در کنار جمعه، پنجشنبه تعطیل باشد یا شنبه؟

«دومین روز تعطیل آخر هفته، کدامیک باشد؟ شنبه یا پنجشنبه؟» این روزها موضوع تعطیلی دو روز آخر هفته و اینکه کدام روز در کنار جمعه تعطیل شود، بحث داغ بین مجلس و دولت شده و آخرین اظهار نظر درباره تعطیلات هفته را تا اینجای کار محمد حسینی معاون پارلمانی رئیس جمهور داشته است.

موضوع از این قرار است که دولت سیزدهم لایحه‌ای را به منظور «افزایش تعداد تعطیلات روزهای هفته» در ۷ آذر ۱۴۰۲ به مجلس ارسال کردتا نمایندگان مجلس درباره آن تصمیم بگیرند.

پس از تصویب کلیات این لایحه در صحن مجلس، لایحه مذکور به کمیسیون اجتماعی ارجاع داده شد تا اعضای این کمیسیون تصمیم بگیرند که چه روزی در کنار جمعه ها به عنوان تعطیلات هفتگی وارد تقویم کشور شود.

کمیسیون اجتماعی مجلس: پنجشنبه‌ها تعطیل شود

در حالیکه اغلب نمایندگان مجلس، «روز شنبه» را برای تعطیلات آخر هفته مناسب‌تر می‌دانستند، کمیسیون اجتماعی «روز پنجشنبه» را مصوب کرد،اما بعد از بازخوردهای بیرونی، مجلس تصمیم برای انتخاب روز تعطیل را به دولت واگذار کرد و همین موضوع، انتقاد معاون پارلمانی دولت از مجلس شد.

دولت: پنجشنبه‌ها تعطیل شود

محمد حسینی با بیان اینکه دولت با تعطیلی پنجشنبه‌ها موافق است، از مجلس بابت واگذار کردن تعیین روز تعطیل به دولت انتقاد کرد و گفت: انتظار این است که نمایندگان مجلس بر روی نظرات خود باقی بمانند.

در همین باره، علی بابایی کارنامی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس گفته است که چون دولت در لایحه خودش هیچ اشاره‌ای به روز خاصی نکرده، پس در حقیقت انتخاب تعطیل شدن یک روز (به غیر از جمعه) را مجلس به دولت واگذار کرده است.

وزارت خارجه: شنبه‌ها تعطیل شود

با این حال، به نظر می‌رسد در خود دولت نیز اتفاق نظری در این باره وجود ندارد. روز گذشته خبری مبنی بر موافقت وزارت امور خارجه با تعطیلی شنبه‌ها در رسانه‌ها منتشر شد و این وزارتخانه تأکید داشت که «در راستای حمایت از فعالان اقتصادی بخش‌خصوصی» با تعطیلی شنبه به جای پنجشنبه موافق است و در واقع «با هدف بهبود شرایط اقتصادی کشور» تعطیلی شنبه را به دولت پیشنهاد داده است.

بهادری جهرمی: کارشناسان نظر بدهند

همچنین علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت طی سخنانی گفته بود که پیشنهاد دولت این است که ضمن افزایش تعطیلات هفته به دو روز، انتخاب این روزها در اختیار نظرات کارشناسی بخش‌های مختلف قرار گیرد.

وی اظهار داشت: حتی برخی از مسئولان دولتی می‌گویند روز دوم باید متغیر باشد یعنی هر موقع دولت صلاح دانست، بر اساس شرایط، یک روز را تعطیل کند.

ذهنیت اشتباه درباره تعداد روزهای تعطیلی ایران

ناگفته نماند که برخی از کارشناسان اساساً با تعطیلی دو روز در هفته مخالف هستند و معتقدند این امر برای مثال موجب افزایش میزان سوخت مصرفی در کشور می‌شود.

این در حالی است که طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، متوسط تعطیلات آخر هفته و تعطیلات مناسبتی در اکثر کشورهای جهان بین ۱۱۰ تا ۱۲۹ روز است.

در کشور ما (با احتساب ۲۶ روز تعطیل رسمی و ۵۲ روز تعطیل روز جمعه) تعداد تعطیلات سالانه ۱۰۴ روز استکه نسبت به متوسط جهانی پایین‌تر است.

بنابراین اگر تعداد تعطیلات آخر هفته در ایران ۲ روز باشد، میزان تعطیلات سالانه، ۱۲۵ روز می‌شود که با متوسط جهانی هم همخوانی دارد.

بررسی‌های انجام شده نشان می دهد که میزان بهره وری کشورها با ساعت کار آنها نسبت معکوس دارد. به طوری که افزایش تعطیلات می‌تواند در برخی موارد از هزینه‌های اضافی بکاهد و در بسیاری از موارد نیز، با افزایش بهره‌وری نیروی کار در سایر روزهای هفته، میزان کارایی روزهای دیگر را بالا ببرد.

کشورها چه روزهایی تعطیل هستند؟

در برخی کشورها نظیر ایران، جیبوتی، نپال، مکزیک، کلمبیا، هندوستان و فیلیپین، تنها یک روز در آخر هفته (یا جمعه یا شنبه یا یکشنبه) تعطیل است.

تعطیلی روزهای پنجشنبه و جمعه هم در گذشته در کیان کشورهای اسلامی رایج بود، اما در سال های اخیر، بسیاری از کشورهای خاورمیانه (با اکثریت مسلمان) تعطیلات آخر هفته را به جمعه و شنبه تغییر دادند؛ زیرا اعتقاد بر این است که این تغییر باتوجه‌ به روزهای فعال و غیرتعطیل در بسیاری از کشورهای جهان بخصوص در زمینه اقتصادی (در این کشورها عمدتاً‌ شنبه و یکشنبه تعطیل است)، مزایای اقتصادی قابل‌توجهی را برای آنها به ارمغان می‌آورد. حتی کشوری نظیر یمن نیز تعطیلات آخر هفته «پنجشنبه و جمعه» را به تعطیلات «جمعه و شنبه» تغییر داده است.

امارات متحده عربی نیز که پیش از این، «جمعه و شنبه» را به عنوان تعطیلات آخر هفته خود داشت، در سال ۲۰۲۲ آن را به تعطیلات «شنبه و یکشنبه» بعلاوه‌ی نیم روز در روز جمعه برای اقامه نماز تغییر داد.

در مالزی، بیشتر نقاط این کشور، از جمله کوالالامپور، «شنبه و یکشنبه» را تعطیل هستند. با این حال، چند ایالت «جمعه و شنبه» را به‌عنوان آخر هفته رسمی خود حفظ می‌کنند. کشورهای دیگری نظیر تونس و مراکش نیز در روزهای «شنبه و یکشنبه» تعطیل هستند.

عربستان سعودی در سال ۲۰۱۳، تعطیلات دو روزه آخر هفته خود را از «پنجشنبه و جمعه» به «جمعه و شنبه» تغییر داد تا به هماهنگی روزهای کاری و بانکی خود با سایر نقاط جهان کمک کند. عمان، بحرین، کویت و قطر نیز تعطیلات آخر هفته خود را به «جمعه و شنبه» تغییر داده‌اند.