پشت پیام‌های مهربانانه نقشه شوم نهفته است

هفت صبح| «سلام، آقا، دولت ایران چگونه با خارجی‌هایی که در ایران زندگی می‌کنند رفتار می‌کند؟»«سلام، صبح بخیر، امروز حال و احوالتون چطوره؟»«اسم من تلما است و اهل پرتغال هستم، دقیق‌تر بگویم، اهل لیسبون.»«سلام، آیا ایران مکان‌های توریستی خوبی دارد که خارجی‌ها بتوانند از آنها بازدید کنند؟»«سلام، به نظر می‌رسد به تحصیلات آکادمیک علاقه دارید؟»

«سلام، آیا می‌توانم چند دقیقه با شما صحبت کنم؟» این‌ها نمونه‌هایی از پیام‌های تلگرامی است که در ماه‌های اخیر به ویژه در چند روز اخیر به طور گسترده‌ای از شماره‌های مجازی دریافت شده است. پیش‌ از این، هدف اصلی این تماس‌ها، فیشینگ و کلاهبرداری در حوزه تجارت ارزهای دیجیتال بود، اما در هفته‌های اخیر دامنه این فعالیت‌ها گسترده‌تر شده و از جمع‌آوری اطلاعات حساس شهروندان و داده‌های شخصی، به تخلیه اطلاعات امنیتی و ضدامنیتی تسری یافته‌است.

بر اساس گزارش‌های متعدد از کاربران و تحلیلگران امنیت سایبری، پیام‌های متعددی که طی سه چهار روز اخیر به شهروندان ایرانی ارسال شده، نشانه‌های سازماندهی از سوی کانون‌های تروریستی و صهیونیستی دارد. این تماس‌ها با استفاده از جملات ساده و معمولی تلاش می‌کنند تا اعتماد مخاطب را جلب کرده و سپس با روش‌های پیچیده‌تر و هدفمند، به جمع‌آوری اطلاعات محرمانه بپردازند.

تماس‌های ناشناس از شماره‌های مجازی که به راحتی از طریق اپلیکیشن‌هایی مانند تلگرام ساخته می‌شوند، ابزاری برای سوءاستفاده از شهروندان شده‌اند. این شماره‌ها به دلیل ناشناس بودن و قابلیت جابه‌جایی آسان، امکان شناسایی و پیگیری عاملان را بسیار دشوار می‌کنند. کارشناسان امنیت سایبری تاکید دارند که این تماس‌ها علاوه بر خسارات مالی، تهدیدی جدی برای امنیت دیجیتال و حریم خصوصی افراد محسوب می‌شوند.

مهیا پازوکی یکی از کارشناسان فناوری اطلاعات در این زمینه به هفت صبح می‌گوید: «تماس‌گیرندگان معمولاً با جملات ساده و صمیمانه شروع می‌کنند تا اعتماد افراد را جلب کنند، سپس با درخواست اطلاعاتی مانند رمز عبور، کد تایید دو مرحله‌ای یا اطلاعات بانکی، تلاش می‌کنند به داده‌های حساس دست یابند. در موارد پیشرفته‌تر این تماس‌ها با هدف نفوذ به شبکه‌های دولتی یا خصوصی و جمع‌آوری اطلاعات راهبردی برنامه‌ریزی می‌شوند.»

در سطح جهانی، نمونه‌هایی مشابه این روش‌ها به وفور مشاهده شده است. به‌طور مثال، در کشورهای غربی تماس‌های فیشینگ از شماره‌های مجازی و شبکه‌های اجتماعی مختلف، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های امنیت سایبری است. در سال ۲۰۲۳، دولت آمریکا اعلام کرد که بیش از ۳۰ درصد از کلاهبرداری‌های تلفنی مربوط به شماره‌های مجازی بوده که با هدف سرقت هویت و پول از شهروندان انجام شده است. همچنین در اروپا و به ویژه در کشورهای حوزه شنگن، پلیس سایبری با همکاری شرکت‌های فناوری در حال مبارزه با افزایش تماس‌های مشکوک و کلاهبرداری‌های مشابه است.

این نوع فعالیت‌ها علاوه بر این که موجب آسیب مالی به افراد می‌شود، تهدیدی جدی برای امنیت ملی نیز به شمار می‌رود. استفاده کانون‌های تروریستی و سازمان‌های جاسوسی از این روش‌ها برای نفوذ به اطلاعات خاص کشور، به مشکلات جدی در حوزه امنیتی منجر می‌شود. به نظر می‌رسد بخشی از این فرایندها از سوی کمپ‌نشینان مقیم آلبانی پشتیانی می‌شود که آشنایی دقیقی با زبان فارسی و روحیات ایرانیان دارند. 

با توجه به پیچیدگی‌های فنی و گستردگی این تهدیدات، کارشناسان امنیت سایبری بر ضرورت آموزش عمومی و افزایش همکاری‌های بین‌دستگاهی تأکید می‌کنند. شهروندان باید به طور مستمر از روش‌های نوین کلاهبرداری مالی و کلاهبرداری سیاسی آگاه شوند و به هشدارهای رسمی توجه کنند تا کمتر گرفتار این دام‌ها شوند.

مبارزه با این تهدیدات نوین نیازمند رویکردی جامع، مبتنی بر فناوری، آموزش عمومی و همکاری‌های قانونی است تا امنیت دیجیتال و اطلاعات شهروندان حفظ شود و از نفوذ سازمان‌یافته دشمنان جلوگیری به عمل آید.