حشیش؛ از سرخوشی تا سقوط

هفت صبح|  در کوچه ‌پس‌ کوچه‌های شهر، جایی که صدای موسیقی‌های پرهیجان از گوشی‌های نوجوانان به گوش می‌رسد، داستانی پنهان جریان دارد. «امیر»، پسری ۱۷ساله، با فشار امتحانات، دعواهای خانوادگی و حس تنهایی دست‌وپنجه نرم می‌کند. یک روز، در جمع دوستانش، سیگاری با بوی عجیب دستش می‌دهند؛ می‌گویند «فقط یه بار امتحان کن، همه‌چیز فراموشت می‌شه». این لحظه‌ که برای او راهی به سوی آرامش به نظر می‌رسد، در واقع دریچه‌ای به سوی خطری بزرگ است؛ حشیش.

این ماده‌ که روزگاری تابویی غیرقابل ‌تصور بود، حالا برای برخی از نوجوانان به تجربه‌ای وسوسه‌انگیز تبدیل شده است. اما این آرامش کاذب چه بهایی دارد؟ چرا برخی جوانان در جست‌وجوی هویت و فرار از استرس، به این دام گرفتار می‌شوند؟ در این میان، نقش خانواده‌ها و آموزش مهارت‌های زندگی چگونه می‌تواند این چرخه را بشکند؟ لازم است از میان داستان‌های واقعی و هشدارهای متخصصان، راه‌هایی برای محافظت از نسل جوان پیدا کنیم.

   وقتی استرس به حشیش ختم می‌شود

نوجوانان در سال‌های حساس ۱۶ تا ۱۸ سالگی، در گردابی از تغییرات هویتی و فشارهای بیرونی گرفتارند. امتحانات نفسگیر، انتظارات سنگین والدین‌ و گاهی زخم‌های عاطفی، آن‌ها را به جست‌وجوی راه فراری از این آشوب درونی سوق می‌دهد. برای برخی، این راه فرار نه ورزش، نه گفت‌وگو، بلکه ماده‌ای است که به اشتباه آرامش‌بخش به نظر می‌رسد: حشیش.

روایت‌های میدانی و گفت‌وگوهای خبرگزاری مهر با کارشناسان که مبنای این گزارش است، نشان می‌دهد که مصرف حشیش در میان برخی نوجوانان دیگر تابو نیست، بلکه به تجربه‌ای وسوسه‌انگیز تبدیل شده است. این گرایش، نه از روی شیفتگی به جرم، بلکه اغلب از نیاز به لحظه‌ای آسودگی در جهانی پرتنش نشأت می‌گیرد. اما این انتخاب، هزینه‌ای سنگین دارد که آینده این جوانان را به خطر می‌اندازد.

 آرامش لحظه‌ای، ویرانی ماندگار

حشیش در لحظه اول شاید حس سرخوشی یا رهایی موقت ایجاد کند‌ اما این حس زودگذر است. متخصصان هشدار می‌دهند که این ماده روانگردان، با فریبی زیرکانه، به‌تدریج سلامت جسم و روان را نابود می‌کند. از کاهش حافظه کوتاه‌مدت تا اختلال در تمرکز، عوارض حشیش برای نوجوانانی که در اوج سال‌های تحصیلی و یادگیری هستند، مانند سمی مهلک عمل می‌کند. فراتر از این، مصرف مداوم آن می‌تواند به اضطراب شدید، توهمات ترسناک و حتی در موارد حاد، به بیماری‌های روانی مانند اسکیزوفرنی منجر شود. این خطرات برای مغز در حال رشد نوجوانان دوچندان است، جایی که سیستم عصبی هنوز در حال تکامل است.

   چرخه‌ای که به اعتیاد می‌رسد

آنچه در ابتدا تجربه‌ای گاه‌به‌گاه به نظر می‌رسد، به سرعت می‌تواند به عادتی مخرب تبدیل شود. بسیاری از نوجوانان، پس از چند بار مصرف، خود را در دام وابستگی می‌یابند، جایی که بدون حشیش، احساس شادی یا آرامش برای‌شان غیرممکن می‌شود. ترک این ماده، برخلاف تصور رایج، آسان نیست. این چرخه معیوب‌ که از یک تصمیم ساده آغاز می‌شود، می‌تواند زندگی تحصیلی، روابط خانوادگی و آینده جوان را به خطر بیندازد. به گفته کارشناسان، رهایی از این دام تنها با حمایت‌های روان‌شناختی، مشاوره تخصصی و محیطی پشتیبانی‌کننده ممکن است.

شبکه‌های اجتماعی: دام پنهان در دنیای دیجیتال

امروزه، فضای مجازی نقشی کلیدی در عادی‌سازی مصرف حشیش بازی می‌کند. در پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام و تیک‌تاک، ویدیوهایی با موسیقی‌های جذاب و تصاویری پرزرق‌وبرق، مصرف این ماده را به‌عنوان نمادی از آزادی یا سبک زندگی مدرن به نمایش می‌گذارند. این تبلیغات غیرمستقیم‌ که گاهی توسط گروه‌های جوان و بی‌اطلاع منتشر می‌شوند، به نوجوانان این پیام را می‌دهند که حشیش بی‌خطر یا حتی «باحال» است‌ اما این تصویر فریبنده، حقیقت تلخ عوارض جسمی و روانی را پنهان می‌کند. شبکه‌های اجتماعی، با میلیون‌ها کاربر جوان، به بستری برای گسترش باورهای غلط تبدیل شده‌اند.

خانواده: پل اعتماد یا شکاف بی‌اعتمادی 

یکی از دلایل اصلی گرایش نوجوانان به حشیش، کمبود گفت‌وگو و حمایت در خانواده است. وقتی والدین به جای شنیدن، سرزنش می‌کنند یا از مشکلات فرزندان‌شان بی‌خبرند، جوانان به دنبال راه‌های ناسالم برای تسکین می‌گردند. کارشناسان تأکید می‌کنند که گفت‌وگوی صمیمی، بدون قضاوت، می‌تواند پلی برای اعتماد باشد. والدین باید نشانه‌های هشداردهنده مانند قرمزی چشم‌ها، خنده‌های بی‌دلیل یا رفتارهای آشوبناک را جدی بگیرند و به جای تنبیه، با کمک مشاوران حرفه‌ای به فرزندان‌شان نزدیک شوند. ایجاد فضایی امن در خانه، کلید پیشگیری از این خطرات است.

   آموزش، سپری در برابر وسوسه

مدارس می‌توانند با آموزش مهارت‌های زندگی، نقشی اساسی در پیشگیری از گرایش به مواد مخدر ایفا کنند. برنامه‌هایی که به نوجوانان یاد می‌دهند چگونه استرس را مدیریت کنند، هیجانات‌شان را به شیوه‌ای سالم بروز دهند یا تصمیم‌گیری‌های عاقلانه داشته باشند، می‌توانند جایگزین‌های سالمی برای فرار به سوی مواد مخدر فراهم کنند. این آموزش‌ها، همراه با کمپین‌های آگاه‌سازی که به جای شعار، از داستان‌های واقعی و جذاب استفاده می‌کنند، می‌توانند ذهنیت نوجوانان را تغییر دهند. رسانه‌ها نیز باید با مسئولیت‌پذیری، پیام‌های گمراه‌کننده در فضای مجازی را خنثی کنند.

 آگاهی و اقدام

کارشناسان، از جمله صیاد حقی، مشاور خانواده، تأکید دارند که باورهای غلط درباره بی‌خطر بودن حشیش باید شکسته شود. او می‌گوید: «این ماده نه‌تنها اعتیادآور است، بلکه به جسم و روان آسیب‌های جدی وارد می‌کند. از اختلالات حافظه تا مشکلات تنفسی و روانی، حشیش آینده جوانان را به خطر می‌اندازد.» برای مقابله با این بحران، آگاهی عمومی باید افزایش یابد. خانواده‌ها باید از دوستان فرزندان‌شان آگاه باشند، علائم مصرف را بشناسند و در صورت نیاز، فوری به مشاوران مراجعه کنند. جامعه‌ای که به جای انکار، با حقیقت روبه‌رو شود، می‌تواند نسل جوان را از این دام نجات دهد.