جشن سه میلیاردی اینستاگرام
اینستاگرام فیس‌بوک با بیش از سه میلیارد کاربر همچنان در صدر ایستاده است اما رشد انفجاری اینستاگرام جایگاهش را بیش از پیش تهدید می‌کند
هفت صبح، حمیدرضا خالدی| به تارگی اینستاگرام اعلام کرده که آمار کاربران فعالش در ماه به بیش از ۳ میلیارد رسیده است. این یک نقطه عطف مهم برای این پلتفرم اشتراک‌گذاری عکس و ویدیو است که در سال ۲۰۱۸، به یک میلیارد کاربر رسیده بود. موضوعی که نشان از عمق نفوذ پلتفرم‌های مختلف در بین مردم جهان دارد.
محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی
شبکه‌های اجتماعی از زمان آغاز به کار خود در سال 1996، توانسته‌اند بیش از 8.06 میلیارد نفر در جهان را جذب کنند. حالا و در سال 2025، در جدیدترین گزارشی که منتشر شده وضعیت اقبال مردم جهان به این پلتفرم‌ها و میزان محبوبیت آنها به صورت زیر بوده است: براساس گزارش‌های معتبر منتشر شده، پرکاربردترین شبکه‌های اجتماعی عبارتند از: فیس‌بوک و تلگرام (برای ارتباطات شخصی و خانوادگی)، اینستاگرام و تیک‌تاک(برای اشتراک‌گذاری محتوا و برندینگ شخصی)، یوتیوب(برای آموزش ویدیویی و پخش زنده) و تلگرام ( برای گروه‌های تخصصی و اطلاع‌رسانی)
فیس بوک همچنان در صدر
اما از لحاظ آماری و ویژگی‌های فنی هر کدام از این پلتفرم‌ها چه ویژگی‌هایی دارند؟ در قالب گزارش‌های منتشر شده که مربوط به چند ماه قبل و پیش از ادعای رکوردشکنی 3 میلیاردی اینستاگرام است، پرطرفدارترین شبکه‌های اجتماعی و شاخصه‌های آن را می‌توان به صورت زیر مورد ارزیابی قرار داد:
1. فیس‌بوک (Facebook)
تعداد کاربران فعال ماهانه: ۳.۰۷ میلیارد نفر
ویژگی‌ها: پست‌های متنی، تصاویر، ویدیوها، گروه‌ها، رویدادها، فروشگاه‌ها
کاربردها: ارتباط با دوستان و خانواده، گروه‌های تخصصی، تبلیغات کسب‌وکار
مزایا: پلتفرم جامع با ابزارهای متنوع برای ارتباط و تبلیغات
معایب: کاهش محبوبیت در میان نسل جوان
2. یوتیوب (YouTube)
تعداد کاربران فعال ماهانه: ۲.۵ میلیارد نفر
ویژگی‌ها: ویدیوهای بلند و کوتاه، پخش زنده، اشتراک‌گذاری محتوا
کاربردها: آموزش، سرگرمی، نقد و بررسی محصولات، پخش زنده رویدادها
مزایا: بزرگ‌ترین پلتفرم ویدیویی با قابلیت‌های پیشرفته
معایب: رقابت شدید برای دیده شدن محتوا
3. اینستاگرام (Instagram)
تعداد کاربران فعال ماهانه: ۲ میلیارد نفر
ویژگی‌ها: پست‌های تصویری و ویدیویی، استوری‌ها، ریلز، فروشگاه اینستاگرامی
کاربردها: اشتراک‌گذاری لحظات روزمره، تبلیغات برندها، فروش محصولات
مزایا: رابط کاربری ساده و جذاب، محبوب در میان نسل جوان
معایب: الگوریتم پیچیده برای نمایش محتوا
4. تیک‌تاک (TikTok)
تعداد کاربران فعال ماهانه: ۱.۶ میلیارد نفر
ویژگی‌ها: ویدیوهای کوتاه، فیلترهای AR، چالش‌ها، موسیقی
کاربردها: سرگرمی، آموزش‌های کوتاه، تبلیغات خلاقانه
مزایا: رشد سریع ویدیوها، جذب سریع مخاطب
معایب: محتوای متنوع اما گاهی سطحی
5. تلگرام (Telegram)
تعداد کاربران فعال ماهانه: ۱ میلیارد نفر
ویژگی‌ها: پیام‌رسانی، کانال‌ها، گروه‌های بزرگ، ربات‌ها
کاربردها: ارتباطات شخصی و گروهی، اطلاع‌رسانی، اشتراک‌گذاری محتوا
مزایا: امنیت بالا، قابلیت‌های پیشرفته برای گروه‌ها
معایب: عدم تمرکز بر محتوای تصویری و ویدیویی
یک پله صعود
با این حال به نظر می‌رسد با توجه به ادعای جدید اینستاگرام، حالا این پلتفرم با یک رده ارتقا، به جایگاه دوم جهان رسیده است. همچنین شاید جالب باشد که بدانید، اگرچه ایالات متحده و چین به عنوان بزرگ‌ترین بازارهای شبکه‌های اجتماعی شناخته می‌شوند اما اکثر پلتفرم‌های پیشرو با بیش از 100 میلیون کاربر در ایالات متحده ایجاد شده‌اند. با این حال، پلتفرم‌هایی مانند WeChat و Douyin در چین به دلیل محتوای محلی-بومی و ویژگی‌های متناسب با فرهنگ این کشور، محبوبیت چشمگیری کسب کرده‌اند. موفقیت شبکه اجتماعی Douyin باعث شد تا نسخه بین‌المللی آن با نام TikTok به سرعت در سراسر جهان گسترش یابد.
رقابت تیک‌تاک و یوتیوب
همچنین براساس گزارش We Are Social تیک‌تاک بالاترین میانگین زمان صرف‌شده در رسانه‌های اجتماعی برای هر کاربر را به خود اختصاص می‌دهد اما یوتیوب بیشترین سهم کلی محاسبه شده از این زمان صرف‌شده را داشت. در حال حاضر بیش از پنج میلیارد کاربر فعال رسانه‌های اجتماعی در سراسر جهان وجود دارند. و بالاخره اینکه هر کاربر معمولی اینترنت روزانه حدود دوونیم ساعت از زمان خود را در حال استفاده از رسانه‌های اجتماعی می‌گذراند که معادل بیش از یک‌سوم کل زمان آنلاین بودن آنهاست. به‌طور متوسط زنان در طول روز ۱۶ دقیقه بیشتر از مردان زمان خود را صرف شبکه‌های اجتماعی می‌کنند.
شبکه‌های مجازی در ایران، همپای جهان
در ایران نیز همانند بسیاری از کشورهای جهان، انقلاب ارتباطات دیجیتال به‌وضوح قابل مشاهده است. ضریب نفوذ اینترنت در ایران در ابتدای سال ۲۰۲۵ حدود ۷۹٫۶درصد بوده (معادل ۷۳٫۲ میلیون کاربر) و حدود نیمی از کل جمعیت کشور – بالغ بر ۴۸ میلیون نفر – در شبکه‌های اجتماعی حضور داشته‌اند. تعداد اشتراک‌های فعال تلفن همراه حتی از کل جمعیت پیشی گرفته و به حدود ۱۵۲ میلیون (۱۶۶درصد جمعیت) رسیده که البته ناشی از داشتن چند سیم‌کارت توسط یک فرد است. مروری بر آنچه گفته شد نشان می‌دهد ایران به‌رغم تفاوت‌های فرهنگی و محدودیت‌های سیاسی، در بسیاری از شاخص‌های ارتباطات مدرن همگام با روندهای جهانی یا حتی جلوتر از میانگین جهانی است. در زمینۀ تلفن همراه نیز نرخ بهره‌مندی ایرانیان بسیار بالا بوده و تقریباً همۀ افراد بزرگسال یک گوشی در اختیار دارند.
محبوب‌ترین‌ها در ایران
از منظر تعداد کاربران شبکه‌های اجتماعی، ایران با پوشش حدود ۵۲درصد از جمعیت کمی پایین‌تر از میانگین جهانی (۶۴درصد) قرار دارد. هر جا امکان دسترسی مهیا بوده (مثلاً اینستاگرام تا قبل از ۱۴۰۱)، استفاده‌کنندگان ایرانی نیز به نسبت جمعیت پابه‌پای کاربران سایر کشورها از آن بهره برده‌اند. در این میان در حال حاضر اینستاگرام با ۳۱ میلیون کاربر فعال، محبوب‌ترین رسانه جمعی در ایران است و تلگرام با ۲۴ میلیون کاربر فعال در رتبه دوم محبوبیت قرار دارد. همچنین ۴۷ درصد از کاربران فضای مجازی متعلق به پلتفرم اینستاگرام هستند ضمن آنکه ۳۵درصد کاربران در تلگرام و ۳۵درصد هم در واتساپ حضور دارند. آمار و ارقامی که نشان می دهد، ایرانی‌ها نیز گام به گام و تقریبا همپای ذائقه بقیه مردم جهان، در دنیای شبکه‌های اجتماعی فعال‌اند و اگر محدودیت‌های موجود نباشد ممکن است در برخی موارد از میانگین‌های جهانی نیز جلو بزنند!
