ماجرای یک طرح‌‌ عجیب مالیاتی

‌یک ضرب‌المثل قدیمی در بین ایرانی‌ها وجود دارد که می‌گوید «مهریه را کی داده و کی گرفته»، اما مدت‌هاست که قیمت نجومی سکه و تعداد قابل توجه زندانیان مهریه ثابت کرده که این ضرب‌المثل دیگر سنخیتی با وضعیت کنونی جامعه ایران ندارد. در این میان به نظر می‌رسد دولت هم که سالهاست با کسری بودجه شدید مواجه بوده و دست به دامن مالیات‌های عجیب و غریب برای افزایش درآمدهای خود شده، به این ضرب‌المثل اعتقادی ندارد و این بار قصد دارد که دست خود را در جیب تازه عروس و دامادها کند.

‌یکی از طرح‌های مالیاتی جدید دولت، بحث مالیات بر مهریه است. موضوعی که اگر چه همچنان اجرایی نشده و جزئیات آن نیز مشخص نشده است، اما به نظر می‌رسد که کلیات آن نیز با مشکلات جدی مواجه باشد.

جزئیات طرح مالیات بر ازدواج

بر اساس اطلاعات موجود، اگر قانون مالیات بر مهریه اجرایی شود، زوجین موظفند که برای ثبت سند ازدواج خود، مالیات مهریه ثبت شده را به دولت پرداخت کنند. میزان مالیات بر مهریه از یک تا ۱۴ سکه بهار آزادی صفر خواهد بود و مهریه از ۱۵ سکه تا ۱۰۰ سکه مشمول ۱.۱ درصد مالیات می‌شود. همچنین نرخ این مالیات برای ۱۰۱ تا ۲۰۰ سکه معادل دو درصد و از ۲۰۱ سکه به بالا ۱۵ درصد است.

یکی از ابهامات این طرح آن است که این طبقه‌بندی مالیاتی صرفا برای مهریه‌هایی که در قالب سکه مشخص می‌شوند صدق می‌کند یا ارزش ریالی این سکه‌ها ملاک تصمیم‌گیری است؟ به عبارت دیگر آیا اگر مهریه زوجه، هر دارایی دیگری به جز سکه و برای مثال خودرو باشد، آیا مشمول پرداخت این مالیات خواهد شد یا خیر؟

هدف از اجرای قانون مالیات ازدواج چیست؟

دولت و مجلس ادعا می‌کنند که هدف اصلی اجرای این طرح تلاش برای کاهش میزان مهریه و در نتیجه کاهش تعداد جرایم مالی مربوط به مهریه است. چرا که افزایش پلکانی نرخ مالیات با توجه به افزایش تعداد سکه مقرر شده برای مهریه باعث تشویق زوجین برای کاهش مهریه می‌شود و در آینده نیز جرایم مربوط به پرداخت مهریه نیز کمتر خواهد شد.

با این وجود بدیهی است که دولت به درآمدهای بالقوه این طرح نیز امید بسته است. طبق آمارهای منتشر شده توسط ثبت احوال، در چهار ماهه ابتدای سال گذشته حدود ۲۰۰ هزار ازدواج ثبت شده است. به عبارت دیگر روزانه حدود هزار و ۶۰۰ ازدواج ثبت می‌شود که اگر قرار باشد دولت از همه آن‌ها مالیات بگیرد، این مالیات می‌تواند منبع درآمدی قابل توجهی برای دولت باشد.

مالیات مهریه؛ دست‌اندازی جدید در مسیر ازدواج

یکی دیگر از نکاتی که باید در بررسی مالیات بر مهریه در نظر گرفت، تاثیر این مالیات بر آمار ازدواج است. در شرایطی که ایران با چالش پیری جمعیت دست و پنجه نرم می‌کند و حمایت از ازدواج از مهم‌ترین سیاست‌های دولت محسوب می‌شود، به نظر می‌رسد که مالیات بر مهریه می‌تواند تاثیر منفی بر آمار ازدواج بگذارد.

در یک محاسبه فرضی و با در نظر گرفتن اینکه قیمت سکه به نرخ امروز، یعنی ۴۳ میلیون تومان باشد و تعداد ۱۱۰ سکه برای مهریه تعیین شود، زوجین موظفند که ۹۴ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان به عنوان مالیات مهریه به دولت پرداخت کنند؛ بنابراین این مالیات می‌تواند فشاری مضاعف بر دوش جوانانی باشد که همین حالا نیز با مخارج سرسام‌آوری برای آغاز زندگی مشترک خود مواجه هستند.