دنیای پر چالش پشت کنکوری‌ها
کنکور ۱۴۰۴ با تغییرات جدید، فشار مضاعفی را به دانش‌آموزان وارد می‌کند
هفت صبح، راضیه زرگری| از حذف به ساماندهی رسید؛ درباره آزمون بزرگ ورود به دانشگاه یا همان غول بزرگ «کنکور» در ایران صحبت می‌کنیم. داستان حذف کنکور در ایران مسیر پر پیچ‌وخمی داشته و از دهه ۸۰ تا الان همیشه مطرح بود، اما هیچ‌وقت عملی نشد. دلایلش هم واضح است؛ اول اینکه جایگزین عادلانه‌ای برای حذف آن وجود نداشت. به علاوه زیرساخت‌های بنیادی آموزشی کشور هم بستر مناسبی برای گزینش فارغ‌التحصیلان دبیرستان براساس مهارت و توانایی آنها نمی‌داد و همچنان هم نمی‌دهد؛ پس بی‌عدالتی بیشتر می‌شد.
اما مهمترین دلیل ناکامی همه تلاش‌ها برای حذف کنکور این است که کسی نمی‌تواند مافیای پر قدرت صنعت پولساز کنکور را در ایران زمین بزند. همین شد که مسئولان آموزشی تصمیم گرفتند به‌جای حذف ناگهانی، کنکور را اصلاح کنند و پای تاثیر شرط معدل به این قصه باز شد.
روند تاثیر شرط معدل در کنکور؛ از حذف دروس عمومی از کنکور تا تاثیر 60 درصدی قطعی معدل
تاثیر شرط معدل در کنکور ایران که برای کاهش وابستگی به تنها معیار سنجش و عادلانه‌تر کردن رقابت بین داوطلبان مطرح شد، یکی از موضوعات مهم و بحث‌برانگیز در سال‌های اخیر بوده که با چالش‌ها و نقدهای بسیاری نیز همراه بوده است؛ از نابرابری در سطح کیفیت امتحانات نهایی مدارس در سال‌های مختلف تا دو برابر شدن استرس دانش‌آموزان، هم برای آزمون نهایی سال آخر دبیرستان و هم برای کنکور.
موضوع به سال ۹۸ باز می‌گردد؛ زمانی که ساماندهی کنکور در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گرفت و سرانجام در مرداد ۱۴۰۰ توسط رئیس‌جمهور وقت ابلاغ شد. با مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی سهم آزمون سراسری برای ورود به دانشگاه کم شد، در عوض این سهم کم شده به مدارس و نتایج امتحانات نهایی رسید. طبق این مصوبه آزمون سراسری ۴۰درصد در نتایج ورود به دانشگاه تاثیرگذاری دارد و ۶۰درصد باقی مانده سهم معدل داوطلبان و دانش‌آموزان در سه پایه دهم، یازدهم و دوازدهم است.
ضمن اینکه دیگر از آزمون دروس عمومی در کنکور خبری نیست و کنکور سالی دوبار برگزار می‌شود. بر اساس آخرین مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره کنکور پیش رو، تأثیر معدل در کنکور سال ۱۴۰۴ به صورت قطعی و به میزان ۶۰ درصد تعیین شده که نکته مهم حذف تاثیر امتحان نهایی پایه دهم است.به طوری که این تأثیر شامل نمرات امتحانات نهایی پایه یازدهم در 6 درس و پایه دوازدهم در تمامی دروس می‌شود.
پشت کنکوری‌ها و چالش ارائه سوابق تحصیلی
ارائه سوابق تحصیلی برای داوطلبان پشت کنکوری، مهمترین چالش فعلی کنکور امسال است؛ به بیان دیگر داوطلبانی که قبل از سال 1403 فارغ‌التحصیل شده‌اند، اصلا در پایه یازدهم امتحان نهایی نداده‌اند. یعنی سوابق تحصیلی قابل ارائه‌ای برای تاثیر در کنکور امسال ندارند. بر همین اساس رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی در ۲۹ اسفند سال گذشته در صفحه اجتماعی خود اعلام کرد که جزئیات سیاست‌های سنجش و پذیرش دانشگاه، از جمله تأثیر معدل، عطف به‌ماسبق بودن و مفاد سوابق تحصیلی بر عهده شورای عالی آموزش‌وپرورش است و تصمیم نهایی را شورای سنجش و پذیرش دانشجو می‌گیرد.
لغو الزام پشت کنکوری‌ها به ارائه سوابق تحصیلی پایه یازدهم
با این اوضاع مبهم و سردرگم ماجرای کنکور، بررسی گزارش‌های پراکنده نشان می‌دهد که احتمالا تصمیمات جدید درباره تأثیر سوابق تحصیلی در کنکور ۱۴۰۴ اعمال نشود؛ به طوری که به دنبال بیشتر شدن حواشی و اعتراضات، مصوبه شورای سنجش و پذیرش دانشجو درباره الزام پشت کنکوری‌ها به ارائه سوابق تحصیلی پایه یازدهم، در جلسه اضطراری اخیر این شورا که در ایام نوروز برگزار شد، لغو شد. احمد فاطمی، عضو کمیسیون آموزش مجلس این خبر را به ایرنا داد و گفت:«در پی تصمیم شورای سنجش در ۲۷ اسفند ماه، با موجی از اعتراضات گسترده دانش‌آموزانی روبه‌رو شدیم که در سال ۱۴۰۳ و قبل از آن فارغ‌التحصیل شدند و در پایه یازدهم امتحان نهایی ندادند.»
فریب جنجال‌ها را نخورید، مصوبات شورا غیرقابل تغییر است
همچنین ابراهیم سوزنچی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در یک شبکه اجتماعی گفته بود لغو تاثیر قطعی معدل پایه یازدهم مصوب نمی‌شود. وی با تاکید بر عدم تصویب لغو تاثیر قطعی معدل پایه یازدهم، از داوطلبان و خانواده‌ها خواست فریب جنجال‌ها را نخورند و مصوبات شورا در این زمینه تا اطلاع ثانوی (حداقل ۶ ماه) غیرقابل تغییر است! همه این کش و قوس‌ها در حالی است که کمتر از یک ماه تا برگزاری نوبت اول آزمون سراسری دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی عالی در تاریخ ۱۱ و ۱۲ اردیبهشت باقی مانده و قطعا داوطلبان و خانواده‌هایی که فرزند کنکوری دارند، استرس و فشار عصبی بسیار زیادی تحمل می‌کنند.
نظام آموزشی جهان به سمت حذف آزمون‌های رسمی پیش می‌رود
«تغییرات کنکور با شعار عدالت آموزشی شروع شد و قرار بر این شد که معدل ملاک کنکور قرار بگیرد که همین هم اگر درست اجرا شود و زیرساخت‌های آموزشی و سنجشی دوره دبیرستان اصلاح شود، می‌تواند کمک کند.» این توضیحات را محمدرضا نیک‌نژاد به هفت صبح می‌دهد.
با این حال او معتقد است از نظر آموزشی تجربه‌های آموزش در سطح جهان به سطحی پیش می‌رود که کلا آزمون‌ها برداشته و آزمون رسمی و هماهنگ دیگر وجود نداشته باشد، مخصوصا در کشورهای اسکاندیناوی. در بسیاری از کشورها هم صرفا یک آزمون پایان دوره دبیرستان وجود دارد که همان کنکور حساب می‌شود و بر اساس نتایج آن دانش‌آموزان به دانشگاه می‌روند. نیک‌نژاد با اشاره به اینکه بسیاری از دانش‌آموزان دیگر انگیزه چندانی برای درس خواندن ندارند، ادامه می‌دهد:
«ولی به هر حال آنها احساس نیاز می‌کنند برای گرفتن مدرک؛ حتی با وجود اینکه محتوای آموزشی آنطور که باید کیفیت ندارد. می‌توان گفت آموزش المان‌ها و فاکتورهایی دارد که به لحاظ پرورش فردی برای دانش‌آموز مهم است. ولی در این شرایطی که بچه‌ها دیگر به درس خواندن علاقه چندانی ندارند درگیر کردنشان به امتحان نهایی و استرس تاثیر آن بر نتیجه کنکور واقعا آزار دهنده است و مهمتر از همه بحث عدالت‌آموزشی هم در این به اصطلاح «ساماندهی» جایگاهی ندارد.
فکر اساسی به جای تغییرات صوری
به گفته این کارشناس آموزشی، مسئله عدالت آموزشی در ایران خیلی ریشه‌ای و بنیادی است. صرف شرط معدل نمی‌تواند نتایج کنکور را عادلانه کند. چراکه خانواده‌های متمول که قبلا یک سال هزینه سنگین می‌کردند برای موفقیت فرزندش در کنکور، حالا به راحتی می‌توانند این کار را در 3-4 سال دبیرستان انجام دهند.
نیک نژاد ادامه می‌دهد :«اما پیامدهای آموزشی برگزاری امتحان نهایی در سال‌های دبیرستان بیشتر است؛ هم از نظر روانی دانش‌آموزان را آزار می‌دهد و هم زیرساخت‌هایش وجود ندارد. سال گذشته ما برای برگزاری آزمون نهایی در سه پایه، حوزه امتحانی استاندارد نداشتیم و به مشکل برخوردیم. الان هم اینکه پایه دهم به‌واسطه فشارهای اجتماعی حذف شد؛ نشان دهنده وجود عقلانیت در فضای تصمیم گیری فعلی است و امیدوارم یازدهم را هم حذف کنند و در نهایت به جای این تغییرات صوری، یک فکر درست و حسابی برای کنکور کنند.»
