هفت صبح| برگی از تاریخ امروزمان را به برف و سرما اختصاص دادیم؛ با یک کف دست برفی که دیروز در تهران بارید، یاد زمستان وحشتناک سال 1350 افتادیم و حسرت خوردیم و یک خاطرهبازی با آن روزها کردیم؛ زمستان سال ۱۳۵۰ سردتر از همیشه بود. چنین سرمایی را ایرانیها در سال ۱۳۴۲ نیز تجربه کرده بودند اما این کجا و آن کجا! از اوایل بهمن، بارش برف شروع شد و حدود ۲ هفته در سراسر مناطق شمالی و مرکزی و غربی ایران ادامه داشت و داستانی شروع شد که روزنامه اطلاعات تیتر زد: «خدایا برف بس است!»
و روزنامههای دیگر تیتر زدند: «٢٠٠ قریه در برف مدفون شد» و وضعیت اینطوری بود: «در بعضی شهرها تا ۳۶ ساعت برف بارید و در تمام مناطق روستایی شمالغرب تا مرکز ایران به ارتفاع ۳ متر و در برخی نقاط جنوبیتر ارتفاع آن به ۸ متر رسید. دمای زنجان به ۲۴ درجه زیر صفر و دمای شهرکرد به ۲۷ درجه زیر صفر رسید.
دمای فیروزکوه به منفی ۳۶ و خراسان نیز به منفی ۳۷ درجه رسید. درباره برف و بوران زمستان ۱۳۵۰ آنموقع اطلاعرسانی کامل و دقیقی انجام نشد اما بعدها تحقیقات مفصلتری صورت گرفت و بنا به گزارشهای نشریات در آن سال، تعداد کشتهها بیش از ۴ هزار نفر برآورد شد. خلاصه اینکه اینطوری بود که برف و بوران سال ۱۳۵۰ در ایران، پرتلفاتترین سرما و بوران برفی جهان در کتاب رکوردهای گینس شد.
دیو سپید
مردم آن روزگاران میگفتند «سرمای سیبری» آمده و برف را «دیو سپید» لقب داده بودند و میگفتند «سرمای استخوانسوز» همین است و مشهور شده بود که «آب را روی زمین بریزی، نرسیده به زمین یخ میبندد»! روزنامه اطلاعات در مطلبی با تیتر «خورشید باید طلوع کند» گزارش داد: «اتوبوسی با ۳۰ سرنشین در گردنه حیران سقوط کرده و مسافرانش جان باختهاند؛ در تهران هم به علت سرمای شدید، وضع بحرانی اعلام شد. علاوه بر اینها مسیر ارتباطی ۳۷۵۰ روستا در آذربایجان قطع شده است».
خفهشدن ۶۰ نفر زیر بهمن
در باقی نشریات هم اخباری بود از این نوع: «۲۰ هزار نفر از ساکنان ۱۵۰روستای کشور نیز در محاصره برف قرار گرفتهاند… در محلات حمزهآباد و پیرانشهر ۴۰ خانوار زیر بهمن مدفون شدند…۱۸۰ نفر در ارتفاعات گیلان ناپدید شدند… دهکدهای در نزدیک رضاییه بر اثر سقوط بهمن ویران شد و جسد ۱۸ تن از قربانیان از زیر برف بیرون کشیده شد…
دفتر نخستوزیری وقت از خفهشدن ۶۰ نفر زیر بهمن خبر داد. ۴۰ نفر از این عده اهالی دهکدهای در سردشت بودند که در خواب گرفتار بهمن شدند... چهار هزار نفر از ساکنان روستای خضر از توابع سمیرم، ۲۰ روز متوالی در محاصره برف و کولاک بودند ... یک اتوبوس و مینیبوس در راه سراب به بستانآباد با مسافران خود گرفتار کولاک شدند که از عاقبت آنها خبری در دسترس نیست...
۲ میلیون احشام در محاصره برف
در دامنه کوه عینعلی تبریز یک خانواده سهنفری کولی که داخل یک چادر زندگی میکردند از سرما خشک شدند… به گفته فرمانده ژاندارمری وقت آذربایجان شرقی نزدیک به ۲ میلیون احشام در محاصره برف هستند که بهدلیل مسدود بودن تمام راهها کمک به آنها امکانپذیر نیست. ۲۷ ساعت است که برق شهرهای شهسوار و تنکابن قطع شده و کار گرمابهها، نانواییها و سایر اماکنی که با برق سروکار دارند فلج شده است. ریزش برف سنگین، راه شاهرود به گرگان را بست و متجاوز از ۱۰۰ اتوبوس مسافری، کامیون و اتومبیل در راه ماندهاند… وزارت راه اطلاع داد که راه هراز به علت سقوط ۴ بهمن عظیم در منطقه آباسک بسته شده است، طول این بهمنها ۱۰۰ متر و ارتفاع آنها تا ۲۵ متر میرسد.
افزایش چندبرابری قیمت گوشت و میوه
در تهران وضعیت بهتر بود، ولی برف و سرما جریان روزمره زندگی را مخدوش کرده بود و به گزارش روزنامهها: «ریزش برف در توزیع موادغذایی ازجمله توزیع شیر و گوشت امروز اثر گذاشت و همه کامیونهای حامل شیر که همه روزه در ساعات اولیه صبح، شیر مصرفی مردم را به مغازهها و لبنیاتفروشیها میرساندند، نتوانستند بهموقع آن را توزیع کنند.
به دنبال شیر و گوشت، نفت هم در پایتخت کمیاب شد و نفتفروشان دورهگرد با خواهش و تمنا، فقط برای مشتریان همیشگی خود نفت بردند». نتیجه اختلال در توزیع موادغذایی هم اینکه بنا به گزارش روزنامه کیهان: «در شمیران و پارهای از نواحی شمال شهر، گوشت تازه هر کیلو تا ١۴٠ ریال و گوشت مرغ که قبلا ٧۵ ریال بود، تا ٩٠ و ١٠٠ ریال فروخته میشود. موز به قیمت ٢۵ ریال با ٣ برابر افزایش و پرتقال هم با قیمت هر کیلو ۶٠ ریال فروخته میشود.»
عکسهایی از زمستان 1342 و 1367 (ایرنا)
برف روبی توسط سربازان ارتش در میدان سپه - سال ۱۳۴۲
سقوط خودروی دوج روز برفی سال در جوی آب ۱۳۶۷
برف بازی کودکان در تهران سال 1367
جمعآوری برف با وانت پیکان در روز برفی سال ۱۳۶۷
