گردو خاک در آسمان این روزهای پایتخت

هفت صبح،‌حمیدرضا خالدی |  بالاخره بعد از آنکه طی چند هفته گذشته بارها هشدارهایی در مورد انتشار گرد و غباردر پایتخت و برخی شهرهای دیگر منتشر شد، چتری از گرد و خاک از یکی – دو روز گذشته تهران را زیر سایه خود گرفته است. رخدادی که در هیاهوی اخبار جنگ و نبود اینترنت عملا محو شده بود. گرچه گروهی معتقدند که انفجارهای اخیر باعث بروز آن بوده است!

اوایل خرداد ماه بود که مدیرکل مدیریت بحران استانداری تهران با اشاره به هشدارهای سازمان هواشناسی اعلام کرد: در روزها و هفته‌های آینده پدیده وزش باد نسبتاً شدید در سطح استان تهران به‌ویژه در مناطق جنوبی و غربی رخ خواهد داد.

حالا اما بعد از چند هفته به نظر می‌رسد گرد و خاک به نقطه اوج قدرت نمایی خودش رسیده باشد. پدیده‌ای که سه‌شنبه شب به قدری در تهران شدت داشت که عملا دید افقی را محدود کرده بود. صادق ضیاییان، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوای سازمان هواشناسی با اشاره به وقوع پدیده گرد و غبار در تهران، گفته است؛ در حال حاضر وزش باد شدید در اطراف تهران و برخی استان‌های همجوار موجب شکل‌گیری توده‌های گرد و خاک شده است.

به گفته وی خشکسالی‌های اخیر، موجب فعال شدن کانون‌های گرد و خاک در اطراف تهران شده و با وزش باد، این ذرات معلق به پایتخت نفوذ کرده‌اند.ضیاییان البته تأکید کرده که پدیده گرد و غبار موقتی است، و احتمالاً به زودی به تدریج کاهش می‌یابد.

گردوخاک از انفجارها نیست

اما تحلیل رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور عمیق‌تر از اینهاست. احد وظیفه با اطمینان اعلام می‌کند که به دلیل شکل و رنگ گرد و غبار سرعت باد و همچنین ارتفاع نفوذ آن در جو، منشاء گرد و غبار خارجی است و ارتباطی به انفجارهای اخیر ندارد.

این متخصص هواشناسی و رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور  گفت: آنچه در هوا می‌بینید گرد و غبار است و تا ارتفاعات تهران را هم گرفته است. به احتمال ۹۹ درصد، موج «هواشناسی فعال» است که گرد و خاک را از زمین‌های عراق برداشته و به این سمت آورده است و این موج در حال گذر از ایران است. از آنجایی که اینترنت بین‌المللی نداشتم، نتوانستم در این چند روز دسترسی به داده‌های ماهواره‌ای داشته باشم و نمی‌توانم منشاء دقیق آن را بگویم.

 آسمان خاکستری

او به مردم اطمینان خاطر داد که گردو غبار کنونی باعث کاهش دید شده است و در پاسخ به این سوال که آیا کانون‌های داخلی مثل بستر خشک تالاب صالحیه، می‌تواند در ایجاد چنین گرد و غبار و کاهش دیدی موثر باشد، گفت: بستر خشک تالاب صالحیه زمانی می‌تواند موثر باشد که در تهران، البرز و یا دامنه البرز وزش باد شدید داشته باشیم.

در واقع اصولا خیزش گرد و خاک با وزش باد شدید از کانون‌های نزدیک رخ می‌دهد. گرد و خاک کنونی بسیار ریزدانه است، چرا که آسمان در نزدیک غروب آفتاب، شیری رنگ و بافت آن یکنواخت بود. همچنین وسعت و فضای گسترده‌ای از آسمان را درگیر کرده است و به کندی در حال عبور از آسمان است و ممکن است به دلیل ریز بودن ذرات فرونشستن آن چند روز به طول بیانجامد و ما در آسمان ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون را داشته باشیم.

با این حال به نظر می‌رسد با شرحی که رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور می‌دهد، طی روزها و حتی ماه‌های آتی تجربه دوباره آسمانی پر از گرد و خاک در تهران و بسیاری دیگر از شهرستان‌ها و کلانشهرها، دور از انتظار نباشد.