نوشتن تاریخ با علایق فمینیستی
روزنامه هفت صبح، آرش خوشخو | تا آخر پاییز، تصاویری از تاریخ معاصر همراه با پند‌و‌اندرز و حکمت ! داستان مرد بی‌رحم سوءاستفاده کننده از استعداد زنان از آن داستان‌های پرطرفدار دنیای معاصر و به خصوص مورخان است. و ماجرای زندگی مشترک اینشتین و میلوا ماریچ این فرصت را برای بال و پردادن به این فرضیه سوزناک ایجاد می‌کند.
آلبرت و میلوا در دانشگاه زوریخ با هم آشنا شدند. میلوا دختری صربستانی بود و از معدود دانشجویان دختر رشته فیزیک . او به‌خاطر یک نقص مادرزادی لنگ می‌زد با این حال آنقدر باهوش بود که دل از دل اینشتین جوان ببرد. رابطه آنها به یک فرزند نامشروع هم وصل شد و در نهایت با هم ازدواج کردند.
اینشتین توانست در رشته تحصیلات تکمیلی قبول شود اما ماریچ نتوانست. فمینیست‌ها در روایت تاریخ می‌گویند چون دختر بود متولیان دانشگاه اجازه ندادند قبول شود. نمی‌دانیم. هرچه هست بعد از این اتفاق در حالیکه این زوج با فقر و بی‌پولی دست و پنجه نرم می‌کردند، ایده‌های نبوغ‌آسای اینشتین درباره نسبیت و پدیده فتوالکتریک با استعداد خیره کننده ماریچ در عرصه ریاضی، صیقل می‌یافتند.
وقتی اینشتین در سازمان ثبت اختراعات به عنوان کارمند استخدام شد، شب‌ها در کنار میلوا تئوری‌های خود را محک می‌زد و سروشکل ریاضی برای آنها پیدا می‌کرد. هرچند اینشتین هم ریاضیدان قابلی بود. این گرایش تاریخی شکل گرفته است که در تئوری‌های خیره کننده اینشتین که او را به یکی از بزرگ‌ترین متفکرین تمام اعصار بدل ساخته نقش میلوا ماریچ نادیده گرفته شده است.
این زن و شوهر بعد از بی‌وفایی‌های مکرر اینشتین و افسردگی‌ها و بدخلقی‌های مشهور ماریچ در سال ۱۹۱۹ و بعد از ۲۰ سال از هم جدا شدند و اینشتین با دخترعمویش ازدواج کرد اما اینشتین تا آخر عمر به لحاظ مالی زن سابق و فرزندان خودرا مورد حمایت مالی قرار داد حتی وقتی در سال ۱۹۲۱ برنده جایزه نوبل شد عواید آن را به نام فرزندان مشترکش با میلوا کرد.
اینشتین در دهه ۳۰ به آمریکا گریخت اما باز هم سعی کرد در مورد مخارج خانواده سابقش مسئول باشد. آیا واقعا میلوا ماریچ در تئوری‌های بنیان برافکن اینشتین سهیم بوده است؟ بعید می‌دانیم. تئوری‌های اینشتین از چنان سطحی از نبوغ و بداعت برخوردار هستند که نمی‌شود یک نفر دیگر را هم درآنها سهیم بدانیم.
میلوا فرصتی بوده تا اینشتین در روزهای فقر و سپس در روزهای کسالت بار کارمندی در اداره ثبت اختراعات زوریخ، با تکیه بر شور وشوق و استعداد ریاضی او تئوری‌های خود را مدون کند. در واقع این خوش شانسی ما بوده که رابطه اینشتین و میلوا ماریچ به این سمت و سو حرکت کرده. شاید حذف نام و سهم میلوا حداقل در بعد ریاضی این معادلات بزرگ حرکتی چندان انسانی محسوب نشود.
اما جامعه انسانی از این همنشینی و فداکاری خانم ماریچ در مورد شوهر نسبتا بی‌وفایش کاملا سپاسگزار است. میلوا ماریچ سال ۱۹۴۷ درگذشت و اینشتین در سال ۱۹۵۵٫ یکی در زوریخ. یکی در پرینستون.
