سه گمانه‌زنی از دلایل کمبود روغن جامد در بازار
روزنامه هفت صبح | خبر کوتاه است؛ عرضه روغن جامد دربازار کاهش یافته است. به گزارش «خبرگزاری دانشجو» برای پیگیری موضوع به چند مغازه سطح شهر سری می‌زنیم تا بتوانیم سراغی از حلب‌های روغن نباتی بگیریم؛روغنی که مواد اولیه آن وارداتی است. به چند مغازه و فروشگاه بزرگ می‌رویم اما خبری از روغن جامد نیست که نیست یکی از مغازه‌داران به شوخی می‌گوید تخمش را ملخ خورده یکی دو ماه است که روغن نباتی یا همان روغن جامد در مغازه‌ها پیدا نمی‌شود یا اگر هم وجود داشته باشد قیمتش چندین برابر شده است.
همین چند وقت پیش بود که صفر فرهمند، رئیس اتحادیه خواربارفروشان از احتمال افزایش قیمت روغن جامد خبرداد و گفته بود: حدود دو هفته است که موجودی این کالا در بازار کاهش یافته و البته توزیع کم شده و به نوعی انجام نمی‌شود و الا اگر موجود باشد، فروشندگان می‌فروشند. او با اشاره به اینکه مدتی است تقاضا افزایش یافته ولی عرضه کم شده است،تصریح کرد:
دلیل کمبود روغن جامد در بازار ممکن است تغییر قیمت و یا کمبود مواد اولیه باشد که البته به احتمال زیاد دلیل آن تغییر قیمت است و باید منتظر بود و دید که چه تغییری خواهد کرد.اگر این افزایش قیمت که فرهمند می‌گوید رخ دهد، این کالا در طول همین شش ماه گذشته برای دومین بار است که گران می‌شود زیرا براساس مصوبه ستاد تنظیم بازار در ۱۴ تیر سال جاری مقرر شده بود روغن‌های مایع ۱۲درصد و روغن‌های جامد و نیمه جامد ۱۴درصد افزایش قیمت پیدا کنند.
*** تحریم، علت گرانی روغن جامد؟
در پیگیری علت افزایش قیمت روغن جامد به دو موضوع برخورد کردیم که اولین موضوع حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات مواد اولیه و دیگری موضوع تحریم بود به طوری که امیر هوشنگ بیرشک، دبیر انجمن صنفی روغن نباتی ایران با بیان اینکه ۵۰ تا ۵۵درصد مواد اولیه روغن‌های جامد، وارداتی و ۴۰ تا ۴۵درصد نیز از دانه‌های روغنی تولید داخل استحصال می‌شود، اظهار کرد:
به دلیل تحریم‌های ظالمانه با مشکلاتی در تامین مواد اولیه روغن‌های نیمه جامد مواجه هستیم. او با اشاره به اینکه نمودار واردات روغن در شش ماهه اخیر کاهشی بوده است، گفت: «ماده اولیه کارخانجات روغن نباتی که روغن خام است با کاهش حدود ۵۰درصدی نسبت به پارسال مواجه شده است و وقتی مواد اولیه دچار کاهش می‌شود به تبع آن محصول نیز در بازار کمتر عرضه خواهد شد.»
*** قطع ارز ۴۲۰۰ تومانی؟
در ادامه بررسی موضوع با جعفر علیان یکی از تولیدکنندگان روغن جامد و کره نباتی گفت‌وگو کردیم تا مشخص شود علت اصلی نبود روغن نباتی در بازار چیست. او گفت: «دولت به یکباره دست از حمایت تولیدکنندگان روغن و کره نباتی کشید و تصمیم گرفت ارز دولتی به این بخش ندهد از این جهت تولیدکننده که باید مواد اولیه محصول خود را از خارج وارد می‌کرد با مشکل مواجه شد زیرا عملا برای بسیاری از تولیدکنندگان مقدور نبود تا مواد‌اولیه خود را با ارز آزاد یا ارز نیمایی وارد کنند به همین دلیل آن‌ها تصمیم گرفتند به یکباره دست از تولید بکشند.
این مسئله موجب شد با کمبود روغن نباتی و کره نباتی در بازار مواجه شویم.» علیان با اشاره به موضوع تولید کره و افزایش قیمت این محصول گفت: «دولت در تولید کره نیز همین سیاست را دنبال کرد و در نهایت قیمت کره افزایش یافت که این مسئله موجب شد تا مصرف کره در جامعه کاهش پیدا کند و عملا تولیدکننده نتواند همانند گذشته کره به بازار عرضه کند زیرا تقاضا برای آن کاهش یافته است. در مورد روغن جامد هم همین اتفاق رخ خواهد داد اگرچه صحبت‌هایی در خصوص افزایش قیمت روغن جامد مطرح است اما تولیدکننده از این اتفاق خوشحال نیست زیرا قطعا تقاضا برای این محصول نیز کاهش می‌یابد.»
*** تراریخته است؟
در همین رابطه برخی از مسئولان دولت اعلام کرده‌اند مواد اولیه روغن نباتی مواد تراریخته است به همین دلیل صلاح نبود تا این مواد وارد کشور شود برای همین دولت باید زودتر از اینها جلوی واردات این مواد را می‌گرفت. با این وجود امیرهوشنگ بیرشک،دبیر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی در پاسخ به این موضوع گفته است مواد اولیه مورد استفاده در تولید روغن‌های نباتی مورد مصرف کشور به جز بخشی از روغن سویا، تراریخته نیست که آن هم فقط ۲۵درصد از مواد اولیه روغن نباتی را تشکیل می‌دهد.
با این حال اگر موضوع استفاده از روغن تراریخته سویا در تولید روغن نباتی صحت داشته باشد، می‌توانستیم با ایجاد الگوی کشت مناسب از واردات این نوع روغن بی نیاز شویم هر چند که هنوز موضوع استفاده از محصولات تراریخته محل سوال است زیرا برخی‌ها معتقدند محصولات تراریخته ضرری را به سلامت جامعه وارد نمی‌کنند، به هرحال برای حل این مشکل می‌توانستیم اقدام به تولید سویا برای استفاده در صنعت روغن نباتی کنیم.
*** ضربه روغن به صنعت شیرینی و شکلات
جمشید مغازه‌ای، دبیر انجمن صنفی صنایع بیسکویت، شیرینی و شکلات درباره حاشیه‌هایی که صنعت روغن این روزها داشته، می‌گوید: «برخی مواد مصرفی در این صنعت مانند مشتقات کاکائو، طعم‌دهنده‌ها، اسانس‌ها و روغن‌های تخصصی از کشورهای دیگر تامین می‌شود که با شیوع کرونا و بسته شدن مرزها،کمبود ارز و از همه مهم‌تر بخشنامه آخر بانک مرکزی مبنی بر بازگشت تمام ارز حاصل از صادرات به کشور در تامین آن به مشکل خوردیم.
در بخش خارجی که متناسب با قیمت ارز شاهد افزایش قیمت بودیم به اضافه آنکه به دلیل کمبود و سخت‌تر شدن واردات و هزینه‌های جابه‌جایی ۲۵ تا ۳۰درصد علاوه بر آن باید پرداخت کنیم. در بخش داخلی هم که مشخص است مواد اولیه اصلی ما روغن، شکر و آرد است که تمام اینها به‌طور میانگین صددرصد افزایش قیمت داشته است البته این مقدار برای قیمت رسمی و مصوب است در حالی‌که در بازار آزاد این عدد بسیار بیش از اینهاست.
به‌طور مثال روغن قنادی اول سال ۱۱۷هزار و ۹۵۰ تومان بود، سپس با ۱۴درصد افزایش قیمت به ۱۳۴هزار تومان رسید اما هیچ‌کدام از همکاران من چنین قیمتی را نمی‌توانند پیدا کنند و الان ما اگر خوش شانس باشیم و بتوانیم در بازار سیاه روغن پیدا کنیم، حداقل باید برای یک کارتن روغن ۱۶کیلویی، ۴۲۰هزار تومان پرداخت کنیم.
همین اتفاقات باعث شده که صنعت شیرینی و شکلات و بیسکویت که جزو صنایع پیشرو در صادرات بود و به دلیل ارزش افزوده بالا بازدهی خوبی برای کشور داشت صادراتش به کمتر از ۵۰۰میلیون دلار در سال گذشته برسد در حالی‌که سه سال پیش ما یک میلیارد دلار صادرات داشتیم و خود را برای رسیدن به ۲میلیارد دلار آماده کرده بودیم اما با این وضعیت به‌طور حتم امسال نیز کمتر از سال قبل صادرات خواهیم داشت.»
