تا اطلاع ثانوی تصادف نکنید
سندیکای کارگزاران بیمه، پژو پرشیا را به عنوان خودروی معیار در تصادفات رانندگی اعلام کرد. این یعنی چی؟
روزنامه هفت صبح، فاطمه رجبی| مقصر شما نیستید! شاید تا چند سال پیش وقتی که هنوز قیمت خودرو در ایران فضایی نشده بود، شنیدن این جمله از پلیسی که کروکی می‌کشید خیالتان را راحت می‌کرد اما الان اگر ماشینتان کمی، فقط کمی گرانقیمت است، به محض صورت گرفتن کوچکترین برخورد باید به فکر جور کردن پول برای تعمیر آن باشید. چرا؟ چون بیمه شخص ثالث ماشینی که به شما زده فقط خسارتی برابر با خسارتی که به یک ماشین فوق معمولی وارد شده است را گردن می‌گیرد و بقیه ماجرا با شما است و بیمه بدنه و انصاف کارشناس!
این موضوع اگرچه چندان هم جدید نیست و از چند سال پیش مصوب شده اما چند روز است که به یکی از بحث‌های شبکه‌های اجتماعی تبدیل شده است چون ماشین معیار( برای جدا کردن خودروی لوکس یا نامتعارف از خودروی غیرلوکس یا متعارف) از دنا پلاس به پژو پرشیا تغییر کرده است
و کاربرانی که احتمالا ماشین‌های گرانتر از پژو پارس دارند به این ماجرا با آب و تاب فراوان اعتراض کرده‌اند و پای اعتراض به نحوه تخمین خسارت بیمه‌های بدنه هم به ماجرا باز شده است. اگر اصلا در جریان نیستید که داریم درباره چه چیزی حرف می‌زنیم و این خودروی معیار که می‌گوییم اصلا چه چیزی هست، بقیه گزارش را بخوانید. البته اگر در جریان هستید هم بخوانید چون حتما چیزهایی هست که نمی‌دانید.
خودروی معیار از کجا آمده؟
یک راننده خودروی پراید یا ۲۰۶ تیپ دو خسته را تصور کنید که به تناسب جیبش ماشینش را بیمه شخص ثالث کرده است، بیمه او تا سقف ۴۰ میلیون تومان خسارت مالی ماشین مقابل را جبران می‌کند. یک روز این راننده کلافه از وضعیت اقتصادی و بی‌پولی در حالی که غرق در افکار و مشکلاتش است از پشت می‌کوبد به یک مازراتی.
احتمالا با خودتان فکر می‌کنید که این راننده بیچاره باید دار و ندارش را بفروشد و خسارت مازراتی را بپردازد. اصلا مازراتی هم نه حتی اگر به یک پژو ۲۰۰۸ ساده هم کوبیده باشد و به سپر و گلگیر و چراغ‌ها خسارت زده باشد باید پول هنگفتی روی سهم بیمه شخص ثالث بگذارد و به راننده طرف مقابل بپردازد.
این اتفاقی است که تا چند سال پیش می‌افتاد و با افزایش بسیار شدید قیمت ماشین بیم خیلی ترسناکتر شدنش هم می‌رفت اما از سال ۹۸ همه چیز تغییر کرد چرا که با ادامه رویه قبل نه تنها خیلی‌ها برای تصادف باید راهی زندان می‌شدند بلکه بیمه‌هایی که از پس دخل و خرج خودشان هم بر نمی‌آیند و دستشان توی جیب دولت است باید برای تعداد زیادی از مشترکانشان سقف پرداخت را پر می‌کردند
پس شورای عالی بیمه وارد عمل شد و با تایید هیات دولت اصلاحاتی در نظام بیمه‌ای ایجاد کرد. به این صورت که «اگر زیان‌دیده حادثه تصادف دارنده خودروی نامتعارف باشد، مقصر حادثه موظف به پرداخت کل خسارت نیست؛ بلکه مبنای نحوه محاسبه خسارت خودرو نامتعارف، نصف دیه در ماه حرام و گرانترین خودروی متعارف است.»
خب با این حساب اگر دیه کامل را ۹۰۰ میلیون تومان و دیه در ماه حرام را یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان در نظر بگیریم (بر اساس اعلام قوه قضائیه) پس سقف خسارتی که مقصر حادثه (به شرط اینکه خودروی خودش متعارف باشد) می‌پردازد بر مبنای ۶۰۰ میلیون تومان یا گرانترین خودروی متعارف محاسبه خواهد شد.
توجه داشته باشید که سقف خسارت پرداختی ۶۰۰ میلیون نخواهد بود بلکه مبنا ۶۰۰ میلیون خواهد بود یعنی بیمه شخص ثالث تصور می‌کند که ماشین خسارت دیده ۶۰۰ میلیون تومان قیمت دارد و بعد خسارت را محاسبه می‌کند و چون این کار سختی است بخش دوم را اجرا می‌کند یعنی اساسا یک ماشین ۶۰۰ میلیونی را ملاک قرار می‌دهد.
همانطور که هر سال دیه کامل اعلام می‌شود سندیکای اهالی بیمه هم با نظارت بیمه مرکزی، خودروی معیار را تعیین می‌کند. تا سال پیش این خودرو دنا پلاس بود اما حالا با افزایش قیمت دنا پلاس سندیکای «بیمه گران» اعلام کرده که از سوم بهمن ماه خودروی پژو پارس به عنوان گرانترین خودروی متناظر ملاک ارزیابی خسارت خودروهای نامتعارف و ثالث مالی است این یعنی اگر خودروی شما حتی رانا، پژو ۲۰۷، دنا، ال نود، برلیانس و... هم باشد و خسارت ببینید تمام خسارت را از بیمه شخص ثالث طرف مقابل برداشت نمی‌کنید بلکه به این ترتیب برایتان حساب و کتاب می‌شود:
«خسارت پرداختی توسط بیمه شخص ثالث مقصر حادثه = خسارت مالی وارد به خودروی نامتعارف × قیمت روز گرانترین خودروی متعارف ÷ قیمت خودروی نامتعارف زیان دیده.»
بر اساس این فرمول اگر مثلا خودروی پراید که یک خودرو متعارف است با خودروی پژو ۲۰۷ فول با ارزش بیش از یک میلیارد که یک خودروی نامتعارف محسوب می‌شود، تصادف کند و کارشناسان ارزیابی بیمه میزان خسارت را 10میلیون تعیین می‌کردند، بیمه شخص ثالث راننده پراید حداکثر 3 میلیون و دویست هزار تومان خسارت را پرداخت می‌کرد و مابقی خسارت یعنی 6 میلیون و 800 هزار تومان به عهده مالک پژو است.
از آنجا که خوشبختانه قانونگذار دشمنی شخصی زیادی با دارنده‌های خودروهای نامتعارف نداشته و بعد از مصوبه‌ای که توضیح دادیم، اعتراض‌های زیادی هم شکل گرفت، شورای عالی بیمه تصمیم گرفت که ما بقی خسارت را بگذارد روی دوش بیمه‌های بدنه و این امکان را هم قرار بدهد که در چنین شرایطی تخفیف بیمه شخصی که مقصر نیست از بین نرود.
تا اینجا منصفانه به نظر می‌رسد چرا که دارنده‌های خودروها در زمانه سر به فلک کشیدن قیمت خودرو باید آنها را بیمه بدنه کنند و اجبار غیر مستقیم به داشتن بیمه بدنه کمترین هزینه‌ای است که یک فرد دارای خودروی لوکس یا نامتعارف باید بپردازد اما ماجرا در پیچ به مشکل می‌خورد یکی همان نحوه تعیین خودروی نامتعارف.
دارنده خودروهای معمولی که دیگر خودرویشان متعارف محسوب نمی‌شود مانند همان پژو ۲۰۷فول می‌پرسند که اگر جان آدم در این کشور آنقدر ارزان شد که نصف دیه یک انسان به خرید پراید هم نرسید تکلیف چیست و اساسا چرا دوندگی‌های گرفتن مابه‌التفاوت از بیمه بدنه به دارنده یک خودروی کاملا معمولی مثل ال نود باید تحمیل شود؟
پیچ دوم آنجا است که بیمه‌هایی که خودروها بیمه بدنه می‌کنند همان بیمه‌های مشکل داری هستند که از پس هزینه‌ها بر نمی‌آیند پس همیشه از یک جای کار می‌زنند. آنها به شهادت بسیاری از کسانی که تجربه داشته‌اند یا قیمت‌ها را بسیار پایین‌تر تخمین می‌زنند یا اصلا زیر بار یک سری خسارت‌ها نمی‌روند مثلا سنسور دنده عقب را آپشنی در نظر می‌گیرند که معلوم نیست بر اثر تصادف خراب شده باشد پس می‌توان پول آن را نداد.
یا هزینه خرید سپر نصف قیمت بازار در سامانه‌شان ثبت شده و همه اینها کاری می‌کند که در موارد بسیاری دارنده خودرویی که واقعا هم نامتعارف نیست متحمل هزینه‌هایی شود که خودش در به وجود آمدن آن نقشی نداشته. او حتی در گران شدن ماشینش هم نقشی نداشته و سیاست‌های تورمی دولت کاری کرده که خودرویی که چهار سال پیش خیلی راحت خریده حالا نامتعارف محسوب شود.
