افزایش سه برابری روزهای آلوده| ۵۴ هزار فوتی در یک سال
بررسی آمار فوتیهای ناشی از این آلودگیها میتواند بسیار قابل تامل و البته عبرتآموز باشد
هفت صبح| عباس شاهسونی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه هر 13دقیقه یک مرگ در پی آلودگی هوا در جهان رخ میدهد، اعلام کرد این آمار در سال گذشته در ایران چیزی حدود 54 هزار فوتی است. به بیان دیگر، به گفته شاهسونی هر10 دقیقه یک ایرانی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به دلیل آلودگی هوا یا عوارض ناشی از آن فوت میکنند. این روزها و همزمان با اوجگیری آلودگیها، بررسی آمار فوتیهای ناشی از این آلودگیها میتواند بسیار قابل تامل و البته عبرتآموز باشد.
آلودگی هوا یکمعضل جهانی به شمار میرود که به عنوان دومین علت مرگ در دنیا شناخته شده و 7.9 میلیون مرگ منتسب به آلودگی هوا در جهان رخ میدهد و کشور ما جزو 20 کشور آلوده جهان از منظر شاخصهای کیفیت هواست. بررسی شاخص کیفیت هوای تهران از ابتدای سال تاکنون 1404حکایت از آن دارد که وضعیت کیفیت هوا در این بازه زمانی نسبت به بازه زمانی مشابه در سال 1403 تغییرات قابل توجهی داشته است. براین اساس، در شهری مانند تهران، تعداد روزهای «قابل قبول» کاهش یافته، تعداد روزهای «ناسالم برای گروههای حساس» حدود 40درصد افزایش پیدا کرده و تعداد روزهای «ناسالم برای همه گروهها» نیز نسبت به سال 1403 حدود سه برابر شده است.
54 هزار فوتی در یکسال
عباس شاهسونی همچنین از رشد سه برابری تعداد روزهای ناسالم برای همه گروهها در سال جاری خبر داده و گفته است؛ بیش از 54 هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا طی یک سال داریم ضمن آنکه آلودگی هوا در ایران جزو پنج علت اصلی مرگ و میر شناخته میشود. همچنین طبق گزارش موسسه بار بیماریها در کشور ما بهازای هر 100 هزار نفر جمعیت، 86 مرگ منتسب بهعلت آلودگی هوا رخ میدهد که این آمار از میانگین جهانی بالاتر است.
بدین ترتیب به نظر میرسد هر 10دقیقه یک ایرانی به خاطر آلودگی هوا فوت میکند. وی در عین حال شهرهای تهران، اراک، اصفهان، مشهد و تبریز را جزو آلودهترین شهرهای ایران معرفی کرده و میگوید: در جهان آمارها نشان میدهد که 86 درصد از مرگهایی که به علت بیماریهای غیرواگیر اتفاق میافتد منتسب به آلودگی هواست.
آلودگی به تفکیک صنایع و فعالیتها
اما این 54 هزار فوتی بیشتر در کدام حوزهها هستند؟ سوالی که شاهسونی در پاسخ به آن میگوید: از مجموع 54 هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا 802 مرگ به دلیل آلودگی ناشی از آلودگی هوا در منازل بوده است. 2996 مرگ به علت آلودگی ناشی از صنایع بوده است. 6هزار و 152 مرگ به دلیل آلودگی ناشی از تولید انرژی (مانند نیروگاهها) گزارش شده است. همچنین 4هزار و 334 مرگ به علت ذرات و آلودگی ناشی از منابع انسانساز رخ داده است و 2 هزار و 33 مرگ نیز به دلیل آلودگی ناشی از فعالیتهای کشاورزی ثبت شده است.
پیشتازی مرگهای مغزی ناشی از آلودگی هوا
آمار فوتیها را میتوان از منظر بیماریها نیز بررسی کرد. اینکه فوتیهای منتسب به داشتن بیماری بیشتر در کدام بیماریها دیده میشوند؟ شاهسونی در این خصوص نیز میگوید: بر اساس این گزارش 28 درصد از مرگهایی که به علت سکتههای مغزی در ایران رخ میدهند، ناشی از آلودگی هوا هستند .
همچنین 20 درصد از مرگهای مرتبط با دیابت، 30 درصد از مرگهایی که بر اثر بیماریهای ایسکمیک قلبی (مانند سکته قلبی) اتفاق میافتند و 45 درصد از مرگهای ناشی از بیماریهای مزمن انسدادی ریوی به آلودگی هوا نسبت داده میشود. در عین حال 24 درصد از مرگها به علت سرطان ریه منتسب به آلودگی هواست و 23 درصد از مرگهایی که به علت عفونتهای دستگاه تنفسی تحتانی رخ میدهد، نیز ناشی از آلودگی هواست.
هزینه 8.1تریلیوندلاری آلودگی هوا در جهان
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره هزینههای آلودگی هوا نیز خاطرنشان کرد: آخرین گزارشی که بانک جهانی ارائه کرده است، نشان میدهد هزینههای مربوط به آلودگی هوا 8.1 تریلیون دلار است ضمن آنکه هر 13 دقیقه یک مرگ بهعلت آلودگی هوا اتفاق میافتد و از هر 8 مرگی که در جهان رخ میدهد یک مورد آن بهدلیل آلودگی هواست.
چالشی به نام دستگاههای تقلبی تصفیه هوا
اما آلودگی هوا باعث شده تا بازار برخی محصولات مانند دستگاههای تصفیه هوا داغ شود. با این حال شاهسونی تاکید دارد که اگر دستگاه تصفیه هوا استاندارد نباشد، نهتنها کمکی نمیکند، بلکه بعضی از برندهای موجود در بازار خودشان موجب حساسیت و بیماریهای تنفسی میشوند.
وی در این خصوص نیز گفته است: دستگاه تصفیه هوا باید چند ویژگی مهم داشته باشد؛ اول آنکه دارای فیلترهای استاندارد باشد؛ مانند فیلترهای هپا و کربن فعال دستگاههایی که اُزون تولید میکنند، یون تولید میکنند، یا از پلاسمای سرد استفاده میکنند مناسب نیستند، زیرا خودشان آلایندگی ایجاد میکنند و باعث حساسیت میشوند.
به گفته شاهسونی، قدرت تصفیه دستگاه باید تناسب کامل با متراژ محیط داشته باشد، برای مثال، دستگاهی که برای 30 مترمربع طراحی شده، اگر در فضای 100متری استفاده شود، عملا کارایی لازم را نخواهد داشت بنابراین ضروری است که هموطنان عزیز هنگام خرید، به نوع فیلتر، استاندارد بودن دستگاه و تناسب ظرفیت آن با فضای منزل توجه کنند. این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه پیروی از رژیم غذایی سالم نقش مهمی در سلامت افراد در روزهای آلوده ایفا میکند، تاکید میکند: افراد باید آب بیشتری بنوشند تا دفع سموم بهتر انجام شود و از میوهها و سبزیجات تازه استفاده کنند.
نقش معاینه فنی خودروها
در این میان اما نقش خودروها به عنوان یکی از مهمترین عوامل بروز آلودگی را نباید از یاد برد. موضوعی که ارتباط مستقیم با معاینه فنی دارد و شاهسونی نیز در مورد اهمیت آن میگوید: مردم باید برای کمک به کاهش آلودگی هوا، حتما خودروهای خود را برای معاینه فنی به مراکز ببرند، این موضوع درباره خودروهای سواری، موتورسیکلتها و بهویژه مینیبوسها و اتوبوسها اهمیت بیشتری دارد، زیرا متاسفانه بسیاری از آنها فاقد معاینه فنی هستند. با گرفتن معاینه فنی و رفع مشکلات فنی، میتوان کمک قابلتوجهی به کاهش آلودگی هوا در کلانشهرها کرد.
