چگونه مردم از لوکس‌گرایی طبقه خاص حمایت می‌کنند؟
گفت‌و‌گو با امان‌الله قرایی مقدم، جامعه‌شناس درباره نمایش ثروت را بخوانید!
هفت صبح | دکتر «امان‌الله قرایی مقدم» جامعه‌شناس معتقد است تمایل جوامع امروزی به خرید کالای لوکس دلایل علمی و تئوریکی دارد که سال‌ها پیش توسط «پیتریم سوروکین» در نظریه «تئوری ذهنیت فکری» مطرح شده؛ نظریه‌ای که انسان معاصر را موجودی تنها می‌بیند که با ذهنیت حسی و مادی، افراد پیرامون خود را می‌شناسد و قضاوت می‌کند. او می‌گوید: «مصداق بارز این تئوری، ضرب‌المثلی است که می‌گوید عقل مردم در چشمشان است. یعنی دیگران نه مانند انسان قرن یک تاپنج جهان را عقلانی می‌بینند و نه مانند انسان‌های قرن پنج تا ۱۳ میلادی، بر اساس ذهنیت شهودی جهان اطراف خود را می‌شناسند. بلکه انسان معاصر بعد از قرن ۱۳ تاکنون، با ذهنیت حسی و مادی خود را به دیگران می‌شناساند و از دیگران شناخت به دست می‌آورد.»
این جامعه‌شناس معتقد است تکنولوژی و ابزارهای رسانه‌ای امروز به این تجربه زیسته دامن می‌زنند و همین موضوع باعث شده تا در سال‌های گذشته بیش از هر زمان دیگری شاهد این مسئله باشیم که افراد دوست دارند خاص بودن خود را، یکه و منحصر بودن خود را با اصالت و منحصربه فرد بودن دارایی‌شان به دیگران نشان دهند.
این جامعه‌شناس روی آوردن به ذهنیت حسی و مادی را از ویژگی‌های همه جوامع امروز می‌داند. با این حال درباره شیوع تب لوکس‌گرایی در ایران به طور ویژه می‌گوید: «وقتی شرایط اقتصادی به سمت طبقاتی شدن پیش می‌رود، طبیعی است که مادیات برای عموم مردم به مسئله‌ای مهمتر از قبل تبدیل می‌شود.» به گفته او، پای مسئله توجه به ارزش‌های مادی و ذهنیت حسی به دنیای مجازی هم کشیده شده و حتی در زندگی سیاستمداران و چهره‌های سرشناس جامعه هم قابل مشاهده است: «برای اینکه این موضوع را بهتر درک کنیم من یک سوال مطرح می‌کنم: برای شما به عنوان یک چهره سیاسی، علمی، هنری و ...، انجام یک اقدام اثرگذار و ماندگار راحت‌تر است یا اجرای یک نمایش کوتاه در فضای مجازی یا حتی در بین جمعی خاص؟ طبیعی است که اگر فردی توان مالی انجام دومین گزینه را داشته باشد، اجرای این کار برایش ساده‌تر است. فلان فرد مشهور اگر در اوج فعالیت‌های هنری و علمی خود، کاری درجه چند تحویل مخاطب داده، حالا این فرصت را دارد که به واسطه هوش حسی و مادی‌گرایی جامعه در صدر خبرها قرار بگیرد.»
به گفته او، احساس تمایزی که استفاده از برندهای لوکس به افراد می‌دهد را یکی از ابزارهای مهم دیده شدن می‌داند و می‌گوید :«بسیاری از برندها در تعریف خود، به گران بودن خودشان اعتراف می‌کنند و دلیل آن را خاص بودن محصول می‌دانند؛ حتی اگر در واقعیت این محصول تفاوتی هم با سایر کالاهای موجود در بازار نداشته باشد. خرید مشتری از این برندها مهر تایید خواسته و ناخواسته‌ای است که افراد مشهور یا ثروتمند به این تصور منحصر به فرد بودن می‌زنند. مهر تایید بعدی وقتی زده می‌شود که شما می‌بینید ویدئوی فردی سوار بر خودرویی لوکس، چند میلیون بازدید دارد. این مهر تاییدی است که عموم جامعه بر این رفتار نمایش‌گرایانه می‌زند. چه بسا افراد زیادی ناخواسته این حمایت‌ها را انجام می‌دهند. اما خوب است بدانند که حتی تماشای ویدیوهایی با مضمون نمایش کالای لوکس در فضای مجازی هم، می‌تواند حمایتی از این سبک از زندگی باشد.»
