پول در آوردن از سقف خانه

هفت صبح، آزاده کلهر|  افزایش قطعی‌های برق در تابستان ۱۴۰۴، توجه عمومی به انرژی خورشیدی به‌عنوان راه‌حلی پایدار و درآمدزا را افزایش داد. دولت با وعده خرید تضمینی برق تولیدی از پنل‌های خورشیدی، زمینه‌ای فراهم کرده تا خانوارها و سرمایه‌گذاران خرد وارد عرصه تولید برق شوند. این در حالی است که بر اساس آخرین گزارش‌های وزارت نیرو، ناترازی برق ایران در تابستان جاری به حدود ۱۵ هزار مگاوات رسیده؛ رقمی که نشان‌دهنده فاصله میان تولید و مصرف برق در ساعات اوج مصرف است. ‌

در چنین شرایطی، احداث نیروگاه‌های خورشیدی خانگی و کوچک‌مقیاس نه‌تنها به پایداری شبکه کمک می‌کند، بلکه می‌تواند منبع درآمدی پایدار برای خانوارها باشد. با کاهش قیمت تجهیزات و حمایت‌های دولتی، احداث این نیروگاه‌ها اکنون اقتصادی‌تر شده است. برای مثال، احداث یک نیروگاه ۵ کیلوواتی حدود ۱۸۰ میلیون تومان هزینه دارد و می‌تواند سالانه تا ۴۲ میلیون تومان درآمد ایجاد کند.

نیروگاه‌های ۱۰ و ۲۰ کیلوواتی نیز به ترتیب حدود ۳۵۰ و ۷۵۰ میلیون تومان هزینه دارند و درآمد سالانه آن‌ها به ۸۵ و ۱۷۰ میلیون تومان می‌رسد. ‌ دولت ایران برق تولیدی از پنل‌های خورشیدی را با نرخ تضمینی و در قالب قراردادهای ۲۰ ساله خریداری می‌کند. این قراردادها ریالی هستند و درآمد سالانه با نرخ تورم تعدیل می‌شود. هر کیلووات پنل خورشیدی می‌تواند سالانه حدود ۸.۵ میلیون تومان درآمد ایجاد کند. ‌

توسعه پنل‌های خورشیدی خانگی  به‌صرفه است؟

توسعه پنل‌های خورشیدی خانگی در شرایط فعلی نه‌تنها راهی برای مقابله با ناترازی برق است، بلکه فرصتی برای مشارکت مردم در تولید انرژی و کسب درآمد پایدار محسوب می‌شود. با توجه به حمایت‌های دولتی، نرخ خرید تضمینی و کاهش هزینه‌های تجهیزات، اکنون بهترین زمان برای ورود به این حوزه است. حفظ پایداری شبکه برق کشور، نیازمند مشارکت گسترده شهروندان در تولید انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر است؛ و خورشید، بی‌هزینه‌ترین شریک این مسیر خواهد بود.

در این میان، پرسش مهمی برای بسیاری از شهروندان مطرح است: آیا راه‌اندازی پنل‌های خورشیدی صرفه اقتصادی دارد؟ پاسخ، با توجه به شرایط فعلی بازار انرژی و حمایت‌های دولتی، مثبت است. در مناطقی با تابش مناسب خورشید، بازگشت سرمایه پنل‌های خورشیدی خانگی در کمتر از چهار سال امکان‌پذیر است و پس از آن، برق تولیدی به‌صورت تضمینی به دولت فروخته می‌شود. این یعنی خانوارها نه‌تنها از قطعی برق رهایی می‌یابند، بلکه به منبع درآمدی پایدار نیز دست پیدا می‌کنند.

تقریباً در تمامی استان‌های ایران امکان نصب پنل خورشیدی وجود دارد، اما برخی شهرها به‌دلیل میزان تابش خورشید، بازدهی بالاتری دارند. استان‌های کرمان، یزد، سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، هرمزگان، فارس، بوشهر، خوزستان و بخش‌هایی از اصفهان، جزو مناطق طلایی برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی خانگی هستند. ‌

تفاوت در بازدهی پنل‌های خورشیدی

نکته مهم‌، تفاوت در بازدهی پنل‌های خورشیدی است. همه پنل‌ها عملکرد یکسانی ندارند و عوامل متعددی در تعیین بازدهی آن‌ها نقش دارند. نوع سلول (مونوکریستال یا پلی‌کریستال)، کیفیت ساخت، برند تولیدکننده، مقاومت در برابر گرما و گردوغبار‌ و حتی زاویه نصب پنل‌ها از جمله عوامل مؤثر هستند. پنل‌های مونوکریستال معمولاً بازدهی بالاتری دارند و در شرایط تابش مستقیم عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهند، اما قیمت آن‌ها نیز بیشتر است.

در مقابل، پنل‌های پلی‌کریستال ارزان‌ترند و برای مناطق با تابش پراکنده مناسب‌ترند. ‌نصب پنل‌های خورشیدی خانگی فرآیندی نسبتاً ساده و قابل اجرا در اغلب مناطق شهری و روستایی ایران است. این پنل‌ها معمولاً روی پشت‌بام خانه‌ها، سوله‌ها، یا زمین‌های بلااستفاده نصب می‌شوند و به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که با کمترین مداخله در معماری ساختمان، بیشترین بهره‌وری را ارائه دهند. ‌

‌در مجموع، نصب اصولی پنل‌های خورشیدی با رعایت استانداردهای فنی و اقلیمی، می‌تواند بهره‌وری سیستم را به حداکثر برساند و سرمایه‌گذاری خانوارها را به سودآوری پایدار تبدیل کند. این مسیر نه‌تنها راهی برای مقابله با بحران برق، بلکه گامی در جهت استقلال انرژی و مشارکت شهروندان در تولید برق پاک است.

 تجربه مردم سایر کشورها در ساخت  پنل های خورشیدی

در بسیاری از کشورهای جهان، تجربه نصب پنل‌های خورشیدی به‌ویژه در مقیاس خانگی، به یک جریان فراگیر و موفق تبدیل شده است. در آلمان، برای مثال، بیش از دو میلیون سیستم خورشیدی خانگی نصب شده که بخش قابل توجهی از برق مصرفی خانوارها را تأمین می‌کند. دولت آلمان با اجرای سیاست‌های تشویقی مانند پرداخت یارانه، تضمین خرید برق تولیدی و معافیت‌های مالیاتی، زمینه‌ای فراهم کرده تا شهروندان نه‌تنها مصرف‌کننده، بلکه تولیدکننده انرژی باشند. این مدل باعث شده است که بسیاری از خانواده‌ها، به‌ویژه در مناطق روستایی و حومه شهرها، پشت‌بام خانه‌های خود را به نیروگاه‌های کوچک خورشیدی تبدیل کنند.

‌این تجربه‌های جهانی نشان می‌دهد که با سیاست‌گذاری درست، حمایت مالی و آگاهی‌بخشی عمومی، انرژی خورشیدی می‌تواند به یک جریان اجتماعی و اقتصادی تبدیل شود. ایران نیز با توجه به موقعیت جغرافیایی ممتاز و تابش خورشید در اغلب مناطق کشور، ظرفیت بالایی برای تکرار این موفقیت دارد. اگر مسیر تسهیل مجوزها، حمایت مالی و آموزش عمومی به‌درستی طی شود، پنل‌های خورشیدی می‌توانند نه‌تنها راه‌حلی برای بحران برق، بلکه بستری برای مشارکت مردم در اقتصاد انرژی و توسعه پایدار باشند.