آموزش آنلاین در انحصار روبیکا؟
روزنامه هفت صبح | تصمیم تازه آموزش وپرورش برای داشتن یک بستر مستقل آموزش مجازی با کمک همراه اول و روبیکا صدای پیام‌رسان‌های داخلی را درآورده است. همزمان با شیوع کرونا و خانه نشین شدن دانش‌آموزان آموزش و پرورش اعلام کرد که با کمک پیام‌رسان‌های داخلی بستری مجازی به نام «شاد» را برای ارتباط معلمان و دانش‌آموزان راه‌اندازی می‌کند.
کمی قبل از اعلام این تصمیم سلسله جلسات این وزارتخانه با پیام‌رسان‌های داخلی شروع شده بود. بر اساس این سلسله جلسات قرار شد که پنج پیام‌رسان اصلی داخلی زمینه استفاده از این بستر را فراهم کنند و مدارس به انتخاب خودشان با استفاده از هر کدام از این پیام‌رسان‌ها فعالیت آموزشی‌شان را ادامه بدهند .
اما گویا دیروز اول وقت آموزش و پرورش تصمیم جدیدش را در این مورد اعلام کرده و گفته که می‌خواهد برای خودش پلتفرم اختصاصی به نام shadopp داشته باشد و قرار است همراه اول و روبیکا به تنهایی و کاملا رایگان برای راه‌اندازی این پلتفرم به آموزش و پرورش کمک کنند؛ تصمیمی که صدای پیام‌رسان‌های داخلی را در آورده و آن را نه تنها ایجاد یک انحصار بزرگ می‌دانند بلکه می‌گویند با این تصمیم تمام زحماتی که طی ماه‌های گذشته کشیده‌اند و هزینه‌هایی که کرده‌اند دود شده و به هوا رفته است.
مهدی انجیدنی، مدیر عامل پیام‌رسان گپ قبل از بقیه در توئیترش نسبت به تصمیم تازه آموزش و پرورش اعتراض کرد و نوشت: «به همین راحتی ۴۵ روز هزینه، وقت و تلاش چهار تیم پیام‌رسان که به دعوت آموزش و پرورش در ایام تعطیلی کرونا تمام وقت و با تمام توان پای کار آمدند، یکجا پایمال شد و تامام! مبارک دوستان همراه اول و روبیکا باشه.»
او با اشاره به اینکه پیام‌رسان‌ها خواسته‌های وزارت آموزش و پرورش را در کوتاه‌ترین زمان ممکن پیاده‌سازی کردند در توئیتر خود نوشت: «تمامی پیام‌رسان‌ها در قالب «Kid Mode» اقدام به پیاده‌سازی درخواست این وزارتخانه ظرف ۴۸ ساعت کردند. در این مدت بیش از ۸۰هزار مدرسه نام کاربری خود را در این شبکه اجتماعی فعال کرده بودند و همه منتظر رونمایی از این شبکه بودند اما در نهایت وزارت آموزش و پرورش طی بخشنامه‌ای از همکاری انحصاری خود با روبیکا در قالب یک بستر اختصاصی به نام شاد رونمایی کرد.»
مهدی انجیدنی در گفت‌و‌گو با دیجیاتو موضوع را کمی مشکوک هم می‌داند و می‌گوید: «روبیکا حتی پیشنهاد ۱۲۰هزار تومانی برای جذب هر کاربر را به وزارت آموزش و پرورش ارائه داده بود که این پروژه بعد از مطرح کردن چنین پیشنهاداتی به سمت و سوی درآمدزایی برای آموزش و پرورش رفت و این وزارتخانه را از مسیر و هدف اصلی خود جدا کرد.
در آغاز این پروژه اصلا چنین صحبت‌هایی مطرح نبود و آموزش و پرورش صرفا تاکید داشت که باید پروژه شاد تا تاریخ مشخصی به بهره‌برداری برسد و برای دانش‌آموزان نیز مشکل ایجاد نکند. برای همین هم بود که در جلسات اولیه بسیاری از تیم‌های استارتاپی حوزه آموزشی پا پس کشیدند چرا که دادن چنین تعهداتی کار هر مجموعه‌ای نیست.
ما به عنوان یک پیام‌رسان زیرساخت‌های ابتدایی راه‌اندازی چنین پروژه‌ای را داشتیم و برای همین تعهدنامه و حتی ضمانت‌نامه بانکی امضا کردیم که خدمات مورد نیاز آموزش‌وپرورش را در تاریخ مقرر و به درستی ایجاد خواهیم کرد.»
انجیدنی می‌گوید: پیام‌رسان‌های درگیر بالغ بر ۵میلیارد تومان حقوق به پرسنل خود در ایام تعطیلات دادند تا بتوانند تمامی خواسته‌های آموزش و پرورش را فراهم کنند. او می‌گوید: «آنها تازه در ۱۵فروردین ماه نامه‌ای مبنی بر لزوم ایزوله کردن بخش آموزش در پیام‌رسان دریافت کردند و مهلتی ۷۲ ساعته برایشان مقرر شد تا بتوانند چنین بخشی را به صورت مجزا در پیام‌رسان خود ایجاد کنند.
با اینکه باید گفت ایزوله کردن این کاربران عملا به ضرر پیام‌رسان بود و حتی اگر احتمال می‌دادیم که این جمعیت دانش‌آموز بخواهند در درازمدت فایده‌ای برای پیام‌رسان داشته باشند هم منتفی شد. با این وجود همه پیام‌رسان‌ها بخش Kid Mode را فعال کردند تا در این بخش فقط محتوای آموزشی و چت کردن با افرادی که توسط والدین تایید شده صورت بگیرد.»
مدیرعامل گپ می‌گوید: «آنها بعد از انجام تمامی این کارها ناگهان با خبر شدند که مدیرعامل همراه اول با وزیر آموزش‌وپرورش در یک جلسه به جمع‌بندی رسیده‌اند و قرار است که همراه اول به مدت ۱۵سال خدمات یک اپلیکیشن و اختصاصی را به طور رایگان برای آموزش و پرورش فراهم کند در حالی که این یک قرارداد زیان‌ده و عجیب است و به نظر من یک ابردامپینگ به حساب می‌آید.»
او در پاسخ به این سوال که انتقادش نسبت به این قرارداد دقیقا در چه مواردی خلاصه می‌شود،می‌گوید: «همراه اول یک شرکت سهامی عام است و حالا بر چه اساسی می‌خواهد هزینه‌های دولت را بپردازد؟ سهامداران این مجموعه حق دارند که درباره این موضوع بدانند که چرا این شرکت تصمیم گرفته چنین هزینه سنگینی که بالغ بر چند صد میلیارد تومان خواهد شد را به دولت بپردازد. همچنین چرا باید این شرکت یک قرارداد زیان‌ده ببندد در حالی که در سازمان بورس قرار دارد و این کار خلاف قوانین این سازمان است؟ همچنین شورای رقابت باید پاسخگو باشد که یک شرکت چرا باید چنین قرارداد انحصاری را با یک سازمان دولتی ببنند.»
او می‌گوید که دامپینگ در اپلیکیشن روبیکا فقط «در اختیار داشتن رسانه ملی برای تبلیغات» نیست و این قرارداد هم یک دامپینگ به حساب می‌آید؛ دامپینگی که تاکید دارد نمی‌داند چرا آنقدر بر سر اجرایی شدن آن اصرار است.بعضی از مدیران پیام‌رسان‌ها هم می‌گویند که اصلا روبیکا مجوز پیام‌رسان ندارد و نمی‌تواند اینچنین قراردادی ببندد.
«مرتضی رحیمی» مدیر پیام‌رسان سروش پلاس جزو همین افراد است. او می‌گوید: «مشخص نیست این اپلیکیشن مجوز خود را از کجا گرفته چراکه پیام‌رسان‌ها باید مجوز فعالیت خود را از وزارت ارتباطات و شورای عالی فضای مجازی داشته باشند. نه تست باری و نه تست امنیتی روی آن انجام شده است. اینکه یک پیام‌رسان با پشتوانه مالی خود بیاید و رقبا را کنار بزند و آموزش‌وپرورش هم به این انحصارگرایی دامن بزند، مسئله درستی نیست و ما از لحاظ حقوقی پیگیر این امر خواهیم بود.»
رحیمی باور دارد که «آموزش و پرورش مشغول ادبیات‌سازی واژه اختصاصی است و قصد دارد از این عبارت «اختصاصی» استفاده کند و به بهانه اینکه یک پلتفرم اختصاصی راه‌اندازی کرده اقدام انحصارگرایانه خود را توجیه کند، در حالی که این پروژه یک پروژه سطح ملی بوده و سپردن آن به یک مجموعه امر منطقی نیست.»اگر چند روز به عقب برگردیم می‌بینیم که موضوع رابطه انحصاری روبیکا و برخی نهادها از جمله همین آموزش و پرورش آنقدرها هم تازه نیست و قبلا زمزمه‌هایی درباره این موضوع شنیده شده بود.
روز هشتم فروردین ویدئویی از جلسه هیات دولت منتشر شد که در آن رئیس جمهور از صداوسیما می‌خواهد که تبلیغات فروشگاه‌های آنلاین را رایگان کند. در مقابل رئیس صداوسیما خطاب به روحانی می‌گوید که چون شرکت توسکا (روبیکا زیرمجموعه همین شرکت است) آگهی‌های تلویزیون را یک جا خریده، با اتخاذ چنین تصمیمی می‌تواند علیه صداوسیما شکایت کند.
این حرف‌ها سروصدای زیادی به راه انداخت و یاشار سلطانی، فعال رسانه‌ای که به افشاگری‌هایش معروف است با اشاره به این ویدئو توئیت کرد: « برای مردمی که زندگی و سلامت‌شان توسط کرونا تهدید می‌شود،چه ننگی بالاتر از اینکه رئیس صداوسیمایش وکیل مدافع منافع مافیای توسکا است.
وزارت آموزش و پرورش هم بازاریاب و عضو بگیر برای مافیای روبیکا که با تهدید معلمان؛ گروه‌ها و کانال‌های آموزشی در واتساپ را تعطیل می‌کند!» از همان روز زمزمه‌هایی درباره همکاری اختصاصی آموزش و پرورش و روبیکا شنیده می‌شد و حالا با اعلام تصمیم نهایی آموزش و پرورش به نظر می‌رسد این حرف‌ها پر بیراه هم نبوده است.
