آیا شر ویروس کرونا پس از تزریق واکسن کنده می‌شود؟
متخصص ایرانی ویروس‌شناسی مرکز تحقیقات رگا (Rega) در بلژیک عواملی که بر کارآیی واکسن کرونا اثر می‌گذارند را تشریح کرد.
دکتر محمودرضا پورکریم در گفتگو با خبرگزاری ایسنا می‌گوید: به‌طور کلی چهار دسته واکسن داریم که هم اکنون در حال تکمیل فازهای حیوانی یا کارآزمایی‌های بالینی هستند، اظهار کرد: دسته اول ژنتیک واکسن‌ها هستند که ماده ژنتیکی را با بکارگیری تکنولوژی‌های پیشرفته از ویروس جدا کرده و به بدن تزریق می‌کنند. در واکسن‌های mRNA ، "ام آر ان ای" به صورت یک محلول در پوششی از نانوپارتیکل‌های چربی پیچیده شده و به بدن تزریق می‌شود؛ در این نوع واکسن‌هاmRNA مسئول به وجود آوردن پروتئین اسپایک یا خار ویروس است.
در این تکنولوژی، mRNA در سلول‌های منطقه تزریق، از ریبوزوم انسانی استفاده و پروتئین اسپایک را درست می‌کند، اسپایک بر روی سطح سلول‌های انسانی می‌نشیند و بدن در مقابل آن واکنش نشان داده و آنتی بادی می‌سازد.
او با اشاره به دسته دوم واکسن‌ها، عنوان کرد: در این نوع تکنولوژی به یک ویروس کم خطر DNA ویروس کرونا را وارد می‌کنند، به عنوان نمونه "دی ان ای" مخصوص ساخت اسپایک ویروس؛ سپس ویروس ضعیف شده را به بدن تزریق می‌کنند که از این طریق در بدن عفونت خفیفی ایجاد شده و مجددا ژن‌های مربوط به ساخت اسپایک ویروس فعال شده و اسپایک تولید می‌شود. در نهایت این مساله به واکنش سیستم ایمنی بدن و تولید آنتی بادی منجر می‌شود.
به گفته این محقق ویروس شناس، در هر دو نوع واکسن مذکور، هم ویروس ضعیف شده، هم "دی ان ای"، هم " mRNA " و هم اسپایک‌ها بعد از مدتی دفع شده و تنها آنتی بادی‌های تولید شده برای مقابله با ویروس در بدن افراد باقی می‌ماند.
دکتر پورکریم با بیان اینکه در نوع سوم واکسن، قسمتی از پروتئین اسپایک خود ویروس کرونا به افراد تزریق می‌شود، گفت: در این حالت بدن فرد مجددا واکنش نشان داده و نسبت به آن پروتئین تولید آنتی بادی می‌کند. این ویروس شناس با اشاره به تکنولوژی قدیمی و سنتی واکسن‌سازی نیز عنوان کرد: در این روش ویروس را می‌کشند و لاشه کشته شده ویروس را برای دریافت پاسخ سیستم ایمنی و تولید آنتی بادی به بدن فرد تزریق می‌کنند.
او تاکید کرد: در تمامی این روش‌ها آنتی بادی تولید می‌شود ولی میزان کارایی و اثربخشی آن بسته به نوع تکنولوژی بکار رفته، متفاوت است، به عنوان نمونه در مورد واکسن‌هایی مثل مدرنا که از تکنولوژی mRNA استفاده کرده‌اند، بالای ۹۰ درصد کارایی گزارش شده، ولی در مورد واکسن آکسفورد که از یک ویروس کمتر بی‌ضرر همانند آدنوویروس سرماخوردگی به عنوان حمال استفاده می‌کند، حدود ۷۰ درصد کارایی و اثربخشی گزارش شده است. همچنین در مورد واکسن سینوفارم چین که از تکنولوژی ویروس کشته شده استفاده کرده، حدود ۸۰ درصد ایمنی‌زایی گزارش شده است.
دکتر پورکریم با بیان اینکه تمام واکسن‌های مذکور بر مبنای ژن سطحی خار ویروس کرونا که اولین برخورد را با سیستم ایمنی بدن دارد تولید شده‌اند، گفت: اولین آنتی ژنی که از ویروس شناسایی می‌شود از همان خار سطحی پروتئین است که اهمیت بسیار بالایی دارد و بدن ما یا به صورت واکسن و یا عفونت طبیعی نسبت به آن واکنش نشان می‌دهد.
این استاد دانشگاه با اشاره به میزان اثربخشی واکسن‌ها در برابر ویروس‌های جهش یافته، ادامه داد: ویروس برای بقای بیشتر و مقابله با سیستم ایمنی بدن افراد در خود تغییراتی ایجاد می‌کند که جهش‌ها و ویروس های جدید واجد این جهش‌ها(واریانت‌های جدید) بر همین اساس رخ می‌دهد. ویروس‌های جهش یافته در منطقه اسپایک خود تغییراتی ایجاد کرده‌اند و اسید آمینه پروتئین‌هایشان متفاوت است، لذا تردیدهایی در رابطه با ناکارآمدی واکسن‌ها در مواجهه با جهش‌های جدید ویروس وجود دارد که البته تحقیقات در این خصوص ادامه دارد.
او به مزیت بالاتر واکسن‌های پیشرفته که اساس کارشان با ژنتیک است، اشاره کرد و گفت: این مساله در مورد واکسن‌هایی همچون فایزر و آکسفورد که mRNA و یا DNA را وارد ویروس غیربیماری زا کرده و به بدن تزریق می‌کنند، کاملا متفاوت است. این نوع واکسن‌ها در طول مدت دو هفته بازطراحی شده و بعضا بدون گذراندن فاز طولانی کارآزمایی بالینی، مجددا مجوز تولید گرفته و به عنوان یک واکسن یادآور و یا دوز سوم استفاه می‌شوند.
به گفته این ویروس شناس، در این نوع تکنولوژی ساخت واکسن، همچنین می‌توان آزمایش و پروژه را بر اساس واریانت جدید از صفر آغاز و واکسن جدیدی در کنار واکسن قدیمی، تولید و به واکسن تزریقی اضافه کرد. یعنی در ویال ساخته شده هم mRNA مخصوص ویروس اصلی و هم mRNA مخصوص واریانت جدید وجود داشته باشد.
دکتر پورکریم همچنین در رابطه با تفاوت ایمنی ایجاد شده از طریق عفونت طبیعی و یا واکسن، توضیح داد: در هر دو مورد ایمنی قابل قبولی ایجاد می‌شود، ولی از آنجاکه در عفونت طبیعی کل ویروس به بدن حمله می‌کند، بدن نسبت به کل پروتئین‌های ویروس واکنش نشان داده و پاسخ قوی‌تری می‌دهد، اما باید توجه کنیم که گاهی اوقات همین پاسخ قوی هم بعد از چند ماه فروکش کرده و بدن باید مجددا نسبت به بخشی از پیکره ویروس واکسینه شود؛ به عبارت دیگر تضمینی برای ایمنی پایدار و دائمی بهبودیافتگان وجود ندارد، لذا این افراد نیز باید واکسینه شوند. البته اگر بیشتر از ۵ یا ۶ ماه از عفونت بهبودیافتگان نگذشته باشد، می‌توانند اولویت واکسیناسیون را به سایرین بدهند، اما در نهایت باید واکسینه شوند.
با بیان اینکه مساله مهمتر از نوع واکسن و کشور تولید کننده آن، آغاز سریع‌تر واکسیناسیون در کشورهاست، توضیح داد: ویروس سارس کوو ۲، ویروس جدیدی است که به تازگی در جوامع ایجاد شده و سیستم ایمنی ما هیچگونه سابقه برخورد با چنین ویروسی را نداشته و به همین دلیل واکنش‌های شدید و گاهی منجر به مرگ از خود نشان می‌دهد، لذا در حال حاضر بهترین کار آغاز واکسیناسیون و ایجاد حداقل ایمنی پایه نسبت به این ویروس در بدن افراد با هر واکسن تایید شده ای است.
