هفت صبح، رامتین لطیفی| بر اساس گزارش تازه «سندیکای روزنامهنگاران فلسطینی»، نیروهای رژیم جنایتکار اسرائیل از ابتدای جنگ در نوار غزه تاکنون دستکم ۷۰۶ نفر از بستگان روزنامهنگاران فلسطینی را کشتهاند؛ آماری کمسابقه که به گفته این نهاد صنفی، بیانگر یک سیاست هدفمند و حسابشده برای خاموش کردن صدای رسانهها و روایت فلسطینی از جنگ است، نه پیامدی اتفاقی از درگیریهای نظامی.
کمیته آزادیهای این سندیکا در گزارشی که شامگاه شنبه منتشر شد، تأکید کرده است که خشونت علیه روزنامهنگاران وارد مرحلهای «خطرناکتر و بیرحمانهتر» شده؛ مرحلهای که در آن، خانوادهها و نزدیکان خبرنگاران عملا به اهرم فشار بدل شدهاند. در متن گزارش آمده است: «هدفگیری همسران، فرزندان، والدین و خویشاوندان روزنامهنگاران، تلاشی آشکار برای تبدیل کار رسانهای به تهدیدی وجودی است؛ بهگونهای که هزینه حقیقتگویی را نه فقط خبرنگار، بلکه کل خانوادهاش بپردازد.»
جنگی علیه دوربین و خانه
محمد اللحام، رئیس کمیته آزادیهای سندیکا، میگوید بررسی الگوی حملات از سال ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵ نشان میدهد که هدف اصلی، درهم شکستن گزارشگری مستقل و حذف شاهدان میدانی جنگ در غزه است. او تصریح کرده است: «آنچه شاهد آن هستیم، جنگی همهجانبه علیه حقیقت است؛ جنگی که در آن هیچ تفاوتی میان دوربین و کودک، قلم و خانه یا خبرنگار و مادرش قائل نمیشوند.»
به گفته اللحام، این سیاست نهتنها نقض آشکار قوانین بینالمللی بشردوستانه است، بلکه تلاش دارد با ایجاد ترس عمیق، روزنامهنگاران را به خودسانسوری یا ترک میدان وادار کند. او افزوده است: «خون خانوادههای روزنامهنگاران، سند زنده جنایتی است که میخواهد صدای فلسطینی را برای همیشه خاموش کند.»
اعداد تکاندهنده؛ مرگ فراتر از خط مقدم
براساس این گزارش، شمار بستگان کشتهشده روزنامهنگاران فلسطینی در سال ۲۰۲۳ به ۴۳۶ نفر رسیده است؛ رقمی که در سال ۲۰۲۴ با وجود کاهش نسبی شدت برخی عملیاتها، همچنان ۲۰۳ نفر را شامل میشود. در سال جاری میلادی نیز تا زمان انتشار گزارش، دستکم ۶۷ نفر دیگر جان باختهاند؛ آماری که نشان میدهد حتی گذر زمان و فشارهای بینالمللی نیز نتوانسته این روند را متوقف کند.
نکته قابلتوجه آن است که بخش قابلتوجهی از این قربانیان، پس از آوارگی اجباری و در شرایطی کشته شدهاند که خانوادهها در چادرها، اردوگاههای موقت یا ساختمانهای نیمهویران پناه گرفته بودند. کمیته آزادیها تأکید کرده است که استمرار حملات در این شرایط، ادعای «خطای ناخواسته» را بیاعتبار میکند. در یکی از شاخصترین موارد، پیکرهای هیبا العبدالله، روزنامهنگار فلسطینی، به همراه مادرش و حدود ۱۵ نفر از اعضای خانواده آلاستال، نزدیک به دو سال پس از بمباران خانهشان در غرب خانیونس، از زیر آوار بیرون کشیده شد.
این پرونده، بهگفته سندیکا، نمونهای روشن از حملاتی است که کل یک خانواده را به دلیل ارتباط حرفهای یکی از اعضا با رسانهها هدف قرار داده است. در گزارش آمده است: «صدها کودک، زن و سالمند تنها به دلیل نسبت خانوادگی با یک روزنامهنگار کشته شدهاند؛ امری که نقض صریح تمام موازین حقوق بشری، قوانین جنگ و اصول اولیه انسانیت بهشمار میرود.»
از هدفگیری فردی تا مجازات جمعی
یافتههای سندیکا نشان میدهد که حملات اسرائیل بارها و بهطور مکرر خانههای روزنامهنگاران، محلهای اسکان موقت آنان و مناطقی را هدف گرفته که حضور خبرنگاران و خانوادههایشان در آنها برای ارتش شناختهشده بوده است. در برخی موارد، خانوادههایی بهطور کامل نابود شدهاند و تنها خود روزنامهنگار زنده مانده تا شاهد محو شدن تمام زندگیاش باشد.
کمیته آزادیها این روند را «چرخشی کیفی» در شیوه برخورد با رسانهها توصیف میکند؛ چرخشی که در آن، سیاست هدفگیری فردی جای خود را به مجازات جمعی داده است. به باور این نهاد، با تبدیل خانوادهها به هدف مستقیم، تلاش میشود نهفقط خبرنگاران، بلکه کل جامعه مرعوب شود و «بستر اجتماعیِ زاینده رسانه» بهتدریج خشک شود.
نزدیک به ۳۰۰ روزنامهنگار کشتهشده در ۲۶ ماه
فراتر از تلفات خانوادهها، این گزارش نسبت به پیامدهای روانی گسترده نیز هشدار داده است. بسیاری از روزنامهنگاران بازمانده، پس از از دست دادن فرزندان، همسران یا والدین خود، با آسیبهای شدید روحی، فروپاشی خانوادگی و احساس گناه مداوم مواجهاند؛ شرایطی که شماری از آنان را ناچار به ترک حرفه یا خروج از غزه کرده است. در یک سال گذشته، چندین روزنامهنگار در غزه در حملات هدفمند کشته شدهاند؛ از جمله انس الشریف، خبرنگار الجزیره که اسرائیل بدون ارائه مدارک مستند، او را به عضویت در حماس متهم کرده بود.
این موارد بخشی از آماری بزرگتر است: نزدیک به ۳۰۰ روزنامهنگار و فعال رسانهای که طی ۲۶ ماه جنگ جان خود را از دست دادهاند؛ یعنی بهطور میانگین، ماهانه حدود ۱۲ روزنامهنگار. این آمار بر پایه دادههای پایگاه پایش «شیرین» گردآوری شده است؛ پایگاهی که به یاد شیرین ابوعاقله، خبرنگار باسابقه الجزیره که در سال ۱۴۰۱ در کرانه باختری کشته شد، نامگذاری شده است. بهرغم محکومیتهای مکرر نهادهای بینالمللی مدافع آزادی رسانهها، این کشتارها همچنان در فضایی از مصونیت از مجازات ادامه دارد و تاکنون هیچ نظامی اسرائیلی به دلیل کشتن روزنامهنگاران یا اعضای خانوادههایشان بازداشت یا محاکمه نشده است.
در همین حال، گزارش اخیر «گزارشگران بدون مرز» نشان میدهد که اسرائیل در سال ۲۰۲۵ بیش از هر کشور دیگری روزنامهنگار کشته است؛ آماری که بهگفته ناظران، جایگاه غزه را به یکی از مرگبارترین نقاط جهان برای فعالیت رسانهای در دهههای اخیر تبدیل کرده است.
