واکسن کرونا در کدام ایستگاه مانده؟
روزنامه هفت صبح | گفته میشود که ایران رسما وارد پیک چهارم کرونا شده و تعداد فوتیها فعلا سه رقمی خواهد ماند،از آن طرف مسئولان اصناف هم میگویند اگر محدودیتهای کرونایی دوباره تشدید شود این بار رشته نازک حیات مشاغل به کلی پاره شده و حداقل ۳میلیون نفر بیکار میشوند. در چنین شرایطی طبیعی است که خیلیها یاد واکسن کرونا بیفتند و بپرسند که واکسیناسیون در چه مرحلهای است و انواع و اقسام واکسنهای خارجی و داخلی که خبرهایشان منتشر میشد چه وضعیتی دارند.در این گزارش سعی کردهام با استناد به حرفها و خبرها به این سوالات جواب بدهم.
*** چند نفر واکسن کرونا را دریافت کردهاند؟
محسن هاشمی،رئیس شورای شهر تهران دیروز در اولین جلسه علنی شورا از کندی واکسیناسیون کرونا در ایران شکایت کرد و گفت که «هنوز یک درصد جمعیت کشور هم واکسینه نشدهاند و این تاخیر و عقب ماندن برای افکار عمومی قابل پذیرش نیست.» این یعنی کمتر از ۸۰۰هزار نفر واکسن کرونا دریافت کردهاند؛ عددی که با توجه به آخرین خبرها درباره تعداد واکسنهای وارد شده به ایران درست به نظر میرسد.
با ورود دو محموله جدید واکسن اسپوتنیک وی از روسیه مجموعا حدود ۶۰۰هزار دوز از این واکسن وارد کشور شده،۲۵۰ هزار دوز هم واکسن سینوفارم از چین وارد شده است. قرار بود ۵۰۰هزار دوز هم واکسن بهارات از هند وارد شود که دادستان این کشور مانع شد و فقط ۱۲۵ هزار دوز دست ایرانیها را گرفت که در مجموع به عدد یک میلیون دوز میرسیم.
البته تمام این واکسنها دو مرحلهای هستند یعنی اگر تمام آنها تا امروز تزریق شده باشند ۵۰۰هزار نفر واکسینه شدهاند که کمتر از یک درصد جمعیت ایران است. البته واکسیناسیون کل جمعیت در هیچ کشوری به عنوان هدف در نظر گرفته نشده است و گفته میشود که اگر بین ۶۰ تا ۷۰درصد جمعیت واکسینه شوند،زنجیره انتقال متوقف شده و همهگیری تمام میشود.
*** چه زمانی واکسیناسیون کامل میشود؟
برای جواب دادن به این سوال باید دو رویکرد بدبینانه و خوشبینانه را مدنظر قرار دهیم.خوشبینها که اغلب مسئولان وزارت بهداشت و دستاندرکاران تولید واکسن داخلی هستند میگویند که تا پایان سال ۱۴۰۰ واکسیناسیون تمام خواهد شد.علیرضا رئیسی معاون وزارت بهداشت یکی از آنها است و میگوید که با رسیدن واکسنهای خریداری شده از کشورهای دیگر و ورود واکسنهای داخلی به گردونه تزریق، مردم ایران تا پایان سال در برابر کرونا مصونیت پیدا میکنند.
او البته اتمام پاندمی در تمام جهان را به سه تا پنج سال آینده موکول میکند. اینطور که رئیسی میگوید واکسیناسیون مردم عادی همانطور که از قبل هم اعلام شده بود اوایل پاییز شروع میشود و هنوز خللی در این برنامهریزی اتفاق نیفتاده.بدبینها اما نظر کاملا متفاوتی دارند آنها میگویند که اگر واقعبین باشیم و تصور کنیم که سرعت واکسیناسیون در ایران به همین شکل باقی بماند تکمیل فرآیند واکسیناسیون سالها طول میکشد.
نشریه بلومبرگ که سرعت واکسیناسیون در سراسر دنیا را دنبال میکند،میگوید که ایران، با نرخ کنونی ۳ هزار و ۸۰۶ دوز واکسن در روز، باید بیشتر از ۱۰ سال منتظر بماند تا ۷۵درصد از جمعیتش واکسینه شوند.به گفته بلومبرگ از دیگر کشورهایی که ایمنی جمعی با سرعت کنونی واکسیناسیون در آنها بیش از یک دهه به طول خواهد انجامید میتوان به پاکستان و اوکراین اشاره کرد.
این پروسه در ترکیه ۱۳ ماه و در قطر و بحرین، پنج ماه طول خواهد کشید. خوشبینها در جواب امثال بلومبرگ میگویند که واکسیناسیون هم مثل هر کار دیگری فقط اولش سخت است و کمکم همه چیز روی دور خواهد افتاد و سرعت واکسینه کردن مردم به هیچ وجه مانند ماههای گذشته نخواهد بود.
*** واکسنهای خارجی در چه وضعیتی هستند؟
کیانوش جهانپور،رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاعرسانی وزارت بهداشت در جواب این سوال میگوید:«تاکنون ۲۰ میلیون و ۸۰۰هزار دوز واکسن خریداری شده که ۵۷۰هزار دوز آن وارد کشور شده است. این مقدار واکسن برای ۱۰میلیون نفر کافی است و مابقی افراد از طریق واکسن تولید مشترک و واکسن داخلی واکسینه میشوند.»
اینطور که جهانپور توضیح میدهد تا امروز پنج واکسن مجوز ورود به کشور را گرفتهاند.واکسن «اسپوتنیک وی» در سه مرحله وارد شده است. واکسن سینوفارم چین که ۲۵۰ هزار دوز محموله اهدایی وارد کشور شده و مجوز مصرف آن از طریق سازمان غذا و دارو داده میشود. واکسن بهارات هم از هند وارد شده و وارداتش تکمیل خواهد شد. از سبد کوواکس هم ۳ میلیون و ۶۰۰هزار دوز واکسن آکسفورد آسترازنکا ساخت کشور کرهجنوبی را در فصل بهار تحویل خواهیم گرفت. مقدمات واردات واکسن کوبایی هم در حال طی شدن است.
*** بخش خصوصی واکسن وارد میکند؟
صدور مجوز واردات واکسن کرونا به بخشخصوصی خبری بود که اواسط عید به گوش مردم رسید و واکنشهایی هم داشت اما در نهایت اغلب به این نتیجه رسیدند که وارد شدن واکسن به هر نحو که باشد اتفاق خوبی است اما رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی ایران میگوید که این خبر به معنی هموار شدن مسیر واردات واکسن از طرف بخشخصوصی نیست و اصلا ماجرا اینقدر ساده نخواهد بود.
محمود نجفی عربی میگوید:«اول اینکه امکان پرداخت برای واردات واکسن کرونا در توان اغلب شرکتهای خصوصی نیست، ضمن اینکه کشورهای متقاضی واکسن، از قبل نیاز خود را پیشخرید کردهاند و دیگر واکسنی وجود ندارد که شرکتهای خصوصی بخواهند آن را تهیه کنند.در واقع میتوان گفت که فعلا ماجرا در سطح دولتهاست یعنی آنها مشتریان اصلی واکسن هستند و بعید است فعلا سرعت تولید واکسن به حدی برسد که بخشخصوصی در کشورهای مختلف شروع به خرید و فروش واکسن کرونا کند.»
*** واکسیناسیون کادر درمان در چه مرحلهای است؟
چند روز پیش خبر آمد که نظام پزشکی از پزشکان خواسته که برای دریافت واکسن در سامانه ثبتنام کنند و منتظر بمانند در حالی که قبل از این، واکسیناسیون،بیمارستان به بیمارستان شروع شده بود.اینطور که رئیس سازمان نظام پزشکی میگوید طبق قراری که بین این سازمان و وزارت بهداشت گذاشته شده، فرآیند تزریق واکسن به بخشخصوصی به آنها سپرده شده است و با تکمیل فرآیند ثبتنام کارکنان بخشهای خصوصی و وارد شدن محمولههای جدید واکسن، جزئیات واکسیناسیون آنها اعلام خواهد شد. وزارت بهداشت اواخر اسفند اعلام کرد که نزدیک به ۵۰۰هزار نفر از کادر درمان که افراد حاضر در خط مقدم مقابله با کرونا بودهاند واکسن دریافت کردهاند.
*** واکسنهای تولید داخل در چه مرحلهای هستند؟
اینطور که سیدحیدر محمدی مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو گفته، در بین شرکتهای داخلی که مشغول آزمایش و تولید واکسن کرونا هستند،اولین شرکتی که تولید واکسن آن طی ماههای آتی به حجم اولیه ماهی ۱٫۵ میلیون میرسد مجموعه برکت است یعنی اولین واکسنی که شروع به آزمایش کرد و تیم مینو محرز مسئولیت اجرای مراحل آزمایشی آن را به عهده دارند.
خود خانم محرز گفته که احتمالا از تیرماه واکسن بنیاد برکت در حجم انبوه آماده ورود به چرخه واکسیناسیون خواهد بود.توزیع واکسن مشترک موسسه انستیتو پاستور و کوبا که «سوبرنا» نام دارد هم در صورت تایید فاز ۳ مطالعات بالینی با ۲٫۵ میلیون تولید به صورت عمومی در خردادماه توزیع خواهد شد.واکسن اسپوتنیک وی هم که قرار بود فرآیند تولید آن در داخل ایران شروع شود، از خردادماه به صورت قراردادی تولید خواهد شد.
حیدری درباره واکسن مشترک مجموعه میلاد نور و موسسه رازی هم گفته که این واکسن اواخر تابستان وارد چرخه توزیع میشود.در واقع عملا از آخر خرداد و اوایل تیر اگر مشکلی پیش نیاید تولید و توزیع و واکسیناسیون انبوه به صورت گستردهتر انجام و موجب رفع نگرانیها خواهد شد.
مصطفی قانعی،رئیس کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا هم گفته که احتمالا تا اردیبهشت دو واکسن دیگر هم مجوز تست بالینی را به دست میآورند. طبق گفتههای قانعی ایران تا همین اواخر چالش ماده اولیه برای تولید واکسن داشته که اما در نهایت این نتیجه حاصل شده که با همکاری شرکتهای دانش بنیان توانایی تولید مواد اولیه در داخل کشور وجو دارد و مقدمه تامین مواد اولیه هم فراهم شده است.