بازار مسکن به کدام سو می‌رود؟
یک کارشناس بازار مسکن پیش‌بینی کرد در صورت تداوم آتش‌بس و بهبود روابط بین‌المللی، اقتصاد و بازار مسکن رونق گرفته و ساخت‌وساز افزایش می‌یابد، اما ادامه شرایط کنونی می‌تواند منجر به رکود و افت معاملات و قیمت‌ها شود.
حسن محتشم
اظهار کرد: بازار مسکن در حال حاضر و پس از جنگ ۱۲ روزه در رکود به سر می‌برد اما پیش از جنگ نیز در رکود قرار داشت. تقاضای موثر وجود داشت، اما توان خرید برای مصرف‌کنندگان واقعی همواره محدود بود. به این ترتیب، سرمایه‌گذاران هم با احتیاط وارد بازار می‌شدند.
وی افزود: جنگ باعث ایجاد محدودیت‌هایی در بازار مسکن و برخی دیگر از مشاغل از جمله مشاغل اینترنتی شد. در شرایط ناامنی، سرمایه معمولاً با احتیاط عمل می‌کند و در نتیجه در طول ۱۲ روز جنگ معاملات در بازار مسکن به شدت کاهش یافت.
این کارشناس بازار مسکن با بیان اینکه چالش‌های سیاسی و بین‌المللی کشور پابرجاست، تصریح کرد: وضعیت مذاکرات بین‌المللی در ابهام قرار دارد، بنابراین سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن نیز کاهش یافته است. پروژه‌هایی که قبلاً در حال سرمایه‌گذاری بودند باید ادامه یابند، اما مشکلات نقدینگی و بلاتکلیفی وجود دارد. به همین دلیل، شرایط بازار مسکن در این مدت بسیار پیچیده است.
محتشم ادامه داد: تا زمانی که وضعیت تعامل کشور با دنیا مشخص نشود، بلاتکلیفی در بازارها ادامه خواهد داشت. امیدوارم با توجه به این وضعیت، برای آینده بهتر تصمیم‌گیری کنیم.
وی با اشاره به رکود بازار مسکن در دو سال گذشته افزود: کاهش شدید خرید و فروش در بازار ملک به عدم تقاضای موثر مربوط می‌شود. قبل از جنگ نیز سرمایه‌گذاران محتاطانه وارد این عرصه می‌شدند. معاملات چندانی صورت نمی‌گرفت اما فروشندگان نیز تمایلی به کاهش قیمت نداشتند. با پایان جنگ و اعلام آتش‌بس، هنوز هم نگرانی‌ها وجود دارد؛ زیرا هیچ تضمینی برای پایدار بودن آتش‌بس وجود ندارد.
عضو هیات مدیره انجمن انبوه سازان استان تهران تاکید کرد: تا زمانی که وضعیت تعامل ایران با سایر کشورها مشخص نشود، بلاتکلیفی در بازار مسکن ادامه خواهد داشت.
وی به تأثیرات جنگ بر احساس ناامنی در جامعه اشاره کرد و گفت: اخیراً فضایی در سطح جامعه ایجاد شده که مردم نسبت به خرید در برخی مناطق کشور از جمله شمال تهران تردید دارند. البته این را در نظر بگیریم که مسکن در شمال پایتخت بسیار گران است و همین مساله در پایین بودن تعداد معاملات اثر دارد. اما معتقد نیستم که نگرانی‌ها در کل جامعه فقط منحصر به شمال تهران باشد.
محتشم بیان کرد: در شمال تهران، تقاضای سرمایه‌گذاری برای مسکن وجود دارد و آن‌ها به دلیل عدم تمایل به خطر انداختن دارایی‌های خود ترجیح می‌دهند که سرمایه‌شان را از این بخش خارج کنند. در چنین شرایطی اگر کسی بخواهد خریدی انجام دهد، برخی فروشندگان حاضرند تخفیف بدهند، اما متقاضیان بسیار کم هستند.
این کارشناس بازار مسکن در پاسخ به این سوال که آیا فکر می‌کنید قیمت‌ها در شمال تهران بعد از جنگ تغییر خواهد کرد؟ گفت: وضعیت سیاسی و اقتصادی ما به تعامل با دنیا بستگی دارد. اگر آتش‌بس پایدار باشد و روابط ما با دنیا بهتر شود، قطعاً رفتار جهانیان با ما تغییر خواهد کرد. در چنین شرایطی، اگر تحریم‌ها کاهش یابد و تحریم‌های جدیدی وضع نشود، می‌تواند به اقتصاد ما کمک کند و به رونق تولید و عرضه مسکن منجر شود. اما اگر بخواهیم به روال قبل ادامه دهیم، طبیعی است که تحریم‌ها ادامه پیدا خواهد کرد و این مساله در تولید، سرمایه گذاری و به تبع آن بازار مسکن اثر منفی دارد و می‌تواند به کاهش معاملات و کاهش قیمت مسکن بینجامد.
وی تصریح کرد: بزرگ‌ترین بخش‌های اقتصادی ما به مسکن وابسته‌اند و تحت تاثیر این تنش‌ها قرار خواهند گرفت. در حال حاضر، شرایط اقتصاد کلان تحت تأثیر وقایع اخیر قرار گرفته است.
محتشم درباره اثر خروج اتباع بر بازار مسکن گفت: با توجه به اینکه کارگران افغان نقش بسزایی در ساخت و ساز داشتند، خروج آن‌ها تأثیرات زیادی بر این بازار خواهد گذاشت. این نیازی به تأمین نیروی کار جایگزین دارد و به طور قطع، این امر با افزایش قیمت ساخت همراه خواهد بود. دستمزد کارگران افغان روزانه ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار تومان و دستمزد کارگران ایرانی حدود دو میلیون تومان است. البته این تنها مولفه افزایش قیمت مسکن نیست اما به نظرم می‌تواند حدود ۱۵ درصد قیمت تمام شده ساخت را بالا ببرد.
این کارشناس بازار مسکن بیان کرد: با این حال معتقدم آثار مثبت خروج کارگران افغان بیشتر از تبعات منفی آن است. ما یک کشور ۹۰ میلیونی هستیم با امکانات و نیروهای کار در تمام زمینه‌ها که به دلیل وجود اتباع، بخشی از نیروی کار ایرانی به مشاغل کاذب رو آورده و با خروج اتباع این نیروها به کارهای اصلی خود باز خواهند گشت. ما دارای صنعت و صادرات زیادی نیستیم و نیازمند نیروی کار مؤثر در جامعه هستیم. اگر ما نیروی کار ارزان قیمت را حذف کنیم و به جای آن نیروی کار مؤثر ایرانی با حقوق متعارفی را استخدام کنیم، این موضوع نیز بر قیمت ساختمان تأثیر می‌گذارد.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با انتقاد از رویکرد تراکم فروشی توسط شهرداری تهران گفت: سوال این است که چرا شورای شهر برنامه‌ریزی دقیقی برای ساخت و ساز انجام نمی‌دهد و مجوزها را در مکان‌هایی صادر نمی‌کند که نیاز واقعی به مسکن وجود دارد؟ این در حالی است که تهران و کلان‌شهرهای ما با جمعیت زیاد، مشکل استفاده از خودرو، کارخانه و تأسیسات را دارند که به آلودگی محیط زیستی منجر می‌شود. جمعیت زیاد باید با زیرساخت‌های مناسب پشتیبانی شود. برای مثال، هم‌اکنون تهران با کمبود آب مواجه است و این که شهرداری دوباره فروش مجوزهای بلندمرتبه را انجام دهد، متأسفانه کار نادرستی است و به ضرر کشور تمام می‌شود.
