صنعت سوسیس و کالباس؛ از هومر تا آرزومانیان

روزنامه هفت صبح | هر چقدر هم که در توئیتر انواع و اقسام شوخی‌های عجیب و غریب با سوسیس و کالباس بشود و هر قدر هم که بزرگترها درباره مضرات استفاده از آن و منابع مشکوک تهیه این خوراکی خوشمزه هشدار بدهند باز هم این فرآورده‌های گوشتی لذیذ بین ایرانی‌ها و مردم اغلب نقاط دنیا محبوبیت خاص خود را دارند،آن هم نه فقط برای اینکه حاضر و آماده محسوب می‌شوند، بلکه طرفدارانشان عاشق مزه و بافت آنها هستند.

قبل از اینکه به برندهای مختلف سوسیس و کالباس در ایران و ویژگی‌های هر کدام بپردازیم این را بدانید که این محصولات اصلا هم تازه به دوران رسیده نیستند و برخی منابع ذکر کرده‌اند که دو هزار و پانصد سال پیش در ادبیات یونان درباره سوسیس و کالباس و سالامی مطالبی نوشته شده و حتی هومر در نوشته‌های خود به سوسیس اشاره کرده است.بنابراین به جرات می‌توان گفت که سوسیس و کالباس جزو قدیمی‌ترین محصولات گوشتی و مورد توجه یونانیان بوده است.

*** به نام ارمنی‌ها به کام همه
در اروپا این خوراکی که یک جور روش نگهداری از گوشت بوده به سلیقه خود خانواده‌ها تهیه می‌شده و بعد کم‌کم کارخانه‌های صنعتی به تولید آن ورود کرده‌اند اما در ایران سابقه تهیه سوسیس و کالباس و تبدیل آن از حالت دستی به کارخانه‌ای به سال ۱۳۰۷ بر می‌گردد وقتی یک فرد روس به نام افوناسو در بندرانزلی تصمیم گرفت سوسیس بسازد و ذائقه ایرانی‌ها را امتحان کند.

در سال ۱۳۰۹ هم یک روس دیگر به نام لیشنیسگی که از اهالی شوروی سابق بود و مهارتی در ساخت سوسیس و کالباس داشت با دستگاه کوچکش که روزی ۴۰ تا ۵۰کیلوگرم سوسیس و کالباس تهیه تولید می‌کرد،کارش را در بندرانزلی شروع کرد.

او چند سال بعد دستگاهش را به تهران برد و با کمک یک آلمانی و مردی ارمنی به نام آرزومان آوانسیان که از اهالی سلماس بود کارشان را در خیابان منوچهری تهران در یک پاساژ کوچک کارش را شروع کرد و از آنجایی که چهار نفر از اعضای خانواده آرزومانیان هم در این کار همکاری می‌کردند و بعدتر همین آقای آرزومانیان اولین کارخانه صنعتی بزرگ سوسیس و کالباس را در یافت‌آباد تهران راه انداخت، ایرانی‌ها این صنعت را به اسم ارمنی‌ها می‌شناسند.

جالب است بدانید که کم‌کم ارمنی‌های ایران که دو کارخانه به نام آرزومانیان در یافت‌آباد و میکائیلیان در مجیدیه را راه انداخته بودند توانستند شهرت محصولاتشان را به بقیه کشورها برسانند تا جایی که در جنگ دوم جهانی و پس از اشغال ایران،انگلیسی‌ها رسما و طی نامه‌ای درخواست کردند که با صدور چند تن کالباس و سوسیس ایرانی برای رفع نیاز سربازان انگلیسی در آفریقا و خاور نزدیک موافقت شود.این جمله که سوسیس هیچ کجا مثل سوسیس خودمان نمی‌شود هم را می‌توان از خیلی خارج رفته‌ها شنید.

*** گوشتیران
گوشتیران همان کارخانه آقای آرزومانیان است که بعد از انقلاب مصادره شد و در اختیار بنیاد مستضعفان قرار گرفت و اسمش به گوشتیران آرزومان تغییر کرد. در سال ۱۳۹۱ هم این شرکت با یکی دیگر از شرکت‌های زیرمجموعه بنیاد مستضعفان به نام شرکت طیور ارومیه ادغام شد اما برند خودش را حفظ کرد.

*** میکائیلیان
خانواده میکائیلیان هم کمی بعد از آرزومانیان‌ها شروع به تولید سوسیس و کالباس کردند و به عنوان یکی از بنیانگذاران فرآورده‌های گوشتی و کنسرو شناخته می‌شوند.خانواده ارمنی میکائیلیان که در شهر خارکف اوکراین به کار تولید انواع فرآورده‌های گوشتی اشتغال داشتند در اوایل این قرن به ایران مهاجرت کرده و تصمیم به ادامه حرفه خانوادگی خود در ایران گرفتند.حالا برند میکائیلیان چندان برایمان آشنا نیست چون این برند چندان علاقه‌ای به تبلیغات از خودش نشان نمی‌دهد اما سوسیس و کالباس بازها آن را به خوبی می‌شناسند.

*** ۲۰۲
شرکت صنایع غذایی پاک تلیـسه که با نام تجاری ۲۰۲ فعالیت می‌کند از آن قدیمی‌های حوزه تولید سوسیس و کالباس است و کارش را از سـال ۱۳۵۸ شروع کرده است. ۲۰۲ یکی از اولین شرکت‌های داخلی بود که شروع به تولید فرآورده‌های گوشتی غیر از سوسیس و کالباس کرد و ایرانی‌هایی که اهل خوراکی‌های خارجی نبودند اولین‌بار با دیدن محصولات این برند با ران مرغ فرآوری شده، فیله گوساله فرآوری شده و… آشنا شدند. ۲۰۲ با تحولاتی که در زمینه بسته‌بندی و ارائه محصولات جدید مثل پپرونی و بیکن و استیک و… انجام داد توانست کاملا نظر سوسیس بازهای ایرانی را جلب کند. این برند هنوز هم هر چند وقت یک‌بار محصول جدیدی روانه بازار می‌کند.

*** شام‌شام
مجتمع صنعتی پروتئینی شام شام هم ۳۷‌سال است که فرآورده‌های گوشتی تولید می‌کند. بین محصولات شام شام،پنیری‌ها مثل کراکف‌های پنیری و کوکتل‌های پنیری محبوبیت بیشتری دارند و این برند چندان در زمینه تولید فرآورده‌های جدید و خوش آب و رنگ گوشتی ورود نکرده است.

*** ماسیس
این شرکت یکی از تولیدکننده‌های سوسیس و کالباس است که برای اولین‌بار شروع به ساخت و پخش تیزر تلویزیونی کرد و با انتخاب استراتژی تبلیغات و شعار تبلیغاتی توانست به سرعت اسمش را سر زبان‌ها بیندازد، یکی دیگر از دلایلی که ماسیس را برای جاافتادن در بازار کمک کرد،واکنش‌های سریعی بود که به خبرهای بد درباره تولید سوسیس و کالباس منتشر می‌شد، این شرکت به سرعت بعد از انتشار هر خبری که از بی‌کیفیتی این محصولات خبر می‌داد با دعوت از خبرنگاران و برگزاری تورهای بازدید برای دانش‌آموزان و دانشجویان سعی می‌کرد نشان دهد که مواد اولیه و فرآیند تولید سوسیس و کالباس با آنچه بعضی‌ها فکر می‌کنند خیلی متفاوت است.