دستورالعمل ایکس؛ برنامه ریاضت‌طلبانه برای کاهش مخارج خانه
برنامه ریاضت اقتصادی مخصوص خانوار را با یک اعتراف به پایان می‌برم ...
هفت صبح| تصمیم گرفتم خجالت را کنار بگذارم و از آقای جوانی که قصد داشت پلاستیک میوه را به قول خودشان به شیوه درهم پر کند، بخواهم کنار بکشد. درک می‌کنم در جایی مثل میدان تره‌بار برای سرعت‌عمل بیشتر کیسه را خودشان پر کنند و دست آدم بدهند ولی در میوه‌فروشی‌های سطح شهر، مشتری باید حق انتخاب داشته باشد. کیسه اول را باز کردم و به‌اندازه مهمان‌هایم، هفت‌تا سیب برداشتم. مثل عقاب بهشان چشم دوختم و سلامت ظاهری یک‌یک‌شان را چک کردم.
با همین شیوه یک دسته هفت‌تایی موز انتخاب کردم، هفت تا هلو، هفت تا شلیل، هفت تا خیار، هفت تا نارنگی سوا کردم و برای صرفه‌جویی در مصرف پلاستیک، آنها را کنار هم جا دادم. رقمی که در نهایت جلوی صندوق مجبور شدم بپردازم، کم نبود؛ اما به‌هرحال موفق شده بودم مقداری در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنم. حالم وقتی گرفته شد که آخرشب بعد از رفتن مهمان‌ها پی بردم هفت تا سیب، شش تا موز، پنج تا هلو، چهار تا شلیل، سه تا خیار و دو تا نارنگی دست‌نخورده از میان ظرف میوه با خباثت برایم دست تکان می‌دهند. راستش خیال دارم این شکست را به دست فراموشی بسپارم و روی روش ریاضت‌طلبانه‌ام اصرار بورزم.
مدتی پیش فهمیدم در خانه‌مان به شکلی افراطی ریخت‌وپاش‌های احمقانه صورت می‌گیرد. یکبار مجبور شدم نزدیک به800هزار تومان از انواع سس را که تاریخ مصرفشان تمام شده بود، با اشک و آه از یخچال خارج کنم و دور بریزم. هنوز بابت اینکه بعضی از آنها را فقط یک‌مرتبه استفاده کرده بودیم، دچار خشم و عصبانیت می‌شوم. برنج کیلویی 150هزار تومان ایرانی که به‌شدت ارزشمند است را براساس تعداد نفرات خیس میکنیم و عمدتا، نصف آن باقی می‌ماند. زیاد پیش می‌آید بطری نصفه و نیمه نوشابه کوکاکولا تنها دو، سه روز پس از اولین استفاده در یخچال به شربت شیرین سیاه تبدیل شوند.
ترش‌شدن شیر یک‌لیتری یا کپک‌زدن ماست دو کیلویی در خانه‌مان امری عادی است و گاهی مجبور می‌شویم میوه‌های گندیده را با اشمئزاز از کشوی یخچال بیرون بکشیم. از هر قوری چای دم‌شده بیشتر مواقع نصفش سرد می‌شود و نهایتا از سینک ظرفشویی سر درمی‌آورد. لازم نیست درباره کپک‌زدن نان یا بیات‌شدن آنها حرفی بزنم. اطمینان دارم چندتا از این موارد در خانه شما هم رخ می‌دهد.
یک روز تصمیم گرفتم جلوی این اسراف‌کاری را بگیرم. قصد ندارم مثل پیام‌های اخلاقی تلویزیون عصاقورت‌داده حرف بزنم و بگویم فقط نگران حیف‌ومیل مواد غذایی هستم. قضاوت شما را درمورد خودم رد نمی‌کنم ولی در درجه اول، مسئله پول و اقتصاد خانواده برایم اهمیت دارد. استراتژی‌ام را براساس میزان مصرف خانواده دونفره خودمان استوار کردم و از همان اول، نتایج مثبتی گرفتم.
خرید کیسه 10کیلویی برنج را اول از همه کنار گذاشتیم؛ چون بیشتر از نیاز یک ماهمان بود ولی هیچ‌وقت نمی‌فهمیدیم تا کی جوابگوی نیازمان است. اول سراغ کیسه پنج کیلویی رفتیم و بعد فهمیدیم با وزن 2/6کیلویی هم کارمان راه می‌افتد. در ماه‌هایی که مصرفمان بیشتر است، دوباره یک کیسه یک‌کیلویی سفارش می‌دهیم تا کسری برنج خانه جبران شود. با این روش حتی خرید برنج کیلویی 150هزار تومان ایرانی هم قابل مدیریت خواهد بود.
آخرین مرتبه فهمیدم برای یک جعبه چای 500گرمی، باید نزدیک 300هزار تومان پول بدهیم. پس با مهربانی آن را سرجایش گذاشتم و رفتم سراغ یک جعبه 100گرمی. اصلا هم خجالت نکشیدم؛ چون بابت چای 100گرمی، تنها باید 75هزار تومان پول می‌دادیم. بعدها در خانه خوشحالی‌‌ام بیشتر شد؛ چون فهمیدم همان 100گرم را هم نمی‌توانیم تنها در یک ماه تمام کنیم.
رب گوجه‌فرنگی پروژه بعدی بود. همیشه با قوطی فلزی مشکل داشتم چون سخت باز می‌شود و پس از باز کردن نگهداری آن مشکل است. چندمرتبه رب را داخل شیشه مخصوص ریختم و دیدم زود کپک می‌زند. پس رفتم سراغ رب 400گرمی و جای قوطی فلزی، شیشه 400گرمی برداشتم. قیمت رب گوجه‌فرنگی به این‌ترتیب برایمان نصف شد.
برای نظم‌دادن به خرید گوشت و مرغ، سیاست متفاوتی در پیش گرفتم. گوشت خورشتی را کلا از سبد خرید ماهیانه کنار گذاشتیم و به خودمان قول دادیم هر وقت قرار بود خورشت درست کنیم یا نیازمند گوشت تکه‌ای بودیم، از یک قصابی مطمئن به‌مقدار لزوم گوشت تازه بخریم. گوشت چرخ‌کرده و مرغ را هم به شکل یخ‌زده داخل فریزر تنها اندازه یک ماه نگهداری کنیم.
وقت سروسامان دادن به کابینت زیر سینک ظرفشویی است؛ محل نگهداری از شوینده‌ها و اقلام بهداشتی. چون قیمت شامپو 400میلی‌لیتری دقیقا دو برابر شامپوی 200میلی‌لیتری است، کنار گذاشته شد. شامپوی 200میلی‌لیتر برای مصرف یک ماه دو نفر آدم کافی به نظر می‌رسد. دقیقا همین کار را با مایع دستشویی، مایع ظرفشویی و مایع لباسشویی انجام دادیم. قیمت مایع لباسشویی 2/7لیتری، تقریبا 180هزار تومان است؛ در حالی که یک بطری یک لیتری را 67 تا 83هزار تومان می‌فروشند.
برنامه ریاضت اقتصادی مخصوص خانوار را با یک اعتراف به پایان می‌برم. سبد خرید اول ماه خانه ما همچنان بین سه تا چهار میلیون خرج برمی‌دارد و در آن فقط اقلام ضروری به چشم می‌خورد. هزینه میوه، نان، تنقلات و ... را هم جداگانه محاسبه میکنیم اما هرطورشده توانستیم حجم دورریزمان را تا حد قابل‌قبولی کاهش دهیم.
