فهرستی از کارهای بی‌فایده برای مقابله با کرونا
روزنامه هفت صبح | ضدعفونی کردن معابر، شستوشوی مداوم خودروها، ضدعفونی کردن عابربانک‌ها و… تنها بخشی از فهرست اقدامات تقریبا بی‌فایده و هزینه‌بری هستند که برای مقابله با شیوع کرونا انجام می‌شود. حتما ایستگاه‌هایی را که برای ضدعفونی کردن خودروها راه افتاده دیده‌اید، اگر آنقدر از خانه بیرون نرفته باشید که آنها را ببینید حتما انواع و اقسام خبرهایی که می‌گویند ضدعفونی کردن خیابان‌ها شروع شده، به چشمتان خورده و تصویر ماشین‌ها و تیم‌های کوچک و بزرگی که برای این کار راهی خیابان‌ها شده‌اند، دیده‌اید.
از همان اول هم عده‌ای اعلام کردند که این کارها نه تنها فایده‌بخش نیست بلکه می‌تواند برای محیط زیست خطراتی هم داشته باشد. دیروز هم رئیس سازمان مدیریت بحران شهرداری تهران درحالی‌که درباره افزایش آمار مبتلاها به کرونا در تهران هشدار می‌داده، به‌نوعی اعتراف کرده که اگرچه ضدعفونی کردن معابر فایده‌ای ندارد اما کار از محکم‌کاری عیب نمی‌کند.
رضا کرمی‌محمدی گفته: «اولویت اول ما بهداشت محیط شهری بوده که مهم‌ترین اقدام در این راستا ضدعفونی محل‌های پرتردد شهری همچون مترو، اتوبوسرانی، تاکسیرانی، میادین میوه و تره‌بار، پایانه‌ها و پارک‌سوارها در دستور کار قرار گرفت تا از این طریق زنجیره شیوع کرونا را قطع کنیم. البته ما بحث ضدعفونی و تأثیر کوتاه‌مدت آن را قبول داریم ولی این تنها کاری است که ما می‌توانیم انجام دهیم که قبل و بعد از زمان سرویس‌دهی و همچنین در میانه روز انجام می‌شود. ستاد ملی کرونا هم این موضوع را قبول دارد که این ضدعفونی کردن معبر تأثیر گسترده‌ای در کنترل بیماری ندارد و بیشتر دارای جنبه روانی است. مهم این است که خود مردم نکات بهداشتی و فاصله اجتماعی را رعایت کنند.»
همین کاری که رئیس سازمان مدیریت بحران شهرداری تهران می‌گوید، بیشتر برای تاثیر روانی‌اش انجام می‌شود، غیر از هزینه‌بر بودن و استفاده غیرضروری از نیروی انسانی، گویا برای محیط زیست و سلامت مردم هم تاثیرات مخرب طولانی‌مدت دارد. فریبرز ناطقالهی، استاد برجسته کشور در مهندسی سازه، زلزله و مدیریت بحران یکی از کسانی است که بارها در این مورد هشدار داده است.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران اشاره می‌کند که چندروز پیش گفته بود، ۱۵۰نیروی انسانی به‌همراه ۷۰دستگاه واترجت و ۷۵هزارلیتر محول ضدعفونیکننده، محورهای تهرانپارس، میدان صادقیه، امامزاده حسن، خاوران و میدان راه‌آهن را ضدعفونی کرده‌اند. این محورها هر دو یا سه‌روز یکبار کاملا شست‌وشو می‌شوند.
ناطقالهی به این خبر اشاره می‌کند و در یادداشتی می‌نویسد: «بنا به فرمایش مدیریت محترم ۷۵۰۰۰لیتر ماده ضدعفونیکننده صرف فقط شش معبر شده است و هر دو یا سه‌روز این کار تکرار می‌شود. این مقدار مواد در آینده چه بلایی بر سر مردم تهران و شهرها خواهد آورد؟ آلرژی، سرطان و… اگر فقط مقدار دو روز مواد مصرفی در این شش‌معبر بین تهرانی‌ها برای ضدعفونی دست‌هایشان به‌صورت موضعی تقسیم می‌شد، بهتر نبود؟ حال شما دریابید مقدار و حجم مواد ضدعفونیکننده و سمی ورودی در طبیعت تهران در پنج‌هفته گذشته را!»
او ادامه می‌دهد: «بله یک بیمارستان حتما باید روزانه یا حتی ساعتی ضدعفونی شود ولی یک معبر، آن‌هم با شناختی که از ویروسی کرونا داریم و می‌دانیم که بلافاصله بعد از ضدعفونی، اگر یک فرد آلوده از آنجا عبور کند، امکان آلوده‌کردن و ایجاد همان شرایط قبل را دارد، آیا اینقدر ضرروی است که این حجم از مواد و این مقدار هزینه و این مقدار انرژی برای آن صرف شود؟ در مهندسی می‌گوییم این کار برای این ویروس چاق «هزینه فایده» ندارد.»
او به مقالاتی که مراکز معتبر جهانی منتشر کرده و ضدعفونی‌کردن معابر را بیهوده دانسته‌اند اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «بازنگری و نداشتن تعصب و مطالعه تحقیقات دیگران شرط عقل است، شاید بهتر باشد مواد ضدعفونیکننده را جهت استفاده بهینه بین شهروندان تقسیم تا آنها را درست‌تر به‌کار بگیرند. من قصد نقد شخص یا سازمان خاصی را ندارم اما می‌گویم این هزینه انسانی و مالی شاید بتواند در جای مفیدتری استفاده شود.»
یکی از مقاله‌هایی که ناطقالهی به آنها اشاره می‌کند، مربوط به سایت businessinsider است که سیاست‌های مسئولان و مردم چین را در استفاده از ماشین‌های غول‌پیکر برای ضدعفونی‌کردن معابر نقد می‌کند و در گفت‌و‌گو با چند دانشمند اعلام می‌کند که استفاده از محصولات ضدعفونیکننده برای ضدعفونی کردن معابر نمی‌تواند تاثیر چندانی داشته باشد و نمی‌توان در مورد اثر‌بخشی آن مطمئن بود اما آنچه می‌توان با اطمینان از آن حرف زد این است که استنشاق مواد ضدعفونیکننده که به شکل پاششی استفاده می‌شوند، می‌تواند برای سلامت مردم در بلندمدت خطرات زیادی ایجاد کند.
علی ملکی، فوق تخصص بیماری‌های عفونی هم در مورد اهمیت ضدعفونی‌کردن عمومی می‌گوید: «یکی از کارهایی که از همان ابتدا تعجب من را به دنبال داشت این بود که مثلا چرا شیشه‌های بیرونی اتوبوس‌ها، سقف آنها، دیوارهای خانه‌ها و… ضدعفونی می‌شوند؟ این کار اصلا چه فایده‌ای دارد؟ مگر کسی به بخش خارجی پنجره اتوبوس‌ها دست می‌زند؟ من فکر می‌کنم جای این کارها که احساس امنیت کاذب ایجاد می‌کند، سعی شود که خود مردم به صورت شخصی رعایت کنند.»
از آن طرف هم عده زیادی از فعالان حفظ محیط زیست به استفاده بی‌رویه از مواد ضدعفونیکننده از سوی شهرداری‌ها اعتراض می‌کنند و می‌گویند با نشست این مواد به فاضلاب و خاک، ممکن است در درازمدت شاهد خسارت‌های زیادی به محیط زیست و گونه‌های جانوری شهری و روستاهای اطراف باشیم.
قبلا ضدعفونی کردن وسایلی مانند دستگاه‌های خودپرداز هم حاشیه‌ساز شده بود مثلا رضا طاهری، رئیس کمیسیون هماهنگی بانک‌های خوزستان خبر داده بود که از مجموع ۳۰۰دستگاه خودپرداز این استان، ۲۰دستگاه به‌دلیل ضدعفونی‌کردن غیراستاندارد آسیب جدی دیده‌اند. او از شهروندان و مسئولان خواسته بود که به‌جای این کار هنگام استفاده از خودپردازها از دستکش استفاده کنند و یا بعد از تمام‌شدن کارشان دستشان را ضدعفونی کنند. بیژن مقدم بیرانوند،رئیس شورای هماهنگی بانک‌های لرستان هم گفته بود که ۶۸دستگاه خودپرداز سیستم بانکی استان به علت شستوشوی غیر اصولی توسط مردم تخریب شده که با توجه به نبود قطعات، راه‌اندازی و استفاده مجدد از این دستگاه‌ها امکان‌پذیر نیست.
