پیامک‌های تبهکارانه و کارآگاه‌های شخصی| آیا از شر پیامک‌های تبلیغاتی می‌توان خلاص شد؟
اگر از تلفن‌های مزاحم تبلیغاتی یا فریبکارانه کلافه شده‌اید این گزارش را بخوانید
هفت صبح| تقریبا غیرممکن است که اس‌ام‌اس یا تماس تبلیغاتی به پستتان نخورده باشد. تازه اگر شانس آورده و فریب بعضی از آنها را نخورده باشید، کم‌کم از این تعداد هرزنامه نامربوط کلافه و سردرگم شده‌اید. اخیرا با وب سایت جالب ایرانی روبه‌رو شدیم که افراد شماره این پیامک یا تلفن‌های تبلیغاتی یا کلاه‌بردارانه را در آن ثبت کرده و گزارش می‌دهند که چه اتفاقی برایشان افتاده. بعضی از روایت‌های ثبت شده، کلاه‌برداری‌های محیرالعقولی است که فکرش هم به مخیله‌تان خطور نمی‌کند.
اسم وبسایتشان «نو اسپم» است. یک سامانه اینترنتی که مردم در آن گزارش می‌دهند که با چه شماره‌هایی با آنها تماس برقرار شده و سعی داشته که کلاهشان را بردارد. بیش از هفت هزار گزارش درباره پیامک‌های هرزنامه، اسپم یا همین تماس‌های دروغین ثبت شده. هفت هزار نفر که هر کدام از سوراخ‌های مختلفی گزیده شده‌اند.
مثلا یکی از آنها نوشته: «این شخص به من زنگ زد و گفت آیفون برنده شدی. 300 هزار تومن پول بیمه رو بریز تا برات ارسال کنیم. پولم رو خوردند و آیفون نیومد.» یا «گفتند چهار تا جایزه امشب هست که یکیش قطعا مال شماست تا نیم ساعت مهلت دارین 890 هزار تومن واریز کنین. پولم رو خوردند و یه آب روش».
تا امروز پلیس و قوه قضائیه و بعضی از سازمان‌ها هشدارهای مختلفی درباره پیام‌های فیشینگ می‌دادند. مثلا توصیه‌هایی از این دست که روی لینک جعلی عدل ایران کلیک نکنید یا برای شماره موبایلی که به بهانه یارانه‌ها اطلاعات حسابتان را می‌خواهد چیزی نفرستید و فریب تلفن‌هایی از سامانه مالیاتی که از شما اطلاعات هویتی می‌خواهد نخورید.
گوش ما به این هشدارها عادت کرده اما حالا از این وبسایت nospam.ir می‌شود فهمید دزدها خلاقیت بسیار بیشتری دارند. کلاه‌بردارها حتی از معاینه فنی هم کره می‌گیرند. مثلا چندین کاربر یک شماره مشخص را گزارش کرده و نوشته‌اند که این شماره بابت صدور کارت هوشمند بهینه با شما تماس گرفته و می‌گوید شما از رانندگان بدون تخلف هستید. درنتیجه می‌خواهیم یک کارت بهینه هوشمند به شما هدیه دهیم. کارشناس را میفرستند و هزینه‌اش را حضوری می‌گیرند. آنهایی که زیر بار این کار نرفته‌اند تهدید شده‌اند که دو و نیم میلیون تومان خلافی برایشان صادر خواهد شد.
همه روش‌های دزدیدن شماره موبایل
امیرمسعود حقی مدیر این سایت، سال 1399 در مکالمه با دوستی یک چالش برای خود تعریف کرد: کوتاه‌ترین زمانی که می‌تواند یک سایت طراحی کند و بالا بیاورد چقدر است؟ اینطور شد که با یک کل کل دوستانه، 4 ساعته طراحی چنین وبسایتی را تمام کرد و به مرور به عنوان کاری داوطلبانه آپشن‌های متفاوتی به آن اضافه شد. جمع‌آوری شماره‌هایی که هرزنامه میفرستند خیلی هم کار راحتی نیست. او می‌گوید گاهی وکلای برخی از شرکت‌ها تماس گرفته و تهدید کرده‌اند که بابت ثبت اعتراض مردم از این سایت شکایت خواهند کرد.
حقی که خارج از ایران درس خوانده و بعد از تحصیل به کشور برگشته تجربه و اطلاعات زیادی درباره نحوه کار سایت مبارزه با پیامک‌های هرزنامه دارد و می‌گوید: «این افراد دیتابیس بزرگی از شماره موبایل افراد درست می‌کنند. مثلا دیتابیسی از شماره پزشکان، آرایشگران و ... کار سختی هم نیست. مثلا شما یک آگهی در وبسایتی می‌گذارید، آنها بر اساس قیمت، سطح خریدتان را مشخص می‌کنند و بر اساس محله، اسم و شماره‌تان را وارد یک محله خاص می‌کنند. آن وقت به این شماره‌ها پیامک انبوه میفرستند.»
بررسی اطلاعاتی که او می‌دهد در وبسایت‌های فروش شماره نشان داده که قیمت این دیتابیس‌ها بین 300 هزار تا یک میلیون تومان است و به صورت اکسل شماره تلفن هزاران نفر از افرادی که در یک کسب و کار خاص هستند می‌فروشند.
آیا از شر این پیامک‌ها می‌توان خلاص شد؟
سامانه‌های معروفی هستند که می‌شود از مسیر شماره آنها پیامک انبوه فرستاد. برخی از مردم دریافت اس‌ام‌اس‌های تبلیغاتی را در موبایلشان غیرفعال کرده‌اند برای همین فروشنده‌ها یا کلاهبرداران با کمی هزینه بیشتر و ارسال مدارک از روش متفاوتی (به نام پیامک خدماتی) اس‌ام‌اس‌های انبوه میفرستند که همه گوشی‌ها آن را دریافت کنند.
جلوگیری از دریافت هرزنامه سخت است. سازمان تنظیم مقررات رادیویی در حال حاضر دو راه برای شکایت از این شماره‌های مزاحم دارد ولی آنها وقتی تحقیق درباره شماره‌ای را شروع می‌کنند که تعداد شکایت‌ها از آن بالا رود. بعد از اثبات هرزنامه بودن این شماره‌ها، پروسه اعمال قانون هم آنقدر سخت و پیچیده است که هر روز تعداد این هرزنامه‌ها بیشتر می‌شود و کاری برای مبارزه با آنها از پیش نمی‌رود.
به گفته مدیر این سایت پیام‌هایی که برای آنها ثبت می‌شوند سه دسته هستند. یا بازاریابی‌های کثیفند، یا کلاه‌برداری هستند و یا پیامک‌های واقعی از سامانه‌های دولتی که مردم حرفشان را باور نکرده و به آنها مشکوک شده اند. «برخی اوقات افراد شکایت‌هایی ثبت کرده‌اند که فکر می‌کردند کلاه‌برداری بوده. مثلا از 110 تماس می‌گیرند و کاربران آنقدر قبل از این تجربه پیامک و تماس‌های تبلیغاتی یا فریبکارانه داشته‌اند حرف پلیس را هم باور نکرده‌اند.»
با پرتکرارترین شکایت آشنا شوید
یکی از شرکت‌های رایجی که شکایت زیادی از آنها ثبت شده، شرکت «پ.ت. رهروان» است. آنها تماس می‌گیرند و می‌گویند به علت خریدهای اخیری که از این شرکت یا نمایندگی‌هایش داشته‌اید، قرار است یک بن خرید، یک گوشی آیفون یا ساعت هوشمند هدیه بگیرید. اطلاعات و آدرس شما را می‌گیرند و مامور ارسال با یک دستگاه پوز خودش را دم خانه شما می‌رساند. آن وقت هزینه ارسال یا مثلا رجیستری را از شما دریافت می‌کند.
وقتی داخل خانه بسته را باز می‌کنید، خواهید دید ارزش هدیه تقلبی که داخل بسته گذاشته‌اند حتی از کارتی که دم در برای مامور ارسال کشیده بودید هم کمتر بوده. حدود 100 شکایت از سرشماره این شرکت ثبت شده و 20 هزار بار بازدید داشته. همچنین در سامانه nospam بیش از 50 شماره ثابت و همراه با گزارش‌هایی از نوع فعالیت بازاریابی این شرکت وجود دارد. مدیر نواسپم مثال‌های دیگری هم دارد.
او می‌گوید: «مثلا تماس می‌گیرند، می‌گویند شما برنده شده‌اید. باید یک خریدی از شرکت ما بکنید که داخل قرعه کشی قرار بگیرید. یا می‌گویند از طرف صدا و سیما زنگ می‌زنند. شما برنده شده‌اید. کدی برایتان اس‌ام‌اس می‌شود که باید آن را بخوانید و این مقدمه‌ای می‌شود برای کلاه‌برداری.» در این وبسایت برای مثال این شکایت‌ها هم ثبت شده که افراد نوشته‌اند:
گزارش از شماره 0216522**** ثبت شده که محتوای بیشتر آنها این است: « باهام تماس گرفتن که شما به علت حجم تراکنش‌های بالای خطتون برنده 912 شدید. یه شماره دیگه هم گرفتن ازم به علاوه آدرس خونه و گفتن که 290 تومن هم هزینه ارسالشه.»
« با همسرم تماس گرفتن گفتن شما تراکنشای بانکیت بالاست و ساعت هوشمند برنده شدی به ارزش 8 میلیون تومان. فقط باید هزینه پستش رو پرداخت کنی. 340 هزار تومن گرفتن. ساعتی که اومده حتی فیک هم نیست. پلاستیکیه با دکمه‌های الکی که کار نمیکنه.»
کدام شماره‌ها هرزنامه میفرستند؟
برخی از شماره‌ها، شماره‌های مجازی هستند که ابزار راحتی برای تبلیغات انبوه است. به نظر می‌رسد که ما حدود 10 شرکت ارائه دهنده خدمات پیامک کوتاه داریم که بعضی از آنها با سرشماره‌های 1000، 2000، 5000 و 9000 اس‌ام‌اس‌های تبلیغاتی یا خدماتی ارسال می‌کنند و هرچه این عدد کوتاه‌تر باشد، استفاده از خدمات آنها گران‌تر درمی‌آید. برخی دیگر از سرشماره‌ها مثل 4040 (متعلق به اداره پست) یا 68000 دولتی هستند که نمی توان آنها را خریداری کرد. یا سرشماره 2180 تا 82 متعلق به نیروی انتظامی است که بسیاری از مردم آن را نمی‌شناسند. یعنی ما سرویس مرجعی نداریم که این شماره را در آنها استعلام بگیریم.
حتی خیلی از این سرشماره‌های دولتی در 118 هم ثبت نشده و این سوءتفاهم درباره پیامک‌های دولتی را بالا می‌برد. البته اینطور که جمع‌آوری اطلاعات شاکیان نشان داده روش‌های دیگری هم وجود دارد که به عقل جن هم نمی‌رسد. مثلا برخی از این شماره‌های هرزنامه شخصی‌اند. مثلا شما مدارک هویتی خود را به سازمان محل کار می‌دهید و آنها با شماره و کارت ملی و اطلاعات دیگر از شما، 10 سیم کارت مختلف می‌خرند و داخل یک دستگاه می‌گذارند. در حالی که شما خبر ندارید لیست دیتابیس شماره‌های افراد را به دستگاه می‌دهند و به صورت رندوم به شماره‌های این دیتا بیس پیامک می‌فرستد تا بر اساس ربات‌هایی که در مخابرات وجود دارد، این شماره‌هایی که هرزنامه میفرستند شناسایی نشوند. این خلاصه‌ای از توضیحات دیگری است که مدیر سایت نواسپم به هفت صبح می‌دهد.
