اوضاع زندگی ارمنیها در آذربایجان غربی
روزنامه هفت صبح | مناقشه بین آذربایجان و ارمنستان بعد از چند روز آتشبس دوباره اوج گرفته است. همین چند شب پیش ویدئویی در شبکههای اجتماعی دستبهدست میشد که نشان میداد محل درگیری چقدر به روستاهای ایرانی نزدیک است و روستانشینهای حاشیه ارس از فاصله نزدیک به تماشای پرتاب خمپاره نشستهاند، اگرچه آنها به دلیل نزدیکی به محل درگیری میتوانند از نزدیک شاهد آن باشند و خانه و زندگیشان به طور مستقیم تهدید میشود.
اما تنها کسانی نیستند که از این ماجرا تاثیر گرفتهاند. رفتار اهالی بعضی از شهرها در شبکههای اجتماعی و در مواردی هم تجمعات خیابانی نشان میدهد که جنگ بین ارمنستان و آذربایجان برای عده دیگری از ایرانیها هم مهم است. بعضی تجمعات خیابانی و درخواست مجوز برای تجمع در برابر سفارت ارمنستان یا آذربایجان که مسئولان ایرانی مجبور شدهاند ضمن اعلام بیطرفی برای آن دسته از مردم توضیح بدهند که نباید در این جنگ جانبدارانه رفتار کنند و تحتتاثیر تبلیغات گروههایی باشند که میخواهند منطقه را در ناآرامی نگه دارند. جالب اینکه در شهرهای آذرینشین ایران مثل ارومیه و تبریز تعداد نسبتا زیادی هم ارمنی زندگی میکنند که با شعلهورتر شدن آتش درگیری بین آذربایجان و ارمنستان، این سوال پیش میآید که وضعیت زندگی آنها چه تغییری کرده است؟
*** داریم زندگیمان را میکنیم
«اورمو بیزیم شهریمیزدی» یعنی «ارومیه شهر ماست». روبرت، یکی از ساکنان ارمنی ارومیه حرفهایش را درباره حالوهوای این روزهای خانوادههای ارمنی مناطق آذرینشین اینطور شروع میکند. او میخندد و میگوید: «دو نسل قبل من در ارومیه زندگی کردهاند، قبلا هم خیلی از اینجا دور نبودیم، سلماس بودیم، قبل از آن هم باز خیلی دور نبودیم، آنطرف رودخانه در کوهستان زندگی میکردیم، اما کمکم سُر خوردیم و آمدیم پایین، حالا هم اینجا هستیم و خوش و خرم زندگیمان را میکنیم.»
از او میپرسم که بعد از بالا گرفتن جنگ در آن بالاها، شرایط برای او و خانوادهاش چه فرقی کرده؟ جواب میدهد: «اغلب اعضای خانواده من تهران هستند، چندتایی هم از ایران رفتهاند، اما ما که ماندهایم وضعمان بد نیست، البته اینطور نیست که با در و همسایه بحث نکنیم. من کاسب هستم و هر روز در مغازه بحث داریم، اما اینطور نیست که درگیر شویم یا با هم دشمنی کنیم، اینجا همه اهالی محله من را میشناسند و احترام خودم و خانوادهام را حفظ میکنند، ما در این سالها غیر از خوبی از همدیگر ندیدهایم، حالا چرا باید به جان هم بیفتیم؟ البته بعضی جوانهای جاهل هم هستند، در هر دو طرف هم هستند. دلیل اینکه بین ما کمتر متعصب دیده میشود این است که خب ما کمتریم، به نسبت جمعیت ما، یک نفر متعصب هم زیاد است.»
روبرت دعواهای قومی را، آن هم بین کسانی که عملا منفعتی ندارند به شور جوانی و کله پرباد بعضی از کمسنوسالها ربط میدهد و میگوید: «آنها هم درست میشوند، کمی که بگذرد میفهمند که این چیزها برایشان نان و آب نمیشود. من ۳۵ سال است که در ارومیه کاسبی میکنم و همهجور آدمی دیدهام، اما در تمام این سالها از جمله همین روزها، هیچوقت به من بیاحترامی نشده است. این چیزها به مردم عادی ربطی ندارد.»
*** حساب فضای مجازی جداست
آرتوش بیگلریان، یکی دیگر از ساکنان ارمنی استان آذربایجان غربی است. او معلم است و سنوسال چندانی ندارد، برای همین بیشتر در جریان اخبار و رویدادهاست. آرتوش میگوید: «ممکن است برای کسی که در تهران، شیراز، اصفهان یا جاهای دیگر ایران زندگی میکند و خبرهای مربوط به درگیریها را در کنار خبرهای بعضی رفتارها در شهرهای آذرینشین میخواند اینطور به نظر بیاید که ما اینجا با هم درگیری داریم، اما در حقیقت اینطور نیست. اینها بیشتر مال فضای مجازی است.»
او چند نفری را میشناسد که در فضای مجازی علیه طرف مقابل شاخوشانه میکشند، اما در دنیای واقعی آدمهای آرامی هستند و احترام اهالی طرف دیگر را دارند. میخندد و میگوید: «ما در گروه دوستان و فامیل هم بعضیوقتها شاهد دستبهدست شدن ویدئوهای توهینآمیز هستیم، اما در عمل هیچ رفتاری از کسی که آن ویدئو را میفرستد نمیبینیم. در مقابل هم همینطور است. میدانیم که بعضی گروهها در شبکههای مجازی محتوای توهینآمیز یا تحریکآمیز منتشر میکنند، اما وقتی شب و روز در خیابانها رفتوآمد میکنیم و با مردم در تماس هستیم هیچ رفتار خصمانهای نمیبینیم.»
آرتوش ادامه میدهد: «چندصدسال است که ارمنیها و آذریها دارند کنار هم زندگی میکنند، اینطور نیست که ما تازه به هم رسیده باشیم، خوشبختانه هم منطقه آذرینشین ایران مردم اصیل و بافرهنگی دارد و هم ارمنیها اساسا مردمی هستند که میل به درگیری با کسی ندارند. از طرفی طی سالهای گذشته تعداد ارمنیهای آذربایجان به دلایل مختلف از جمله مهاجرت به تهران و کشورهای خارجی خیلی کم شده، برای همین توازن جمعیت به شکلی نیست که مشکلی رقم بخورد. ما امیدواریم که هرچه زودتر کشورهای همسایه هم سر عقل بیایند و اوضاع برای مردم مناطق شمالی هم آرامتر شود».