یک خواب گرم زمستانی را هدیه دهند.