ماجرای بنزین، ۵۵ سال پیش
روزنامه هفت صبح، آرش خوشخو | این بخش‌هایی از حرف‌های دکتر علینقی عالیخانی، وزیر اقتصاد دهه ۴۰ایران است که خاطراتش را با حسین دهباشی در مجموعه تاریخ شفاهی (با حمایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی )در میان گذاشته است. داستانی که در مورد افزایش نرخ بنزین نقل کرده مربوط به سال ۱۳۴۳ است:
در جلسه شورای عالی اقتصاد و هم در هیات وزیران تصویب شد که نرخ فرآورده‌های نفتی دوبرابر شود. از جمله بنزین. خیلی هم شاد بودیم که به این صورت برنامه‌های عمرانی خودمان را نجات داده‌ایم چون روشن بود که شاه تصمیم گرفته مقداری از بودجه عمرانی منحرف شود به طرف هزینه‌های نظامی.
ما البته در عالم تئوری‌های اقتصادی خودمان بودیم که اثر این کار در مجموع می‌آید فلان درصد. از نظر تئوری بی‌ربط نبود ولی دو برابر شدن قیمت بنزین به لحاظ روانی روی مردم خیلی اثر می‌گذاشت. روز بعد مردم رفتند جلوی پمپ بنزین دیدند که نرخ بنزین دو برابر شده است. سرلشکر پاکروان که رئیس سازمان اطلاعات بود گفت راننده‌ام را فرستادم که ماشین را بنزین پر کند و بعد بیاید مرا ببرد جایی.
راننده برگشت و سراسیمه گفت: نرخ بنزین دو برابر شده است. من که رئیس سازمان اطلاعات و امنیت بودم هیچ خبر نداشتم که شما می‌خواهید چنین کاری بکنید. شما به چه حسابی رفتید این برنامه را انجام دادید که زندگی همه مردم را مغشوش کند ….پشت سر آن واکنش شدیدی در همه جا بود.
قیمت‌ها به شکل غیر معقولی بالارفت و تظاهراتی شد و اعتصاباتی شروع شد بین تاکسیرانان و غیره. دولت در وضع بحرانی بدی قرار گرفت و یکی دو هفته بعد مجبور شدیم قیمت‌ها را برگردانیم تقریبا به نرخ پیشین. البته بنزین را خیلی کم بالا بردیم مثلا لیتری ده شاهی یا چنین چیزی. خیلی کم. اما نفت سفید را که برای مصرف خانگی مردم خیلی مهم بود به نرخ پیشین برگرداندیم.
درسی که این جریان به ما یاد داد این بود که وقتی شما نظر مردم را درباره امور نمی‌خواهید نمی‌بایست توقع داشته باشید که این مردم در برابر هرکاری که شما می‌کنید ساکت بنشینند. با مردم مسائل‌تان را در میان بگذارید، راه حل خودتان را هم بگویید و شش ماه هم در این مورد بحث کنید و همه را آماده کنید و بعد نرخ‌هارا بالا ببرید.
