سویه‌های ترسناک گسل «مشا» در شب زلزله
روزنامه هفت صبح، فرید عطارزاده | ساعت ۴۸ دقیقه بامداد جمعه، زمین لرزه ۵/۱ ریشتری دماوند، اطراف دماوند و تهران را لرزاند. زمین لرزه‌ای که در نزدیکی روستای «مشا» و «امامزاده هاشم» رخ داده و علت آن، گسل «مشا» است. نکته جالب است این است که در مهر ماه سال گذشته، مهدی زارع، استاد پژوهشگاه زلزله‌شناسی درباره این گسل و احتمال فعال شدن آن هشدار داده بود.
این کارشناسان درباره زمین لرزه بامداد جمعه گفته: «مشا گسل مهمی‌است، زلزله ۱۸۳۰ دماوند، روی همین گسل اتفاق افتاده است. ۱۹۰ سال است که زلزله مهمی‌روی این گسل اتفاق نیفتاده است و به هر حال با توجه به فعال بودن گسل و همچنین به دلیل این که گسل در روستای کلان با گسل شمال تهران تلاقی دارد، به نظر می‌آید این روند با اهمیتی برای شهرهای اطراف آن مثل تهران، دماوند، بومهن و پردیس است.
تهران مرکز اصلی جمعیتی است و باقی شهرها روی هم ۱۰۰هزار نفر جمعیت دارند. با قطعیت نمی‌توانیم بگوییم این زلزله اصلی است یا پیش لرزه، نمی‌توانیم بگوییم اتفاق بزرگتری رخ نمی‌دهد، اما با توجه به این که برآورد شده در سال ۱۸۳۰ میلادی زلزله تاریخی با بزرگای ۷ روی این گسل رخ داده است، همیشه این احتمال هست که زلزله‌ای بزرگتر از ۷ هم روی آن رخ بدهد. لازم است یک توجه احتیاطی به این گسل بشود، مخصوصا مردمی‌که در طبقات بالا زندگی می‌کنند با تکان‌های شدید‌تری نسبت به افرادی که در طبقات هم کف زندگی می‌کنند روبه‌رو می‌شوند.»
*** گسل مشا در کجا قرار گرفته؟
گسل مشا از سمت فیروزکوه و دماوند تا محدوده کندوان امتداد یافته و طول آن حداقل ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر است و توانمندی‌اش برای زلزله بیش از ۷ ریشتر است. از نظر زمین‌شناسی شهر تهران در نزدیکی رشته کوه‌البرز و در یک دشت وسیع قرار گرفته است که چندین رشته گسل فعال، اصلی و فرعی در آن وجود دارد؛ مهم‌ترین گسل‌های شهر تهران عبارتند از گسل مشا با طول تقریبی ۲۰۰ کیلومتر، گسل شمال تهران با طول تقریبی ۹۰ کیلومتر و گسل جنوب ری با طول تقریبی ۲۰ کیلومتر.
گسل مشا، گسلی طویل، اساسی و لرزه‌زا است که در طول رشته کوه البرز و از شمال آن بر روی دامنه‌های جنوبی رانده شده است. گسل مشا در بالا دست سد لتیان با گسل شمال تهران تلاقی دارد و به همین دلیل لغزش و فعالیت هر یک از دو گسل مشا یا شمال تهران، به حرکت گسل دیگر ختم می‌شود. بررسی‌ها حاکی از این است که گسل مشا از ۱۹۰ سال پیش تاکنون منجر به وقوع زمین‌لرزه در تهران نشده است.
*** روستای مشا کجاست؟
مشا نام یکی از روستاهای شهرستان دماوند واقع در استان تهران است که در حدود ۸۰۰ نفر جمعیت دارد. موقعیت جغرافیایی این روستا در ۶ کیلومتری شمال غربی شهر دماوند و در کنار جاده هراز قرار دارد. این روستا در دره‌ای قرار دارد و کوه «میان‌رود» در شمال و غرب و «گردنه امامزاده هاشم» در ۴ کیلومتری غرب این روستا است.
روستای دشتک با حدود ۹۲ نفر نیز در نزدیکی این روستا قرار داد. به گفته وزارت راه: «در روستای مشا جمعیت شناور وجود دارد و با توجه به اینکه در روزهای پایانی هفته قرار داریم احتمال وجود جمعیت بیشتر در این روستا وجود دارد. روستایی مملو از ویلاهای نوساز با کیفیت ساخت نسبتا خوب است و احتمال تخریب در آن کم است ضمن آنکه کیفیت سازه‌های موجود در روستای دشتک نشان می‌دهد که در این روستا نیز ساختمان بدون اسکله وجود ندارد.»
برای رسیدن به مشا از تهران باید به بزرگراه زین‌الدین (امام علی) ، جاده دماوند رفت و مسیر تهران - پردیس را ادامه داد و به سمت جاده هراز حرکت کرد. قبل از پیست اسکی آبعلی، در سمت راست، جاده‌ای آسفالت شده دیده می‌شود که تابلو آن شما را به دشت مشا راهنمایی می‌کند. از تهران تا دشت مشا حدود یک ساعت وسی دقیقه راه است.
