دعوت بهمراسم واکسنزنی؛ پاسخ بههمه شبهات
روزنامه هفت صبح | تجربه واکسنزدهها میگوید که از بعضی از آنها موقع دریافت واکسن سوالاتی شده، سمیه پرستار یکی از بیمارستانهای دولتی تهران به هفت صبح میگوید که وقتی تیم واکسیناسیون به بیمارستان آنها آمدهاند از کسانی که واکسن میزدهاند سوالاتی پرسیدهاند مثل اینکه باردار هستند یا نه و سابقه ابتلا به بیماری خاصی را دارند یا نه. اینطور که سمیه میگوید بین اطرافیان خودش کسی باردار نبوده اما خبر دارد که در بعضی از بیمارستانها واکسن به کادر درمانی که باردار بوده یا تزریق نشده یا با گرفتن تعهد از خودش انجام شده است.
چند نفر از واکسن زدههای بالای ۸۰ سال اما میگویند که از آنها هیچ سوالی نشده و درباره سوابق بیماریشان کسی نپرسیده. با توجه به این حرفها نمیتوان فهمید که دقیقا واکسن به چه کسانی تزریق نمیشود و چه کسانی گزینه خوبی برای دریافت واکسن نیستند بنابراین بد نیست سراغ توضیحات خود شرکتهایی برویم که تولیدکننده واکسن هستند.
سازمان غذا و داروی آمریکا اعلام کرده که همه میتوانند واکسن فایزر بزنند البته در مورد زنان باردار، کودکان و افرادی که آلرژی شدید یا آلرژی مشخص به هر کدام از مواد تشکیلدهنده واکسن دارند باید با احتیاط بیشتری برخورد شود. اینطور که پیتر مارکس، مدیر مرکز ارزیابی و تحقیقات بیولوژیک سازمان غذاوداروی آمریکا گفته «هنوز اطلاعات کافی درباره ایمنی واکسن کووید-۱۹ برای زنان باردار وجود ندارد و تصمیمگیری درباره واکسینه شدن یا نشدن با این واکسن به خود آنها بستگی دارد.
ابتلای یک زن باردار به کووید-۱۹ چیز خوبی نیست، بنابراین ممکن است کسی تصمیم بگیرد که واکسینه شود، اما این چیزی نیست که ما در حال حاضر توصیه کنیم. تصمیمگیری در اینباره را به خود فرد واگذار میکنیم. البته در جریان آزمایشهای بالینی واکسن فایزر در ایالات متحده، ۲۳ زن در طول آزمایش باردار شدند. تاکنون هیچ اتفاق نامطلوبی در آنها دیده نشده و نظارت پزشکی بر آنها همچنان ادامه دارد.»
در مورد واکسن اسپوتنیک هم که گفته میشود بین واکسنهای دیگر کمترین عوارض برای آن اعلام شده، ملاحظاتی وجود دارد. طبق اعلام هشدار سازندگان این واکسن دریافت دُزهای آن برای زنان باردار، مادران شیرده، افراد زیر ۱۸ سال، افرادی که بیماری حاد همراه با تب یا بدون تب دارند و همچنین افرادی که سابقه حساسیتهای شدید دارند ممنوع است.
واکسن سینوفارم هم محدودیتهایی دارد. سازندگان این واکسن چینی اعلام کردهاند که سن مجاز برای دریافت آن بین ۱۸ تا ۶۰ سال است و تزریق این واکسن نیز برای زنان باردار، مادران شیرده، بیماران حادی که تب دارند و همچنین افرادی که سابقه حساسیت شدید دارویی دارند، مجاز نیست. همین شرایط برای واکسن آسترازنکا و بهارات هند هم اعلام شده البته دومی برای ۱۸ تا ۵۵ سالهها مناسب اعلام شده است.
*** چه خطری وجود دارد؟
همین حالا در بسیاری از کشورها و همین ایران خودمان خیلیها از زدن واکسن امتناع میکنند و از عوارض آن میترسند، شاید خواندن اینکه چه کسانی نباید واکسن بزنند و فهمیدن اینکه واکسن برای زنان باردار و شیرده و بعضا افراد مسن و کودکان توصیه نمیشود، به ترس آنها اضافه کند اما دکتر فریدون مسجدی، متخصص اپیدمیولوژی که یکی از ناظران تزریق واکسن در برخی بیمارستانها هم است میگوید که تمام این ملاحظات از سر احتیاط هستند.
او میگوید: «حتما دیدهاید که داخل کاتالوگ برخی داروها نوشته شده که اثر این دارو روی شیردهی و بارداری آزمایش نشده است و در این شرایط بهتر است که پزشک تصمیم بگیرد. در مورد واکسنهای کرونا هم تقریبا همین شرایط وجود دارد. ما با یک همهگیری بسیار خطرناک جهانی مواجه هستیم و به همین دلیل هم اغلب واکسنها وقتی مراحل عمومی آزمایشها را پشت سر گذاشتند و عوارض و خطر ویژهای درباره آنها دیده نشد مجوز تولید انبوه دریافت کردند و هنوز فرصت اینکه واکسن روی انواع و اقسام افراد با شرایط ویژه آزمایش شود یا تاثیر آن روی جنین در ماههای مختلف بارداری لحاظ شود به دست نیامده برای همین گفته میشود که در مورد برخی افراد بهتر است ملاحظاتی صورت بگیرد نه اینکه لزوما برای آنها خطرناک است. ضمن اینکه اینجا هم باید پزشک تصمیم بگیرد. اگر زن بارداری در معرض خطر است، بیماری نقص ایمنی دارد، بیماری ریوی دارد یا هر ریسک دیگری او را تهدید میکند، پزشک میتواند در مجموع با در نظر گرفتن جمیع شرایط برای او واکسن را تجویز کند.»
او در مورد گروههای سنی هم میگوید:«در مورد افراد با سن بالا یا کودکان هم وضعیت همین است مثلا فایزر و اسپوتنیک میگویند روی کهنسالان آزمایشهای کافی را انجام دادهاند و مشکلی نبوده است اما سینوفارم میگوید که هنوز تحقیقاتش روی افراد خیلی مسن تکمیل نشده البته موضوع در مورد کودکان تفاوتهایی دارد چون سیستم ایمنی آنها تفاوت زیادی با بزرگسالان دارد. اینطور که به نظر میرسد با توجه به احتمال بسیار کمتر ابتلای کودکان به بیماری، برنامهریزیها این است که از طریق به حد نصاب رسیدن واکسیناسیون بین بزرگسالان پاندمی کنترل شود و اصلا نیازی به تزریق واکسن به بچهها نباشد.»
طی چند روز گذشته حرف و حدیثهایی هم شنیده میشود در مورد اینکه اگر فردی مبتلا به کرونا باشد اما علامتی نداشته باشد و واکسن دریافت کند احتمال عود کردن بیماری و حاد شدن وضعیتش وجود دارد. دکتر مسجدی این موضوع را رد میکند و میگوید: «چنین چیزی گزارش نشده است. از نظر علمی هم معتبر نیست.
در بدترین حالت واکسن، مخصوصا واکسنی که از نوع ویروس ضعیف شده باشد در مورد این افراد میتواند بیاثر باشد چون خود آنها ویروس را در بدنشان داشته باشند اما موضوع در مورد کسانی که تب دارند متفاوت است و ممکن است باعث تشدید تب در آنها شود به همین دلیل هم حتما قبل از تزریق واکسن دمای بدن افراد چک میشود که فرد بنا به هر دلیلی از جمله ویروس یا انواع عفونتها تب نداشته باشد.»