دو سال پس از فاجعه سرنگونی هواپیمای اوکراینی
روزنامه هفت صبح | خانواده‌های قربانیان پرواز ۷۵۲ هواپیمایی اوکراین با ۱۴۶ سرنشین ایرانی، پنج سرنشین کانادایی،۱۰ سرنشین افغانستانی، چهار سرنشین سوئدی و۱۱ سرنشین اوکراینی از جمله ۹ خدمه پرواز، امروز دومین سالگرد از دست رفتن عزیزان‌شان را گرامی می‌دارند و ما مرور می‌کنیم که از آن نیمه شب تا امروز چه اتفاقاتی حول محور این پرونده افتاده است.
چهارشنبه، ۱۸ دی ۱۳۹۸
صبح اول وقت رسانه‌ها گزارش دادند که یک فروند هواپیمای مسافربری بوئینگ ۷۳۷ متعلق به خطوط هوایی اوکراین پس از پرواز از فرودگاه امام در نزدیکی تهران دچار نقص فنی شده و سقوط کرده است، البته این خبر بعد از آن اعلام شد که گفته شد عملیات ایران علیه پایگاه نیروهای آمریکایی مستقر در پایگاه عین السد عراق موفقیت‌آمیز و خسارت‌بار بوده است. سخنگوی فرودگاه امام تهران گفت پرواز در مجموع ۱۶۷ مسافر و ۹ خدمه داشت که ۱۴۶ تن از مسافران ایرانی بودند.
علی ربیعی، سخنگوی دولت، در پی جان باختن ۶۰ نفر از اهالی کرمان در خاکسپاری شهید قاسم سلیمانی در این شهر و نیز سانحه هوایی در نزدیکی فرودگاه امام خمینی، پنجشنبه ۱۹ دی ماه را عزای عمومی اعلام کرد. بوئینگ در بیانیه‌ای گفت از رخدادها باخبر است و در حال جمع‌آوری اطلاعات. رهبرانقلاب و رئیس جمهور در پیام‌های جداگانه‌ای این واقعه را تسلیت گفتند. حوالی غروب اولین ویدئوها از سقوط پرواز ۷۵۲ در شبکه‌های مجازی منتشر شد . سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری از پیدا شدن جعبه‌های سیاه هواپیما خبر داد و دولت اوکراین اعلام کرد هیاتی را برای بررسی موضوع به ایران می‌فرستد.
پنجشنبه، ۱۹ دی ۱۳۹۸
انتشار عکسی از یک قطعه موشک کوتاه‌برد پدافندی (تور ام یک) در منطقه سقوط هواپیما در توئیتر خبرساز شد. علی عابدزاده، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری ایران، خبر خودداری از ارسال جعبه سیاه هواپیما به خارج از کشور را تکذیب و آن را ناشی از «برداشت اشتباه خبرنگار» عنوان کرد.دولت اوکراین اعلام کرد بازرسان این کشور قصد دارند گمانه برخورد «موشک روسی» با این هواپیمای مسافربری را هم راستی‌آزمایی کنند.
ایران اعلام کرد اطلاع اولیه برای کشورهای اوکراین به عنوان کشور محل ثبت هواپیما، ایالات متحده به عنوان کشور سازنده و سوئد و کانادا به عنوان کشورهای متقاضی که اتباع آنها در این هواپیما بودند، صادر شده است. همان روز عصر یک تیم اوکراینی برای بررسی علت سقوط هواپیما به تهران وارد شد.دو مقام آمریکایی گفتند بر اساس اطلاعات ماهواره‌ای، هواپیمای اوکراینی «به احتمال زیاد» توسط ایران و به صورت «تصادفی»، پس از حمله موشکی به اهداف آمریکایی در عراق، ساقط شده است.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، گفت: «سقوط هواپیمای اوکراینی مشکوک است و ممکن است توسط کسی به اشتباه ساقط شده باشد.»نشریه نیوزویک به نقل از دو مقام آمریکایی و یک مقام امنیتی عراق اعلام کرد که سیستم پدافند هوایی ایران احتمالاً پس از حمله موشکی سپاه فعال شده تا از آمادگی کافی برای واکنش احتمالی آمریکا به حمله موشکی برخوردار باشند.روزنامه گاردین به نقل از منابع بریتانیایی به نقل از شرکت آی‌اچ‌اس مارکید در لندن نوشت که هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ اوکراینی احتمالاً به اشتباه توسط موشک سام - ۱۵ ساقط شده است.
حسن رضایی‌فر، رئیس کمیسیون بررسی سانحه سازمان هواپیمایی کشوری که پیش‌تر پیدا شدن قطعه موشکی را تکذیب کرده بود، گفت: «از آمریکا به عنوان کشور طراح بوئینگ بابت حضور در کمیسیون بررسی سانحه دعوت کرده‌ایم.» حسن رضایی‌فر همچنین گفت رسانه‌های خارجی می‌خواهند علیه ایران «هجمه ایجاد کنند» و «حاضریم در حضور همه رسانه‌های عمومی مدارک و مستندات خود را برای رد این ادعا و شایعات اعلام کنیم.»
۲۰ دی ۱۳۹۸
عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه، اخبار مربوط به سقوط هواپیما را «فضاسازی مشکوک» خواند و گفت «از نخست‌وزیر کانادا و هر دولتی که اطلاعاتی در این خصوص دارد» می‌خواهیم که اطلاعات را در اختیار ایران قرار دهند.حسن رضایی‌فر، مدیرکل بررسی سوانح سازمان هواپیمایی کشوری ایران، گفت قرار است تیم اوکراین با یک «نرم‌افزار خاص» جعبه سیاه را بررسی کند تا «رویکرد ما مشخص شود».
وادیم پریستایکو، وزیر خارجه اوکراین، گفت ایران به بازرسان این کشور اجازه بازرسی قطعات هواپیما را داده و دلیلی که نشان دهد ایران از همکاری درباره سقوط این هواپیما طفره می‌رود، وجود ندارد.
شنبه، ۲۱ دی ۱۳۹۸
ستاد کل نیروهای مسلح ایران اعلام کرد هواپیمای اوکراینی پرواز ۷۵۲ «بر اثر بروز خطای انسانی» مورد اصابت موشک قرار گرفته است. امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده هوافضای سپاه پاسداران نیز «تمام مسئولیت» را پذیرفت و گفت در همان شبِ حمله موشکی سپاه به پایگاه‌های آمریکا در عراق، از موضوع پرواز ۷۵۲ مطلع شده بوده اما باید تا جمع‌آوری کامل اطلاعات و بررسی تمام جوانب حادثه تامل می‌کردند.
۲۴ دی ۹۸
سخنگوی وقت قوه قضائیه ضمن تاکید بر استیفای حق جانباختگان سقوط هواپیمای مسافربری اوکراین گفت: افرادی در ارتباط با این حادثه بازداشت شده‌اند و رسیدگی مراحل اولیه کار را طی می‌کند. او گفت: «تا امروز از تعدادی از افرادی که در این حوزه بودند تحقیقات مفصلی انجام شده و هر روز تا حوالی ساعت ۱۱ شب تیم‌های سازمان قضایی نیروهای مسلح مشغول تحقیقات و بازجویی و دریافت اسناد و مدارک هستند.»
۲۰ خرداد ۹۹
غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی وقت قوه قضائیه در نشست خبری خود درباره وضعیت رسیدگی به پرونده گفت: «بخش قضائی پرونده سقوط هواپیمای اوکراینی به عهده قوه قضائیه و سازمان قضائی نیروهای مسلح است. ۷۰ خانواده تاکنون مراجعه و ادعاهای خود را نزد بازپرس مطرح کردند. در این پرونده تاکنون شش نفر از عوامل ذیربط بازداشت شده‌اند.»
۱۰ دی ۹۹
لعیا جنیدی، معاون حقوقی وقت نهاد ریاست جمهوری اعلام کرد هیات دولت مصوب کرد که مبلغ ۱۵۰ هزار دلار یا معادل یورویی آن به خانواده‌ها و بازماندگان هر یک از جانباختگان سقوط هواپیمای اوکراینی در اسرع وقت فراهم و مبالغ براساس مستندات به ذی‌نفعان پرداخت شود. بر اساس این مصوبه وزارت راه و شهرسازی موظف است تا ترتیب پرداخت خسارت را فراهم کند. در مصوبه پیشنهادی آمده بود که این جبران مانع از پیگیری جنبه کیفری موضوع در مرجع قضایی صلاحیت‌دار نیست و خسات «بدون هیچگونه تبعیض ناشی از ملیت و تابعیت براساس قوانین متبوع و قابل اعمال کشورهای جانباختگان، به ورثه و بازماندگان آنها پرداخت می‌شود.»
۱۵ دی ۹۹
با نزدیک شدن به اولین سالگرد فاجعه، سعید اوحدی، رئیس وقت بنیاد شهید اعلام کرد ۱۲۷ پرونده به عنوان احراز «مقام شهید» برای جانباختگان این حادثه تشکیل شده است.
۳۰ آبان ۱۴۰۰
اولین جلسه رسیدگی به پرونده به ریاست ابراهیم مهرانفر در دادگاه نظامی استان تهران، برگزار شد. در این جلسه دادگاه، اظهارات و شکایت شکات و وکلای آنها به مدت بیش از دو ساعت از سوی قاضی استماع شد.
۷ آذر ۱۴۰۰
قوه قضائیه اعلام کرد دومین جلسه دادگاه رسیدگی به پرونده هواپیمای اوکراینی برگزار شده است و در این دادگاه ۱۰ متهم از رده‌های نظامی مختلف حضور داشته‌اند که دارای پنج وکیل هستند. شکات هم ۱۹ وکیل دارند.
۱۴ دی ۱۴۰۰
دادگاه عالی استان انتاریو کانادا طی حکمی مدعی شد ساقط شدن این هواپیما «اقدامی تروریستی و عمدی» بوده است. این دادگاه بر اساس شکایت شش نفر از بازماندگان قربانیان پرواز پی‌اس۷۵۲ برگزار شده بود و ایران را به پرداخت ۱۰۷ میلیون دلار کانادا غرامت به این افراد محکوم کرد. با مطرح شدن احتمال بلوکه شدن اموال ایران در این کشور واکنش‌های مختلفی در شبکه‌های اجتماعی در واکنش به این تصمیم دیده شد.
۱۶ دی ۱۴۰۰
چهار کشور کانادا، بریتانیا، سوئد و اوکراین که شهروندانی در پرواز پی اس ۷۵۲ داشتند، در یک بیانیه مشترک اعلام کردند به این نتیجه رسیده‌اند که تلاش بیشتر برای مذاکره با ایران بی‌فایده است و این گروه بر اقدامات بعدی بر اساس قوانین بین‌المللی تمرکز خواهد کرد.
وزارت خارجه کشورمان در اطلاعیه‌ای چهار کشور پیگیر انهدام هواپیمای اوکراینی را به «سوء‌استفاده از این واقعه» متهم کرد و گفت آمادگی دارد تا با هر یک از این کشورها به صورت دوجانبه و با «احترام به حاکمیت کشورها و قوانین داخلی و تعهدات بین‌المللی دولت‌ها» مذاکره کند.
۱۷ دی ۱۴۰۰
امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، رئیس بنیاد شهید تعداد خانواده‌های شناسایی شده جانباختگان ایرانی سرنگونی پرواز پی‌اس ۷۵۲ را ۱۳۳ خانواده اعلام کرد و گفت : «بنیاد شهید و امور ایثارگران در حال حاضر با سایر خانواده‌های قربانیان حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی که در داخل کشور هستند، در حال مذاکره است.»
