ماجرای شمر دوچرخه‌سوار و شیر تعزیه
روزنامه هفت صبح | اگر از دیدن شمر دوچرخه سوار یا یک نفر با لباس شیر وسط تعزیه یا تصویری از قلیان کشیدن سپاهیان ابن زیاد در شبکه‌های اجتماعی تعجب کردید اجازه بدهید برایتان توضیح بدهیم ماجرا چیست.
اول این را بگوییم که این تصاویر و ویدئوهایی که امسال در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود مختص امسال نیست. در سال‌های قبل هم در فیس‌بوک و دیگر شبکه‌های اجتماعی از همین کلیپ‌ها منتشر می‌شد. بعضی هم مثل الان واکنش‌های خشم آلود داشتند، برخی آن را موهن می‌دانستند و گروهی هم از آن برای تفسیرهای سیاسی بهره‌برداری می‌کردند.
اصل قضیه اما خیلی پیچیده نیست. این تعزیه‌ها درست است که داخل ایران اجرا شده اما نه در ماه محرم و ایام عزاداری. به این شبیه خوانی‌های شاد که در آن هم قلیان می‌بینیم، هم دوچرخه، هم موسیقی بزمی اصطلاحا «تعزیه مضحک» می‌گویند. محتوای این شبیه خوانی‌ها تمسخر اشقیا است و موضوعاتی مثل قیام مختار را در بر می‌گیرد.
این سبک از نمایش تعزیه هم از گذشته وجود داشته و بعضی شکل گیری آن را در دوره قاجار می‌دانند. بالاتر گفتیم زمان اجرای این تعزیه‌ها که در نقاطی از کشور مثل استان یزد مرسوم است، ایام عزاداری محرم و صفر نیست. در خود فیلم و تصاویر هم مشخص است که هیچ‌کدام از تماشاگران سیاه نپوشیده‌اند.
چون اساسا این نوع تعزیه یک نمایش شاد است که در اعیاد و به خصوص بعد از ماه صفر اجرا می‌شود. اگر علاقه دارید جزئیات بیشتری در این مورد بدانید می‌توانید به کتاب «طنز در ادبیات تعزیه» از مرحوم منوچهر احترامی، بخش‌هایی از کتاب «نمایش در ایران» اثر بهرام بیضایی و کتاب «شبیه‌های شاد» از غلامرضا کارگر مراجعه کنید.
همینطور ۵ سال پیش هم مستندی به نام شبیه مضحک ساخته علی محمد ناصر بافقی توسط مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی با این مضمون تولید شد.
