علت تناقض فاحش آماری درباره تولید و توزیع واکسن برکت
علی رستگار |«اینکه گفته می‌شود ژل و مواد اولیه در تولید واکسن برکت دچار کمبود شده، کذب محض است»؛ این جمله را دیروز محمد مخبر رئیس ستاد اجرایی فرمان امام در جمع خبرنگاران بیان کرد. او با این جمله پاسخ بعضی شایعات در مورد سرنوشت تولید واکسن برکت را داده که از دو روز پیش در فضای مجازی پیچیده بود. بعضی کاربران مدعی شدند که مشکل اصلی ژل تولید واکسن است که ایران قرار بوده از چین بگیرد و بعد چین هم در این زمینه با ایران همکاری نکرده چون خودش هم این مواد اولیه را از آمریکا می‌گیرد بنابراین به علت تحریم‌ها امکان صادرات آن به ایران را ندارد.
تا قبل از این اظهارات محمد مخبر خیلی پاسخ شفافی از سوی عوامل رسانه‌ای وزارت بهداشت و ستاد اجرایی به این شایعه داده نمی‌شد و همین به گمانه‌زنی‌ها دامن زده بود. از طرفی فرضیه مشکل فنی در خط تولید که از سوی بعضی مسئولان رسمی وزارت بهداشت مطرح شد و حتی شایعه خرابکاری هم پیش آمد که هر دو مورد تکذیب شد. در کنار این موضوعات یک مشکل اساسی که باعث بروز بعضی تردیدها در مورد واکسن برکت شد تناقض‌های آماری است که در اظهارات مسئولان می‌بینیم. فهرست‌‌های بلند بالایی از وعده‌های مسئولان درباره ظرفیت تولید و واردات واکسن در این مدت منتشر شده و در مورد آن زیاد بحث شده اما اینجا موضوع همخوانی نداشتن عدد و رقم‌هایی است که در رسانه‌ها از سوی مسئولان ذی‌ربط منعکس می‌شود. این چند نمونه را نگاه کنید:
مسئولان ستاد اجرایی فرمان امام از هفته پیش اعلام کردند که ظرفیت تولید واکسن برکت به ۱٫۲میلیون دُز در هفته رسیده.به‌طور مشخص حجت نیکی ملکی مسئول روابط عمومی ستاد اجرایی این عدد را توئیت کرده بود. در عین حال محمد مخبر رئیس این ستاد وعده ۵۰ میلیون دُز واکسن شهریور ماه را داده. به این ترتیب این سوال پیش آمد که وقتی فقط ۹ هفته تا پایان تابستان باقی مانده چطور قرار است با تولید ۱٫۲ میلیون دُز واکسن به آمار ۵۰ میلیون دُز برسیم؟
پاسخ ستاد اجرایی : محمد مخبر رئیس ستاد اجرایی پاسخ این ابهام را دیروز اینطور داد که در اوایل مردادماه خط تولید دوم واکسن برکت راه‌اندازی می‌شود که ظرفیت تولید هفته‌ای ۲ میلیون دُز واکسن دارد و از پایان مردادماه هم خط تولید سوم راه‌اندازی می‌شود که آن هم ظرفیت تولید ۶میلیون دُز واکسن دارد.وقتی این اعداد را کنار بگذاریم به ظرفیت ۵۰میلیون دُز واکسن می‌رسیم.
یکی دیگر از تناقض‌های آماری در مورد میزان واکسن تحویل شده به وزارت بهداشت است. شرکت شفا فارمد می‌گوید ۷۰۰ هزار دُز برکت تحویل وزارت بهداشت شده و محمد مخبر می‌گوید ۳میلیون دُز از این واکسن تولید شده. بعضی پرسیدند چرا وقتی ظرفیت تولید به ۱٫۲ میلیون دُز در هفته رسیده و ۳میلیون دُز هم از قبل تولید شده روند توزیع آن اینقدر کُند پیش می‌رود؟
پاسخ ستاد اجرایی : حجت نیکی ملکی مسئول روابط عمومی ستاد اجرایی درباره این تناقض آماری پاسخ داده:«هر محصولی که تولید می‌شود حداقل ۱۴روز و بعضا ۲۰روز طول می‌کشد تا به تحویل برسد.»
دو هفته پیش علیرضا رئیسی معاونت بهداشت وزیر بهداشت اعلام کرد ۳۲۰هزار دُز واکسن برکت تحویل داده شده در صورتی که مسئولان ستاد اجرایی می‌گفتند ۴۰۰هزار دُز تحویل داده شده. این ۸۰ هزار دُز کجا رفته بود؟
پاسخ ستاد اجرایی : حجت نیکی ملکی توئیت کرده بود: «آقای رئیسی دُزهای تحویلی به معاونت بهداشت رو گفتند نه دُزهای تحویلی به وزارت بهداشت.»
در حال حاضر طبق اعلام رسمی ستاد اجرایی فرمان امام ۳ میلیون دُز از واکسن برکت تولید شده. این در حالی است که بیشتر از یک ماه پیش مسئول روابط عمومی این ستاد گفته بود ۴ میلیون دُز تولید شده. چند روز بعد هم البته خود او آمار تولید را ۲ میلیون و ۵۰ هزار دُز گزارش کرد.
پاسخ ستاد اجرایی : حجت نیکی ملکی در پاسخ به این ابهام توئیت کرد: «گفتم نزدیک به ۴میلیون. اینکه بعد از تولید در مرحله پر کردن ویال‌ها مشکلی پیش بیاید و یک بچ کامل به تعداد بیش از یک میلیون و ۲۰۰هزار از چرخه خارج شود اتفاقی هست که باتوجه به جدید بودن خط تولید ممکن است رخ بدهد.» البته با این توضیح هم مجموع عدد و رقم‌ها همخوانی نداشت چون ۱٫۲ میلیون دُز هم اگر هدر رفته باشد با ۲ میلیون و ۵۰ هزار دُز هنوز فاصله معناداری تا ۴ میلیون دُز دارد و تکلیف ۷۵۰ هزار دُز مشخص نشد. ضمن اینکه دو روز پیش مینو محرز هم گفت: «هیچ واکسنی در خط تولید واکسن برکت از بین نرفت و دور ریخته نشد.»
مینو محرز رئیس تیم تحقیقاتی واکسن برکت در روز ۲۴ تیرماه مصاحبه کرد و گفت: «علت تاخیر در تولید واکسن برکت نیز این است که چون ما چند هفته نتوانستیم برخی مواد اولیه مورد نیاز برای تولید واکسن‌ها را از کشورهای اروپایی به علت تحریم‌های آمریکا وارد کنیم.» این در حالی است که حسن جلیلی مدیر پروژه واکسن کووبرکت در جلسه با اعضای کمیسیون بهداشت مجلس گفته بود: «در رابطه با تامین مواد اولیه مشکلی نداریم و مواد اولیه برای ۲۰ میلیون دُز واکسن در انبار موجود است و در مورد برخی مواد اولیه هم تا ۱۰۰ میلیون دُز ذخیره داریم.» چند روز قبل‌تر هم اظهارات مینو محرز درباره واکسن مشترک ایران و کوبا واکنش‌های گسترده‌ای داشت که باعث شد کیانوش جهانپور مسئول روابط عمومی وزارت بهداشت بگوید مینو محرز در ستاد مقابله با کرونا مسئولیتی ندارد چون کمیته علمی این ستاد هم منحل شده است.
پاسخ ستاد اجرایی : دیروز محمد مخبر گفته بود: «شایعات در خصوص کمبود مواد اولیه واکسن هم کاملا کذب و بی‌اساس است.»
