کلاهبرداری یک دقیقه‌ای| خریداران و فروشندگان چطور فریب رسیدهای جعلی را می‌خورند؟
پلیس:مردم از دریافت رسیدهای بانکی چاپی خودداری کرده و تراکنش را از طریق پیامک یا اپلیکیشن بانک پیگیری کنند
هفت صبح، سیما فراهانی| هنوز هم شوکه است. رسید را دستش گرفته و تا دقایقی قبلش، منتظر واریز پول به حسابش بود. اما نمی‌دانست که رسید جعلی است. وقتی پلیس به او مراجعه کرد، باور نمی‌کرد که در یک قدمی کلاهبرداری قرار گرفته باشد. او، فروشنده‌ای که با اشتیاق و امید به فروش کالایش فکر می‌کرد، حالا با ترفند پلیس، متوجه شد که دیگر نباید به این آسانی به یک تکه کاغذ اعتماد کند.
پلیس بود که از او خرید کرد. یک رسید جعلی به او داد و رفت. ماموران با اینکار قصد هوشیار کردن فروشندگان را داشتند. آنها رفتند و وقتی پس از ساعتی بازگشتند، فروشنده هنوز هم نمی‌دانست که در دستش یک رسید جعلی است و حسابش هم خالی؛ پلیس به او توصیه کرد که در آینده، هر پرداختی را با دقت بررسی کند و هرگز به راحتی به رسیدها اعتماد نکند. اما آیا این توصیه‌ها کافی بود؟
او به این فکر می‌کرد که چقدر راحت می‌توان به دام افتاد؛ به ویژه در دنیای آنلاین، جایی که هر روز هزاران نفر به دنبال خرید و فروش هستند. فروشنده تصمیم می‌گیرد که از این تجربه درس بگیرد. او این جمله را آویزه گوشش می‌کند که: اعتماد باید با احتیاط همراه باشد. این ماجرا نه تنها برای او، بلکه ماجرای بسیاری از فروشندگان دیگر است که در دنیای دیجیتال با چالش‌های مشابهی روبه‌رو هستند.
او عزم خودش را جزم کرده تا با آگاهی بیشتر و هوشیاری، به مسیرش ادامه دهد و به دیگران نیز یادآوری کند که در این دنیای پر از خطر، نباید به سادگی به وعده‌ها و رسیدها اعتماد کرد. این تجربه به او یادآوری می‌کند که در دنیای دیجیتال، آگاهی و احتیاط دو عنصر کلیدی هستند. او تصمیم می‌گیرد که از این پس، قبل از ارسال کالا، حتماً از صحت واریز پول اطمینان حاصل کند.
تجربه خرید یا ماجراجویی پرخطر
کلاهبرداران با ترفندهای هوشمندانه، به سادگی اعتماد فروشندگان را جلب کرده و با ارائه رسیدهای جعلی، آنها را به سمت خود می‌کشانند. در دنیای امروز، با پیشرفت‌های چشمگیر فناوری و گسترش دسترسی به اینترنت، خرید آنلاین به یکی از بخش‌های جدایی‌ناپذیر زندگی روزمره تبدیل شده است. در کشور ما، این پدیده نه تنها به عنوان یک روش راحت و سریع برای تأمین نیازهای روزمره، بلکه به عنوان یک فعالیت تفریحی و اجتماعی نیز شناخته می‌شود.
مردم به جستجو در فروشگاه‌های آنلاین و شبکه‌های اجتماعی علاقه‌مندند و به دنبال کشف محصولات جدید و متنوع هستند. اما در این فضای پرهیجان و جذاب، خطرات و چالش‌های جدی نیز وجود دارد که می‌تواند تجربه خرید را به یک ماجراجویی پرخطر تبدیل کند. با توجه به افزایش فعالیت‌های تجاری در بسترهای آنلاین، شناخت تهدیدات موجود و آگاهی از روش‌های کلاهبرداری در این حوزه، برای خریداران و فروشندگان امری ضروری به نظر می‌رسد.
با این روش‌ها از کلاهبرداری جلوگیری کنید
سردار علی ولی‌پور گودرزی، رئیس پلیس آگاهی تهران در این باره به خبرنگار هفت صبح می‌گوید: «مردم تا زمانیکه پول به حسابشان واریز نشده یا در عابربانک رسید واقعی را دریافت نکردند، اموال خود را تحویل مردم ندهند تا مورد سوءاستفاده قرار نگیرند. چرا که پیگیری این مسایل کار دشواری است. البته که مجرمان این پرونده‌ها خیلی زود دستگیر می‌شوند، ولی مردم در این زمینه هشیار باشند.
این پرونده‌ها به خوبی نشان می‌دهد که مجرمان سایبری دائماً در حال ابداع روش‌های جدیدی برای فریب قربانیان خود هستند. برای در امان ماندن از اینگونه کلاهبرداری‌ها، مردم باید مراقب باشند و به هیچ وجه بدون اطمینان کامل از هویت طرف مقابل، اقدام به معامله یا واریز وجه نکنند. از مردم می‌خواهم که از دریافت رسیدهای بانکی چاپی خودداری کرده و تراکنش را از طریق پیامک یا اپلیکیشن بانک خود پیگیری کنند. همچنین معاملات خود را تا حد امکان حضوری انجام داده و اطلاعات بانکی خود را در اختیار هیچ فردی قرار ندهند.»
تهدیدهای مجازی
سرهنگ رامین پاشایی، رئیس مرکز امداد و فوریت‌های سایبری پلیس فتا هم در گفت‌وگو با خبرنگار هفت‌صبح می‌گوید:« وبگردی و خرید آنلاین از فروشگاه‌های برخط در کشور ما به عنوان یک تفریح به شدت محبوب شده است. این روند به ویژه در دوران اخیر، به دلایل مختلفی افزایش یافته، از جمله دسترسی آسان به اینترنت و افزایش آگاهی مردم درباره خریدهای اینترنتی.
به همین دلیل، کاربران به دنبال تنوع محصولات و خدمات در فضای مجازی هستند. با این حال، در این فضای جذاب و پر از فرصت، دو تهدید بالقوه وجود دارد که هم خریداران و هم فروشندگان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. خریداران معمولاً به دلیل نداشتن آگاهی کافی، قادر به تشخیص بین سایت‌های معتبر و صفحات غیرمجاز و نامعتبر نیستند.
سایت‌های مجاز نشانه‌های مشخصی دارد، از جمله URL معتبر و نمادهای لازم را دریافت کرده است و هنگام خرید به درگاه بانکی متصل می‌شوید نه حساب شخصی، که می‌تواند به کاربران کمک کند تا انتخاب‌های بهتری داشته باشند. اما متأسفانه، تعداد زیادی از فروشگاه‌های غیرمجاز، به ویژه در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام و تلگرام، بدون هیچ‌گونه مجوزی فعالیت می‌کنند. این وضع به خریداران این تصور را می‌دهد که می‌توانند به راحتی از هر سایتی خرید کنند، در حالی که این انتخاب‌ها می‌تواند عواقب خطرناکی به دنبال داشته باشد.»
۱.۵ میلیون فروشگاه بدون مجوز
به گفته سرهنگ پاشایی آمارها نشان می‌دهد که در حال حاضر بیش از ۱.۵ میلیون فروشگاه در بستر شبکه‌های اجتماعی اینستاگرام و تلگرام در کشور فعال هستند که هیچ‌گونه مجوز رسمی ندارند: «این موضوع به شدت نگران‌کننده است، زیرا طبق آمار، ۹۰ درصد کلاهبرداری‌های اینترنتی در حوزه فروشگاه‌های برخط در این شبکه‌ها صورت می‌گیرد. کلاهبرداران معمولاً کالاهای ارزان قیمت را تبلیغ می‌کنند و به دلیل زمان‌بر بودن پیگیری‌های قضایی، به راحتی اقدام به کلاهبرداری می‌کنند.
این افراد با استفاده از حساب‌های اجاره‌ای و ارائه کالاهایی که اصلاً وجود ندارند، به سادگی می‌توانند کاربران را فریب دهند. از سوی دیگر، فروشندگان نیز ممکن است به‌طور ناخواسته به دام کلاهبرداران بیفتند. این کلاهبرداران با استفاده از روش‌های مختلف، از جمله ارائه رسیدهای جعلی و استفاده از حساب‌های اجاره‌ای، اقدام به کلاهبرداری می‌کنند. بسیاری از فروشندگان ممکن است بدون اطلاع از هویت واقعی خریداران، کالاها را ارسال کنند و در نهایت متوجه شوند که هیچ پرداختی انجام نشده است.»
ایجاد فضایی امن‌تر برای خرید آنلاین
رئیس مرکز امداد و فوریت‌های سایبری پلیس فتا توصیه‌هایی هم در این باره دارد: «برای جلوگیری از گرفتار شدن در دام این کلاهبرداران، لازم است که خریداران و فروشندگان با احتیاط بیشتری عمل کنند. خرید از فروشگاه‌های معتبر و بررسی اصالت کالا قبل از پرداخت وجه می‌تواند به کاهش خطرات موجود کمک کند. همچنین، توصیه می‌شود که خریداران حتماً از فروشگاه‌های اینترنتی مجاز خرید کنند و در صورت خرید از پیج یا کانال، مطمئن شوند که کالا را دریافت کرده‌اند و سپس وجه را پرداخت کنند. با افزایش آگاهی و احتیاط، می‌توان به کاهش کلاهبرداری‌های اینترنتی و ایجاد فضایی امن‌تر برای خرید آنلاین کمک کرد.»
کلاهبرداری‌های یک دقیقه‌ای
یکی از این ماجراها از زبان فرشید، یکی از کلاهبرداران دستگیر شده، روایت می‌شود. او با نیرنگ و فریب، به‌راحتی اعتماد مردم را جلب می‌کرد و از این طریق به سودهای کلان دست می‌یافت. فرشید، یکی از کلاهبرداران دستگیر شده، به‌تفصیل از شیوه‌های خود در این کلاهبرداری‌ها می‌گوید: «ما از طریق یکی از اپلیکیشن‌های مشهور خرید و فروش، آگهی‌هایی را انتخاب می‌کردیم که جذابیت بیشتری داشتند.
سردسته باند، سوژه‌ها را انتخاب می‌کرد و معمولاً سراغ اجناسی می‌رفت که قیمت بالاتری داشتند. ابتدا تماس می‌گرفتیم و خود را به‌عنوان خریدار معرفی می‌کردیم. توضیحات مربوط به کالا را دریافت کرده و در ادامه می‌پرسیدیم که مبلغ را چگونه واریز کنیم. معمولاً فروشندگان خودشان پیشنهاد می‌دادند که واریز را از طریق شبا انجام دهیم، چرا که مبالغ بیشتر از ده میلیون تومان تنها از این طریق قابل انتقال بودند.
اینجا بود که ما وارد عمل می‌شدیم؛ یک رسید جعلی به آنها نشان می‌دادیم. یک دقیقه و 30 ثانیه تا دو دقیقه طول می‌کشد تا بتوانیم یک رسید جعلی را بسازیم و برای فروشنده بفرستیم. معمولاً سعی می‌کردیم ساعت‌هایی را انتخاب کنیم که بانک تعطیل باشد. به‌عنوان مثال، اگر حواله را صبح انجام می‌دادیم، تا عصر به حساب واریز می‌شد، اما اگر بعدازظهر انجام می‌دادیم، تا صبح فردا طول می‌کشید.
ما آگهی‌هایی را انتخاب می‌کردیم که قیمت آنها از عرف بازار بالاتر بود. مثلاً اگر کالایی ۳۰ میلیون تومان ارزش داشت، فروشنده آن را ۳۵ تا ۴۰ میلیون تومان می‌گذاشت. این نشان می‌داد که فروشنده طمعکار است و به همین دلیل، راحت‌تر اعتماد می‌کرد. ما با استفاده از این طمع، به‌راحتی معامله را انجام می‌دادیم. معمولاً وسایلی مانند گوشی، دستگاه PS و یا لوازم برقی را انتخاب می‌کردیم و به‌خاطر اعتماد بیشتر، با یک خانم همراه می‌شدیم تا برای دریافت کالا به محل قرار برویم.»
