پیشنهاد ۲۰ میلیاردی برای اثر هنری یک معلول
جشنواره معلولان «همام» تلنگری که هنوز مسئولان را بیدار نکرده است
هفت صبح، حمیدرضا خالدی| گاهی آدم حیرت می‌کند از اینهمه توان و پتانسیلی که خداوند در وجود تک‌تک ما به ارمغان گذاشته و اکثرا نسبت به آن بی‌توجهیم. اما همین قابلیت‌های پنهان را برخی‌ها چنان کشف کرده و پرورش می‌دهند که سایرین را شگفت زده می‌کند. درست مانند هنرمندان معلولی که این روزها نمایشگاه آثار هنری‌شان با استقبال بی‌نظیری از سوی علاقه‌مندان به هنر و شهروندان روبه‌رو شده است. نمایشگاهی که در آنجا آثاری از هنرمندان ناشناسی را می‌بینید که حقیقتا باورتان نمی‌شود آنها را انسانی خلق کرده باشد که از داشتن یک یا چند عضو محروم بوده و حتی شاید برای انجام کارهای روزمره‌اش نیز نیاز به کمک اطرافیان دارد.
روی دیوار نمایشگاه«همام» تابلوهایی دیده می‌شود که خالقشان، آنها را نه با قلمی در دست که با قلمی در دهان یا لای انگشتان پا خلق کرده‌اند. صنایع دستی را می‌بینید که اگر ندانی، بعید است که بتوانی تشخیص دهی آنها را فردی ساخته که از داشتن یک دست یا چند انگشت محروم بوده است. آثاری که حتی به گفته دبیر جشنواره، یکی از آنها مشتری 20 میلیاردی داشته است.
در حاشیه نمایشگاه نیز سرودها و نمایش‌ها و تئاترهایی را با هنرمندی هنرمندان معلولی می‌بینید که شاید بعد از سال‌ها مهجوری و دور افتادگی از کوچه و خیابان و دوست و آشنا و نگاه‌های گاها دلسوزانه‌شان، برای نخستین بار روی صحنه آمده‌اند و بدون ترس، توانایی‌شان را روی صحنه به نمایش گذاشته‌اند. گروه موسیقی را می‌بینید که با آنکه خودشان از نعمت شنیدن و یا صحبت کردن محروم هستند اما با نوای خواننده‌ای دیگر، لب‌خوانی می‌کنند و تلاش دارند تا شما را روی بال ابرها به آنجایی ببرند که وظیفه ذاتی هنر است.
گزارش زیر در واقع ادای دینی است نسبت به تمام آنهایی که ما شاید هر روز بی‌تفاوت از کنارشان می‌گذریم و یا از سر ترحم، دستی بر سرو گوششان می‌کشیم و بی‌تفاوت می‌گذریم. گزارشی از چهارمین جشنواره توانمندی‌های معلولین «همام» به عنوان تنها نمایشگاهی که تقریبا همه آثار آن به فروش رفت و حتی در آن، یکی از هنرمندان معلول حاضر نشد اثرش را به خریداری به ازای 20 میلیارد تومان بفروشد!
دلیل اهمیت همام
«فلسفه راه‌اندازی جشنواره همام این بوده که هنرمندان معلول و جانباز «دیده» و از آنها «حمایت» شود.» اینها را محمدرضا مشهدی، دبیر چهارمین نمایشگاه بین‌المللی «همام» می‌گوید. اما چرا این جشنواره مهم است؟ معمولا افکار عمومی بر این باور است که معلولان به دلیل ناتوانی‌های جسمی خود، حداکثر شغلی که می‌توانند داشته باشند، جواب دادن به تلفن‌هاست. در حالیکه امروزه در بسیاری از مشاغل همپای دیگران مشغول به کار هستند. از مهندسی و پزشکی گرفته تا کارهای هنری. اما این هنرمندان کم توان اکثرا جایی را برای عرضه محصولات و تولیدات خود ندارند.
در واقع جشنواره همام که تاکنون چهار دوره آن با کمک بهزیستی برگزار شده، به مکانی برای معرفی این هنرمندان و فروش آثار آنها بدل شده است. حالا این رویداد چنان جا افتاده که در این دوره از جشنواره، از ۳۰ استان کشور آثار برگزیده حضور داشتند که نسبت به دوره گذشته افزایش ۶۷ درصدی تعداد شرکت‌کنندگان را نشان می‌داد. برای این جشنواره بیش از ۳۰۰۰ هنرمند از سراسر کشور در رشته‌های مختلف آثار ارسال کردند و در نهایت حدود ۴۱۵ هنرمند منتخب شدند.
علاوه بر این در جشنواره امسال، 40 اثر از بین آثار هنرمندان 30 کشور از جمله ازبکستان، ترکمنستان، ترکیه، کره جنوبی، آفریقای جنوبی، ارمنستان، افغانستان، پاکستان، هندوستان، نیجریه، اسپانیا، ژاپن، قرقیزستان و تاجیکستان نیز به نمایش گذاشته شده بودند. استقبال از این جشنواره از سوی معلولان چنان بود که آثار به نمایش درآمده در این جشنواره به رقمی حدود 300 عدد رسید. آثاری در حوزه‌های نقاشی، خطاطی، هنرهای تجسمی، هنرهای دستی و ... وی ادامه داد: در بخش بین‌الملل نیز بیش از ۴۰ اثر از هنرمندان کشورهای مختلف اروپایی و آسیایی به دبیرخانه جشنواره ارسال شده است.
جوایز برگزیدگان چیست؟
اما برای پاسداشت برگزیدگان این جشنواره چه حمایت‌هایی از آنها می‌شود؟ سوالی که دبیر چهارمین نمایشگاه بین‌المللی «همام» در پاسخ به آن می‌گوید: به نفر اول در هر رشته (تجسمی، صنایع دستی، موسیقی) ۵۰ میلیون تومان به‌علاوه تندیس جشنواره و لوح یادبود، نفر دوم ۳۵ میلیون تومان و نفر سوم ۲۰ میلیون تومان اعطا شد.
همچنین علاوه بر جوایز نقدی، پک‌ها و بسته‌های حمایتی از طرف خیرین و سازمان‌های مرتبط به برگزیدگان اهدا شد که شامل مدرک رایگان از سازمان فنی و حرفه‌ای، کارت رفاه ۵ میلیون تومانی، تسهیلات اشتغال و کارآفرینی با نرخ ۴ درصد به صورت حسنه از طریق بانک‌های عامل، بسته‌های اینترنتی و جوایز غیر نقدی دیگر بود.به گفته بهزیستی، در این دوره سازمان بهزیستی به طور کامل جوایز نقدی و حمایتی را در مراسم اختتامیه پذیرفته بود.
رد پای هوش مصنوعی در بخش داوری
اما شاید بد نباشد که بدانید در این دوره از جشنواره، برای اولین بار در جشنواره از الگوریتم هوش مصنوعی بومی و ایرانی برای داوری اولیه آثار استفاده شد. این برنامه طی یک سال و سه ماه توسط تیم ۱۵ نفره برنامه‌نویس طراحی شده است و استفاده از این فناوری باعث افزایش دقت و اصالت سنجی آثار شده است.
از 2 میلیون تا 20 میلیارد!
اما قطعا جذاب‌ترین فروش امسال به اثر 20 میلیاردی یک معلول بر می‌گردد. به گفته مشهدی، در این دوره از جشنواره پیشنهادی تا ۲۰ میلیارد تومان از سوی یک خیر برای خرید یکی از آثار یک فرد دارای معلولیت جسمی- حرکتی و گفتاری که جنبه موزه‌ای داشت پیشنهاد شد؛ این اثر قرآنی نگاشته شده بر صدف بود که البته صاحب اثر موافقت نکرد.
سرانجام این جشنواره هم با برپایی مراسم اختتامیه آن به پایان رسید. آنهم در شرایطی که بسیاری از هنرمندان نیز در سالن برج میلاد حضور داشتند، اما در عوض دریغ از حضور حتی یک مقام بلند پایه کشوری! در این جشنواره نه خبری از رئیس‌جمهور و دیگر سران قوا بود و نه خبری از شهردار و شورای شهر و وزرا! اما هر چه هست، در این روزگاری که معلولان عملا فراموش شده و به حاشیه رانده شده‌اند، برپایی اینچنین جشنواره‌هایی شاید کورسویی باشد برای جبران سال‌ها کم کاری در این حوزه و شاید تلنگری هم باشد برای مسئولان تا ببینند که میدان دادن به معلولان، چه دستاوردهایی را برای آنها و کشور به همراه خواهد داشت!
