نان یوتیوبرها آجر می‌شود؟| جدال توئیتری بر سر رفع مسدودی یوتیوب
دنیای یوتیوبرهای ایرانی و همچنین بلاگرهای آپارات چه تغییری خواهد کرد؟
هفت صبح| تصور کنید که یک روز از خواب بیدار و متوجه می‌شوید یوتیوب از فیلترینگ خارج شده است. فکر می‌کنید دنیای یوتیوبرهای ایرانی و همچنین بلاگرهای آپارات چه تغییری خواهد کرد؟ این موضوع اخیرا به یکی از بحث‌های داغ توئیتر تبدیل شده. به خصوص از وقتی که مدیر عامل آپارات برخلاف انتظارات همه در صفحه خود از وزیر ارتباطات آینده خواست اولین کارش رفع فیلتر یوتیوب باشد.
برخلاف اینکه معمولا یک توافق همگانی بر سر حذف فیلترینگ وجود دارد ولی چطور شد که این بار بعضی از افراد درباره آن دچار تردید شدند؟ این گروه به این خاطر سازوکار خاص کسب درآمد از یوتیوب، رفع فیلتر از آن را مساوی با صفر شدن درآمد بلاگرهای ایرانی می‌دانند. ولی آیا واقعا رفع فیلترینگ به ضرر جیب کسی می‌شود؟
کاسب فیلترینگ
تولیدکنندگان محتوا در یوتیوب براساس بازدید ویدئوها و تبلیغات توسط دیگر کاربران کسب درآمد می‌کنند. درآمد یوتیوبرهای فارسی هم از همین راه است اما نکته اینجا است که این بازدیدها باید از آیپی غیر ایرانی باشد تا محاسبه شود و درآمد دلاری منجر شود. درآمد یوتیوب از تبلیغاتی است که از صاحبان کالا و خدمات دریافت می‌کند و چون به واسطه ویدئو یوتیوبر و مخاطبان او است، سهم او را هم از تبلیغات می‌دهد.
با رفع فیلتر یوتیوب به تبع، بازدید ویدئوها با آیپی ایران خواهد بود و چون هیچ شرکتی در داخل و خارج از ایران در یوتیوب هدفش مخاطب تبلیغش ایرانی نیست، یوتیوب تبلیغی نمایش نمی‌دهد و در نتیجه یوتیوبر فارسی هم سهمی از آن ندارد و درآمدش به صفر خواهد رسید.
گرانی ارز و همینطور تحریم‌های بانکی مانع همکاری شرکت‌های داخلی با یوتیوب است و از طرفی چون دیگر تبلیغات کالا و خدمات یوتیوب در ایران قابل دریافت نیستند، نمی‌توانند با آیپی ایران مشاهده شوند. درنتیجه برداشته شدن فیلترینگ یوتیوب شاید بازدید از محتوایی که ایرانیان تولید می‌کنند را بالا ببرد اما درآمدی که بلاگرها بابت سابسکرایب و ویوی ویدئوها از یوتیوب می‌گیرند متوقف خواهد شد. مثلا یک یوتیوبر با 1500 دنبال کننده نوشته بود که با حذف فیلترینگ راه دونیشن (اهدای پول) هم متوقف خواهد شد برای همین رفع فیلترینگ زمانی خوب است که تحریم‌ها هم برداشته شوند. آیا این دلیل برای مخالفت با رفع فیلترینگ کافی است؟
جیب یوتیوبرها خالی نمی‌ماند
در واکنش به توئیت‌های بالا چند کاربر گفته‌اند بهتر است نفع جمعی را در نظر بگیریم؛ در ضمن راه‌های دیگری هم برای کسب درآمد وجود دارد. حالا چطور؟ با رفع فیلتر یوتیوب تعداد بازدیدها و اعضای کانال‌ها چند ده‌برابر می‌شود و یوتیوبرهای فارسی می‌توانند از راه جذب اسپانسر داخلی و نمایش تبلیغ توسط خودشان در میان ویدئوهایشان درآمد ریالی داشته باشند یا حتی با فروش مستقیم محصول و بسته‌های آموزشی کسب درآمد کنند.
مثال میلاد نوری، فعال حوزه آی تی در کانال تلگرامی خود نوشته: «با رفع فیلتر و افزایش بازدیدکنندگان یوتیوب، کانال‌های دارای پتانسیل، روش‌هایی بیشتر از تبلیغات خود یوتیوب برای درآمدزایی پیدا خواهند کرد. مهم سودی‌ست که (در صورت اتفاق افتادن) میلیون‌ها نفر از این موضوع خواهند برد. مهم حق انتخاب عموم کاربران است.
مهم افزایش دسترسی عموم کاربرها به اینترنت آزاد است وگرنه اگر صرفا سود و درآمد چند صد نفر را در نظر بگیریم، با نبود فیلترینگ هم چند ده نفر از کارمندهای شرکت‌های تولید کننده ابزار فیلترینگ هم ناراحت خواهند شد. امروز یوتیوب و محتوای آموزشی متنوع آن، در نوع خود شبیه به یک دانشگاه شده. خیلی از ما از ویدئوهای یوتیوب، بیشتر از دانشگاه‌های محل تحصیل خود یاد گرفتیم و آموختیم.
فراموش نکنیم خیلی از بدبختی‌های ما در این نقطه از جهان، از همین متکی بودن به منفعت‌های شخصی و کوتاه مدت بوده و است.»کاربر دیگری که احتمالا خود نیز تولیدکننده محتوا در یوتیوب است نوشت: «من یک یوتیوبر هستم و یوتیوب همین الان هم میدونه که چه تعداد از بازدیدها از ایران هستن و درآمدی بابت این بازدیدها پرداخت نمیکنه. حالا چه با فیلترشکن چه بدون فیلترشکن، قرار نیست اتفاقی بیفتد به جز بازدید و سابسکرایب بیشتر و در نتیجه جذب اسپانسر و افزایش درآمد.»
پارادوکس رفع فیلترینگ
حرف و حدیث بر سر این موضوع به خصوص زمانی بالا گرفت که یک بلاگر تقریبا معروف در صفحه توئیتر خود نوشت: «پارادوکس عجیبیه ولی برداشتن فیلترینگ یوتیوب در ایران یعنی مرگ محتوا شاید برای چندین دهه. روزی که فیلتر یوتیوب رو بردارند درآمد تولیدکنندگان محتوا نزدیک به صفر میشه» این توئیت یک میلیون و 400 هزار بار دیده شد و نزدیک به هزار نفر برای آن کامنت گذاشتند. یکی از کاربرها اینطور واکنش نشان داده بود که اصلا بهتر است درآمد بعضی یوتیوبرهای کپی‌کار و مبتذل قطع شود چون و در عوض تولید محتوای خوب و کارآمد افزایش پیدا کند. این فرصتی به دست می‌هد تا تولیدکننده محتوای ایرانی-فارسی هم بتواند وارد فضای رقابت بین‌المللی شود و تقاضا برای محتوای فارسی بالا برود.
یوتیوب یک سرویس اشتراک‌گذاری و مشاهده ویدئو و در حال حاضر دومین وبگاه پرطرفدار جهان پس از گوگل است. از سال 1388 تاکنون یوتیوب در ایران فیلتر و دسترسی به آن بدون فیلترشکن ممکن نیست. به جز ایران، دسترسی به یوتیوب در پاکستان، ویتنام، ترکیه، چین، کره شمالی و اریتره هم مسدود است.
