تحولات نرخ بیکاری زنان در سال ۱۴۰۳ + جدول

 نرخ بیکاری زنان در سال 1403، بر اساس گزارش‌های مرکز آمار، روند کاهشی را تجربه کرده و از 15 درصد در نخستین فصل سال، به 13.7 درصد در پاییز رسیده است؛ اما همچنان بالاتر از میانگین کشوری و نرخ بیکاری مردان قرار  دارد. هنوز موعد انتشار نتایج طرح آمارگیری نیروی کار در زمستان نرسیده است اما بعید است شرایط تغییری کرده باشد.

البته این روند کاهشی، در مورد شاخص کل و نرخ بیکاری مردان نیز وجود داشته. در همین بازه زمانی، نرخ بیکاری کل کشور از 7.7 درصد به 7.2 درصد و نرخ بیکاری مردان از 6.2 درصد به 5.9 درصد رسیده است.

سال 1403، با پایان زودهنگام دولت سیزدهم، دو رئیس‌جمهور را به خود دیده است. دولت چهاردهم، از میانه مرداد به صورت رسمی آغاز به کار کرد. در عین حال، نخستین جلسه هیات وزیران جدید که از مجلس رای اعتماد گرفتند، در آخرین روز مرداد تشکیل شد.

بر این اساس، نرخ بیکاری بهار و تابستان را می‌توان حاصل مدیریت دولت سیزدهم دانست و شرایط دو فصل بعدی، به دولت چهاردهم مربوط می‌شود.

تحولات نرخ بیکاری زنان را در سه فصل گذشته در 31 استان کشور، در جدول زیر می‌بینید.

تغییرات شاخص در پاییز نسبت به بهار

در ادامه این گزارش، تغییرات نرخ بیکاری زنان در پاییز 1403 (آخرین فصلی که مرکز آمار گزارش آن را منتشر کرده) نسبت به بهار، بررسی شده است. این شاخص در دو بازه مورد بررسی، در آذربایجان شرقی تغییری نکرده و در دیگر استان‌ها کاهش یا افزایش یافته است.

نرخ بیکاری این گروه در 12 استان، به درجات مختلفی روند افزایشی دارد که عبارتند از: آذربایجان غربی، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، خراسان شمالی، خوزستان، سیستان و بلوچستان، قم، کردستان، گلستان، گیلان، مرکزی و همدان.

شاخص یاد شده در 18 استان باقیمانده روند کاهشی داشته است؛ این گروه عبارتند از: اردبیل، اصفهان، البرز، ایلام، تهران، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، زنجان، سمنان، فارس، قزوین، کرمان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان، مازندران، هرمزگان و یزد.

وضعیت نرخ بیکاری زنان در استان‌ها نسبت به نرخ کشوری

این شاخص در پاییز 1403، در برخی استان‌ها پایین‌تر از میانگین کشوری و در برخی بالاتر از آن قرار داشته است.

15 استان در گروه نخست قرار می‌گیرند؛ آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اصفهان، بوشهر، تهران، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، زنجان، فارس، قزوین، گیلان، مازندران، هرمزگان، همدان و یزد.

در مقابل، نرخ بیکاری زنان در 16 استان بالاتر از شاخص کل قرار دارد؛ این استان‌ها عبارتند از: اردبیل، البرز، ایلام، چهارمحال و بختیاری، خراسان شمالی، خوزستان، سمنان، سیستان و بلوچستان، قم، کردستان، کرمان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، گلستان، لرستان و مرکزی.

استان‌هایی با کمترین و بیشترین نرخ بیکاری زنان

در این میان، آذربایجان غربی (5 درصد)، بوشهر (7.2 درصد) و هرمزگان (8.2 درصد)، در پاییز 1403 کمترین نرخ بیکاری زنان را داشته‌اند.

در مقابل نیز، خوزستان (31.6 درصد)، کرمان (26.9 درصد) و کهگیلویه و بویراحمد (23.3 درصد)، بیشترین نرخ بیکاری زنان را دارند.

همچنین چندی پیش اکوایران گزارش داد که بیشترین سهم زنان شاغل با بیش از ۴۹ ساعت کار در هفته، در استان البرز و کمترین سهم در کردستان ثبت شده است.

نرخ بیکاری زنان در 2 استان کمتر از نرخ بیکاری مردان است

نرخ بیکاری زنان در کل کشور و در 29 استان بالاتر از نرخ بیکاری مردان است. تنها دو استان از این حالت مستثنی هستند.

نرخ بیکاری زنان در آذربایجان غربی و بوشهر، پایین‌تر از نرخ بیکاری مردان قرار گرفته که این اختلاف در مورد بوشهر بیشتر است.

در این میان، مرکز آمار، نرخ بیکاری را در آذربایجان غربی 7 درصد اعلام کرده که کمتر از متوسط کشوری است. اما این شاخص در مورد بوشهر بالاتر از نرخ کشوری قرار دارد و 7.5 درصد ثبت شده.

نرخ بیکاری مردان در هر دو استان، بالاتر از نرخ کلی این شاخص در همین گروه قرار گرفته است.

سیمای بازار کار در سه استان‌

در عین حال، نرخ بیکاری زنان در خوزستان، کرمان و ایلام، بیشترین اختلاف را با نرخ بیکاری مردان دارد. این شاخص در سه استان یاد شده، به ترتیب 31.6 درصد، 26.9 درصد و 19 درصد ثبت شده؛ در حالی که نرخ بیکاری مردان این استان‌ها 8.6 درصد، 5.6 درصد و 2.7 درصد است.

به عبارت دیگر، نرخ بیکاری زنان در سه استان خوزستان، کرمان و ایلام، به ترتیب 23 واحد درصد، 21.1 واحد درصد و 16.3 واحد درصد، بیشتر از نرخ بیکاری مردان در این استان‌هاست.

سهم اشتغال زنان در بخش‌های اقتصادی

در هر سه فصل، بیشترین سهم اشتغال زنان در بخش‌های سه‌گانه اقتصادی، همچون کل کشور، به ترتیب شامل خدمات، صنعت و کشاورزی بوده است.

در عین حال، سهم اشتغال زنان در طول سال 1403 تغییراتی داشته که در جدول زیر آمده است.

سهم اشتغال زنان استان‌ها در بخش‌ کشاورزی

در این میان، برخی استان‌ها شرایط متفاوتی از نظر سهم اشتغال زنان دارند. برای مثال در پاییز سال جاری، کرمان (43.2 درصد)، کرمانشاه (38.6 درصد) و خراسان شمالی (34.4 درصد)، بیشترین سهم حضور زنان را در بخش کشاورزی دارند.

در مقابل، سهم اشتغال زنان تهرانی در بخش کشاورزی صفر درصد و برای قم و چهارمحال و بختیاری به ترتیب 0.8 درصد و 1.1 درصد است. به عبارت دیگر، این سه استان شاهد کمترین سهم حضور زنان در بخش کشاورزی هستند.

سهم اشتغال زنان استان‌ها در بخش‌ صنعت

زنان در سه استان سیستان و بلوچستان (43.6 درصد)، خراسان رضوی (43.5 درصد) و قم (41.9 درصد)، بیشترین سهم اشتغال در بخش صنعت را دارند.

کرمان (5.8 درصد)، ایلام (7.2 درصد) و لرستان (10.1 درصد) نیز شاهد کمترین سهم اشتغال زنان در بخش صنعت هستند.

سهم اشتغال زنان استان‌ها در بخش‌ خدمات

بیشترین سهم اشتغال زنان استان‌ها در بخش‌ خدمات را کهگیلویه و بویراحمد (84.1 درصد)، سمنان (79.6 درصد) و بوشهر (78.5 درصد) به خود اختصاص داده‌اند.

در مقابل، خراسان رضوی (44.7 درصد)، کرمانشاه (46.5 درصد) و زنجان (46.7 درصد)، شاهد کمترین سهم حضور زنان در این بخش هستند.

فاصله نرخ بیکاری و مشارکت اقتصادی زنان با مردان

نرخ بیکاری زنان، هر چند که در طول سه فصل از سال 1403روند کاهشی داشته است اما همچنان فاصله قابل توجهی با نرخ بیکاری کل و مردان دارد.

این وضعیت، در مورد شاخص نرخ مشارکت اقتصادی نیز دیده می‌شود؛ در حالی که این شاخص برای زنان در پاییز 1403 معادل 14.5 درصد بوده، برای کل کشور و مردان به ترتیب، 41.2 درصد و 68 درصد ثبت شده است.

چنین تفاوت‌هایی، در مورد نرخ بیکاری زنان جوان و تحصیل‌کرده دانشگاهی نیز با کل کشور و مردان دیده می‌شود. به نظر می‌رسد سیاستگذاری‌ها باید تمرکز ویژه‌ای بر حل این چالش‌ها داشته باشد.