پروندهای برای فیلم موقعیت مهدی و ۱۰فیلم مجموعه
روزنامه هفت صبح، مرجان فاطمی | مینیسریال «عاشورا» به کارگردانی هادی حجازیفر که این روزها مراحل آمادهسازی را از سر میگذراند، قرار است با نسخه سینماییاش با نام «موقعیت مهدی» در جشنواره فیلم فجر چهلم حضور داشته باشد. «عاشورا» بازگشتی به سنت ساخت فیلممجموعه توسط سیمافیلم است؛ سنتی که در دهه هفتاد وجود داشت و بعد از ساخت چندین فیلممجموعه، نهایتا متوقف شد. حالا این مینیسریال درباره زندگی شهید مهدی باکری، مجددا به این سمت و سو رفته است.
این مینیسریال براساس فیلمنامه هادی حجازیفر شکل گرفته و خودش هم کارگردانی میکند و هم ایفاگر نقش شهید باکری است. پیشنهاد ساخت یک فیلم سینمایی از دل این مینیسریال توسط ابوالفضل صفری، تهیهکننده آن به تلویزیون مطرح شده. چون بههرحال فیلمنامه را برای یک سریال تلویزیونی ننوشتهاند و از ابتدا فکرشان بر ساخت یک فیلم سینمایی هشت ساعته بوده با همان پروداکشن سینمایی.
در نسخه مینیسریالی، ماجرای زندگی مهدی باکری از طریق افراد دیگر روایت میشود و در نسخه سینمایی روایت با مهدی باکری است. خلاصه اینکه فیلم «موقعیت مهدی» و مینیسریال «عاشورا» جدای از اینکه روی داستان زندگی شهید دست گذاشته، از این جهت هم اهمیت دارد که سنت ساخت فیلم مجموعه را احیا کرده است.
در این پرونده سراغ تاریخچه فیلممجموعهها رفتهایم و ده فیلم مجموعه مطرح تلویزیونی را بررسی کردهایم. علاوه بر اینها گفتوگویی هم با ابوالفضل صفری انجام دادهایم درباره حال و هوای مینیسریال «عاشورا» و فیلم «موقعیت مهدی» که در جشنواره امسال منتظرش هستیم.
ایوب پیامبر/ فرجالله سلحشور ۱۳۷۲
نام نسخه سریالی: ایوب پیامبر
تعداد قسمتها: فرجالله سلحشور علاوه بر فیلم سینمایی ایوب پیامبر، سریال پنج قسمتی «ایوب پیامبر» را هم برای پخش از شبکه دو سیما ساخت.
ماجرای شکلگیری: سلحشور پروژههای ساخت سریال درباره زندگی پیامبران را با ساخت «ایوب پیامبر» استارت زد. بعد از آن از دل این فیلم سینمایی یک سریال پنج قسمتی هم آماده کرد که از تلویزیون پخش شد.
موفقیت نسخه سینمایی: فیلم «ایوب پیامبر» زندگی حضرت ایوب را از زمان رسیدن به پیامبری روایت کرد و مصائب مختلف این پیامبر و امتحانات الهی مختلفی را که با آنها روبهرو میشد به تصویر کشید. طبیعتا این فیلم با توجه به امکانات جدید و تجربههای جذابی که این اواخر شاهد هستیم، اثر چندان درخشانی نیست و بههرحال با امکانات ابتدای دهه هفتاد ساخته شده. اما در آن زمان اثر به نسبت قابل قبولی به حساب میآمد. این فیلم سال ۱۳۷۲ در جشنواره فجر دوازدهم، برنده دیپلم افتخار بهترین فیلم اول شد.
وضعیت نسخه تلویزیونی: سریال پنج قسمتی «ایوب پیامبر» بارها در مناسبتهای مختلف از تلویزیون پخش شده. این فیلم به اندازه «یوسف پیامبر» موفق نبود اما با توجه به سوژه جذاب زندگی حضرت ایوب، در زمان خودش جزو سریالهایی بود که مخاطبان زیادی آن را دنبال کردند. به طور کلی در خلاصه داستان سریال هم آمده:« شیطان از جایگاه ایوب پیامبر در پیشگاه خداوند دچار حسادت و خشم میشود و مشیت خداوندی بر این قرار میگیرد که ایوب را به سختیها بیازماید چرا که شیطان این همه ایمان را در وجود ایوب باور ندارد…»
لیلی با من است/ کمال تبریزی ۱۳۷۴
نام نسخه سریالی: لیلی با من است
تعداد قسمتها: سریال «لیلی با من است» در ۶ قسمت توسط سیمافیلم ساخته شد و از شبکه دو روی آنتن رفت.
ماجرای شکلگیری: کمال تبریزی «لیلی با من است» را با همکاری سیمافیلم ساخت و از همان اول قرار بود نسخه سینماییاش هم اکران شود. فیلم اکران شد و بسیار مورد توجه قرار گرفت و بعد از آن بود که مینیسریال آن روی آنتن رفت.
موفقیت نسخه سینمایی: نسخه سینمایی، فشردهای بود از اتفاقهای سریال و طبیعتا هم به این لحاظ که اثری جدید بهحساب میآمد، بسیار مورد توجه قرار گرفت و هم به این لحاظ که یکجورهایی سرراست و بدون حاشیه رفتن، حق مطلب را ادا میکرد. نکته قابل توجه اینجاست بود که آنزمان کمتر کارگردانی میتوانست طنز را وارد حوزههای جنگی کند. «لیلی با من است» بهخاطر موضوع جسارتآمیز و موقعیتهای کمدی جذاب و بازی پرویز پرستویی بارها مورد تقدیر و توجه قرار گرفت. از طرفی هم راه را برای طرح موضوعات مختلف و جسارتآمیز در حوزه دفاع مقدس باز کرد. «لیلی با من است» برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه از جشنواره چهاردهم شد و در رشتههای بهترین بازیگر نقش اول و مکمل مرد هم نامزد شد.
وضعیت نسخه تلویزیونی: داستان سریال در مورد صادق مشکینی فیلمبردار تلویزیون بود که به دلیل مشکلات مالی نیاز به وام داشت و اگر سفری کوتاه به جبهه میکرد میتوانست این وام را دریافت کند. بخشهای زیادی از سریال به فعالیتهای قبل از جنگ صادق برمیگشت که عملا جذابیت چندانی نداشتند. چون ماجرا تازه از ورود صادق به جبهه جذاب میشد.
سفر به چزابه و نجاتیافتگان/ رسول ملاقلیپور ۱۳۷۴
نام نسخه سریالی: سفر به چزابه
تعداد قسمتها: «سفر به چزابه» در ۱۲ قسمت ساخته شد و از شبکه دو روی آنتن رفت.
ماجرای شکلگیری: «سفر به چزابه» عنوان مجموعهای بود که براساس دو فیلم «سفر به چزابه» و «نجاتیافتگان»، شکل گرفت. ملاقلیپور ساخت این فیلم مجموعه را از سال ۷۳ شروع کرد و در نهایت در سال ۷۶ آن را به تلویزیون داد.
موفقیت نسخه سینمایی: در نسخه سینمایی «سفر به چزابه» وحید در حال ساختن یک فیلم جنگی بود. او از علی دوست آهنگسازش دعوت کرده بودند تا برای فیلم آهنگ بسازد. او نمیتواند با فیلم ارتباط بگیرد و باهم به آن منطقه جنگی میروند. «سفر به چزابه» در هفت رشته نامزد سیمرغ شد و نهایتا سیمرغ بهترین تدوین را از چهاردهمین جشنواره بینالمللی فیلم فجر گرفت. با این حال نامش جزو مهمترین فیلمهای سینمای دفاع مقدس قرار دارد. خود رسول ملاقلیپور هم گفته بود که این فیلم یکی از شخصیترین آثارش است. او در «نجاتیافتگان» هم قصد گفتن این مسئله را داشت که خلاصه همه جنگها یک روز تمام میشوند و باید به زندگی برگشت.
وضعیت نسخه تلویزیونی: نسخه سریالی «سفر به چزابه» داستان گروهی گردشگر بود که به مناطق جنگی میرفتند و هر یک از آنها از زمان جنگ داستانی در ذهن داشتند. یکی از آنها کارگردان فیلم جنگی بود، یکی آهنگساز، یکی پرستاری نجاتیافته که به همراه یک مجروح قطعنخاعی راهی پشت جبهه میشد و… با اینکه سریال شرح و تفصیل بیشتری داشت اما فیلم خیلی بیشتر از سریال در ذهن مخاطبان باقی مانده است.