هفت صبح، مرتضی کلیلی | یک خاطرهبازی با تاریخ؛ خیلی وقت پیش که در فضای مجازی برای پیدا کردن سوژههای این صفحه چرخ میزدم، به عکسی برخوردم که اکثرا به اشتباه او را جیران همسر و معشوقه ناصرالدین شاه قاجار میخواندند. دقیقتر بگویم زمانی که سریال جیران با بازی پریناز ایزدیار و بهرام رادان پخش میشد. دیروز خیلی اتفاقی این عکس را در آرشیوم پیدا کردم. ببینیم واقعیت این عکس چیست و از سرنوشت صاحب اصلی آن چه میدانیم؟
ملکه صربستان
این عکس که بارها با عنوان انیسالدوله، تاجالسلطنه یا جیران معرفی شده کسی نیست جز ناتالیا پتروونا کشکو، اشرافزاده روسی و یکی از زیباترین زنان اروپا. ناتالیا در ۱۶سالگی با میلان اول، پادشاه صربستان ازدواج میکند و ملکه صربستان از سال ۱۸۷۵ تا ۱۸۸۹ میشود. او از میلان صاحب دو فرزند میشود که یکی از آنها در نوزادی درگذشت. سرنوشت دیگری را در ادامه میگویم اما ازدواج این دو پرفراز و نشیب و آبستن اتفاقات ناگواری بود؛ صمیمیت زوج سلطنتی به مرور در پی خیانت پادشاه و رابطه با زنان دیگر و اختلافات سیاسی تیره و تار میشود. بارها ملکه با فرزندش الکساندر، صربستان را ترک میکند اما ناچار و به طریقی مجدد با پادشاه آشتی و به کاخ بازمیگردد. خیانت میلان، اختلافات شخصی و سیاسی درنهایت منجر به طلاق آنها در سال ۱۸۸۸ شد.
سفرهای دردسرساز
ناتالی عادت به سفرهای زیاد خارجی داشت و این نیز از اختلافات این زوج بود. وقتی ناتالی و پسرش برای یک اقامت طولانیمدت دیگر به خارج از کشور میروند، پادشاه مجبور شد از نیروهای لشگری برای بازگرداندن ولیعهد کمک بخواهد.
واگذاری تاج و تخت
پادشاه میلان، به طور ناگهانی و بدون دلیل مشخصی، تصمیم میگیرد قدرت را به پسر 12ساله خود واگذار کند و خودش به مدت پنج سال صربستان را ترک میکند. میلان از شورا خواست به ناتالی، اجازه اقامت دائم در صربستان را ندهند و ملاقاتهای مادر و پسر را با اجازه شورا امکانپذیر کنند. ناتالی اما بر حق مادرانه خود برای ملاقات با پسرش هر زمان که بخواهد، اصرار میکند.
قهر و آشتیهای مکرر و اختلاف این زوج، همیشه باعث رسوایی خاندان سلطنت بود. در حالیکه ناتالی خود را ملکه قانونی میدانست و طلاق را رد میکرد با اصرار میلان، کلیسا طلاق را اعلام کرد.
اخراج ناتالی
دولت درنهایت دستور داد كه ناتالي از کشور خارج شود اما او سرپیچی میکند. درنتیجه پلیس تلاش میکند که ناتالی را به زور اخراج کند. ملکه پنجرههای کاخ را باز میکند و از مردم کمک میخواهد؛ درپی این ماجرا، جمعیت غیرنظامی با پلیس درگیر میشوند و برای آرام کردن این آشوب، تصمیم بر این میشود که ملکه در قصر بماند اما روز بعد، از نیروی کل پادگان برای عزیمت ملکه به تبعید استفاده شد. در تبعید، میلان و ناتالی آشتی کردند و از دولت خواستند طلاق آنها را لغو کند و به صربستان بازگردند.
ازدواج دردسرساز ولیعهد
الکساندر که حالا به سن قانونی رسیده و پادشاه شده بود، اعلام کرد قصد دارد با دراگا زنی بیوه و بدون مقام اشرافی ازدواج کند. این خبر باعث واکنش شدید دولتمردان و پدر و مادر الکساندر شد. میلان، صربستان را تا پایان عمر ترک میکند و یک سال بعد میمیرد. ناتالی هم این بار توسط پسرش از صربستان اخراج شد و درنهایت الکساندر و دراگا در کودتای سال ۱۹۰۳ به قتل میرسند؛ الکساندری که تنها 26 سال داشت. ناتالی تنها عضو باقی مانده از سلطنت سالهای باقی مانده از زندگی خود را در تبعید و در صومعه گذراند و سال ۱۹۴۱ در فقر و تنهایی درگذشت.
