چه کسانی بزرگ‌ترین شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان جهان را مدیریت می‌کنند؟
نگاهی به مالکان شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان مهم جهان
هفت صبح| دعوای شبکه‌های اجتماعی در جهان بالا گرفته است. ترکیه، اینستاگرام را فیلتر کرده و حدس غالب این است که به‌خاطر سانسور گسترده تصاویر و پست‌های تمجیدآمیز از اسماعیل هنیه، رهبر فقید جنبش حماس چنین تصمیمی گرفته شده است. مالزی به شدت از شرکت متا که صاحب اینستاگرام است، انتقاد کرده و در آن سوی جهان نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا بعد از انتخابات مناقشه‌برانگیز این کشور گفته که افرادی در داخل این کشور با حمایت گروهی از راست‌گرایان افراطی و شخص ایلان ماسک، سرمایه‌دار معروف، کودتایی را علیه وی آغاز کرده‌اند. بد نیست به این بهانه نگاهی کنیم به مالکان شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان مهم جهان و ببینیم افکار عمومی جهان، در دست چه کسانی است.
یک: متا
از پنج شبکه اجتماعی با بیشترین میزان کاربر در بهار سال ۲۰۲۴ سه شبکه در اختیار شرکت متا بوده است: فیس‌بوک با حدود ۳میلیارد و ۶۵میلیون کاربر و اینستاگرام و واتساپ با حدود ۲میلیارد کاربر. شرکت متا در ایران با مارک زاکربرگ شناخته می‌شود. موسس 40ساله فیس‌بوک. او یک یهودی است. زاکربرگ در حال‌حاضر، مدیرعامل و رئیس هیات‌مدیره این شرکت است. عقاید سیاسی او در آمریکا چندان مشخص نیست. گاهی از یک نامزد جمهوری‌خواه برای سنا حمایت کرده و گاهی از یک نامزد دموکرات برای شهرداری ولی به طور کلی عموم افراد معتقدند که وی به گرایش حزب دموکرات آمریکا نزدیک‌تر است.
با این‌حال، تصمیمات شرکت به وضوح به طرفداری از اسرائیل گرفته می‌شود؛ مثلا این شرکت در همین ماه پیش اعلام کرد که از این‌پس، اگر کسی پستی علیه «صهیونیست»ها بنویسد و به عنوان گفتار تنفرآمیز شناسایی شود، آن پست را پاک خواهد کرد. این در حالی است که صهیونیسم، اساسا یک گرایش در یهودیت است و حتی برخی از یهودیان جهان هم علیه صهیونیسم (به معنای جنبشی برای ایجاد یک کشور برای یهودیان) هستند. البته چنین تصمیمی تعجبی ندارد. در حال‌حاضر، یکی از ۲۰عضو شورای‌نظارت شرکت متا، خانم الی پالمور است. خانم الی پالمور به مدت پنج‌سال مدیرکل وزارت دادگستری اسرائیل بوده است. همچنین از میان این ۲۰عضو، ۱۰نفر از کشورهای غربی هستند و شش‌نفر از آن ۱۰نفر هم آمریکایی هستند.
همچنین اسرائیل یک رابطه نظام‌مند با متا دارد. سال ۲۰۱۵، ۲۰هزار اسرائیلی، متا را متهم به تشویق و تسهیل تروریسم از سوی فلسطینی‌ها کردند و درخواست یک‌‌میلیارد دلار غرامت دادند. از آن پس واحدی در اسرائیل تشکیل شد به نام Cyber Unit که مواردی که به نظرش ترویج تروریسم از سوی فلسطینی‌ها بود را به متا گزارش می‌داد. ظرف چهارسال، ۲۰هزار گزارش از سوی اسرائیل به متا فرستاده شده و متا ۹۰درصد آن‌ها را پذیرفت. در چند هفته بعد از وقایع ۷ اکتبر هم، ۲۱۵۰گزارش از سوی همین واحد ارسال شد و باز هم متا ۹۰درصد آن‌ها را پذیرفت. ادامه در صفحه 03
بنابراین چیزی غیر از یهودی بودن زاکربرگ هم در این ساختار مهم است. وقتی به سهامداران متا نگاه می‌کنیم، چهار اسم در آن بالا قرار دارند: شرکت‌های ونگارد، فیدلیتی (با کمپانی خودرو اشتباه نگیرید)، بلک راک و استیت استریت. مجموعا نزدیک به ۲۵درصد از کل سهام متا برای این چهار غول است.
اگر لابه‌لای این چهار شرکت هم بگردیم، می‌توانیم نشانه‌های جالبی از ارتباط با اسرائیل پیدا کنیم. مثلا بلک راک در شرکت دیگری هم سرمایه‌گذاری کرده به نام RTX که این شرکت یکی از همکاران شرکت نظامی رافائل اسرائیل در پروژه موشک‌های تامر است.
دو: آلفابت
ممکن است نام این شرکت برایتان ناآشنا باشد ولی این شرکت مالک مهم‌ترین نام در دنیای اینترنت، یعنی گوگل و مهم‌ترین نام در دنیای تصاویر متحرک در اینترنت، یعنی یوتیوب است. یوتیوبی که بهار امسال، نزدیک به دو و نیم میلیارد کاربر داشته است.
جالب خواهد بود اگر بدانید که سه شرکت از همان چهار شرکتی که بزرگ‌ترین سهامداران متا هستند، یعنی ونگارد، فیدلیتی و بلک راک به همراه آقای سرگی برین، ۳۹درصد از کل سهام آلفابت را در اختیار دارند. این آقای سرگی برین به همراه لری پیج، موسسان گوگل هستند. به ترتیب ۵۰ و ۵۱سال سن دارند و هر دو، یهودی هستند. هر دوی آن‌ها هم از کمک‌کنندگان به حزب دموکرات آمریکا هستند و به طور کلی گوگل معروف است به نزدیکی به حزب دموکرات آمریکا؛ کما اینکه در آخرین انتخابات آمریکا ۸۸درصد از کارمندان گوگل به حزب دموکرات رای دادند (این میزان در مورد متا ۷۷درصد بود).
سه: توئیتر
در مقابل این دو شرکت که شرکت‌های سهامی عام هستند و در بورس آمریکا حضور دارند، شرکت توئیتر یا همان ایکس را داریم که دیگر یک شرکت سهامی خاص است و ۱۰۰درصد سهام آن در اختیار ایلان ماسک است. ماسک، خود را یک نیروی سیاسی میانه‌رو می‌خواند و حرکتی زیگزاگی در سیاست داشته است. مثلا در سال ۲۰۱۶ به خانم کلینتون و در سال ۲۰۲۰ به جو بایدن رای داده ولی از سال ۲۰۲۲ گفته که دیگر طرفداران جمهوری‌خواهان است و دموکرات‌ها را به تفرقه محکوم کرده است.
او که عقاید اجتماعی محافظه‌کاران مثلا در مورد تعدد فرزندان و مخالفت با تنوع جنسیتی را صراحتا می‌پذیرد، به نظر بیش از هرچیز با عقل معاش خود کار می‌کند. با دموکرات‌ها مخالف است؛ چون یکی از اصلی‌ترین برنامه آن‌ها اخذ مالیات از ثروتمندان است و با چین موافق است، چون تسلا یکی از مهم‌ترین پلتفرم‌های تولید و بازارهای عرضه برای خودروهای اوست. در مورد ماجرای اسرائیل و فلسطین، ماسک توصیه‌ای عملگرایانه به اسرائیل داشته و آن هم اینکه کشتن فلسطینی‌ها باعث می‌شود بعدا اعضای حماس از درون فرزندان غزه رشد کنند و بنابراین این قتل عام کار درستی نیست!
(یعنی وقتی هم که مخالفت با کشتار می‌کند، به سود آن فکر می‌کند، نه درستی و غلطی کار!) ولی بعد از مدتی حتی این موضع هم به ممنوعیت استفاده از عباراتی چون از بحر تا نهر و استعمارزدایی در مورد ماجرای اسرائیل و فلسطین در توییتر تغییر کرد و حتی ماسک از برخی شهرک‌های مورد حمله قرار گرفته در ۷ اکتبر هم دیدن کرد و تصاویر آن را تکان‌دهنده ارزیابی کرد.
