میکروفن تاج خبر داد ممنوع‌الکار شده | گزارشی از پشت صحنه کنسرت آوای ملل
درواقع مجوز کنسرت لغو نشده است. کنسرت را می‌توان اجرا کرد. یکی از خواننده‌ها ممنوع‌الکار شده است و دیگری اجازه حضور روی صحنه دارد
هفت صبح| وحید تاج سال 1403 در مقر یونسکو، شهر پاریس و لندن چندین کنسرت برگزار کرد. او در این کنسرت‌ها با همراهی گروهی به رهبری آرش فولادوند، و دو خواننده زن، که یکی از خواننده‌ها ایرانی‌الاصل و دیگری تاجیک بود، می‌خواند. این کنسرت‌ها بسیار با استقبال مواجه می‌شود؛ علی‌الخصوص کنسرتی که در مقر یونسکو برگزار شد.
تور کنسرت از برج آزادی تا یونسکو
در تمام دوران برگزاری این کنسرت‌ها که نه ماه منتهی به فروردین بود، هیچ مشکلی برای وحید تاج پیش نیامد، حتی حضور دو خواننده زن در کنار او. در طول این ماه‌ها تاج بارها برای برگزاری کنسرت به خارج از ایران رفته و داخل ایران کنسرت‌هایی برگزار کرده است. از برج آزادی و تالار وحدت تا بسیاری از شهرستان‌ها کنسرت‌های متعددی اجرا شده است.
همیشه پای ماهواره در میان است
عید امسال یکی از شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان در تبلیغ برنامه‌های نوروزی خود، بخش‌هایی از کنسرت وحید تاج را نشان داد و اعلام کرد فیلم کامل این کنسرت را در ویژه برنامه نوروزی پخش خواهد کرد. اولین روز فروردین و در ویژه‌برنامه هم فیلم کنسرت پخش شد. تکه‌هایی از کنسرت در اینستاگرام چرخید و بسیار مورد توجه قرار گرفت و وایرال شد.
ممنوعیت در خراسان
وحید تاج هفته گذشته به بهانه روز عطار در نیشابور کنسرت داشت. قرار بود این کنسرت با همکاری آرش کامور روی صحنه برود. نزدیک به ساعت برگزاری به وحید تاج اعلام می‌شود که ممنوع‌الکار است. تاج تصور می‌کند این ممنوعیت به خاطر برگزاری کنسرت در خراسان و مسائل مرتبط با این استان است که برنامه لغو شده؛ اما درنهایت به ایشان اعلام می‌شود این ممنوعیت از سوی تهران بوده و در خبر تکمیلی گفته می‌شود که ایشان کلا ممنوع‌الکار است و اجازه فعالیت در ایران را ندارد.
قول مساعد برای آوای ملل دریافت شد
28 فروردین، اولین شب برگزاری کنسرت تازه با عنوان آوای ملل در تهران بود. با اینکه مجوزهای لازم برای برگزاری دو شب کنسرت در تالار اندیشه صادر شده بود؛ اما پس از لغو کنسرت نیشابور و اعلام خبر ممنوع‌الکاری وحید تاج پیگیر خبر ممنوع‌الکاری‌اش می‌شود و از مسئولان حوزه هنری سازمان تبلیغات جویای چگونگی برگزاری کنسرتش در تهران می‌شود. در جلسه‌ای که بدین منظور با مسئولان تشکیل می‌شود، قول مساعد داده می‌شود که مشکلی وجود ندارد و وحید تاج امکان برگزاری کنسرت در 28 فروردین را دارد. با این قول، سایت بلیت‌فروشی آغاز به فعالیت می‌کند. تا پیش از برگزاری هم نه مشکل و نه صحبت دیگری مبنی بر لغو اجرا بیان نمی‌شود.
میکروفن، پیام ممنوع‌الکاری را داد
وحید تاج بر مبنای صحبت‌های انجام شده و قول مساعدی که برای نبودن مشکل ممنوع‌الکاری و امکان برگزاری کنسرت گرفته بوده، به سالن می‌رسد. اما در سالن با صحنه عجیبی روبه‌رو می‌شود. میکروفن برای تست صدا در اختیار او قرار نمی‌گیرد. با پیگیری گروه، حراست سالن اعلام می‌کند که او از سوی وزارت ارشاد ممنوع‌الکار است.
وزارت ارشاد در بیان علت این ممنوع‌الکاری می‌گوید، با وجود اینکه حوزه هنری زیرمجموعه وزارت ارشاد نیست اما به دلیل پذیرش و هماهنگی در کلیات، ما هم از پذیرش شما به عنوان خواننده معذوریم و شما اجازه حضور روی صحنه را ندارید. با وجود اینکه مجوز از سوی وزارت ارشاد صادر نشده بود و حوزه هنری به صورت یک مرجع مجزا و مستقل برای سالن خود مجوز صادر می‌کند، اما در این مورد وزارت ارشاد هم ورود کرد.
همه تلاش‌ها به در بسته خورد
گروهی در زمان اجرا حضور داشتند که اعلام کردند از نزدیکان معاونت هنری وزارت ارشاد و نماینده او هستند. آنان تاکید داشتند این پیام را منتقل کنند که لغو این کنسرت از سوی معاونت هنری نبوده است. با این وجود حمیدرضا نوربخش مدیرعامل خانه موسیقی چند ساعت تلاش بسیاری برای پیگیری رفع این ممنوعیت و روی صحنه رفتن تاج انجام داد. سرپرست دفتر موسیقی هم به صورت مجزا پیگیری‌هایی انجام داد اما تلاش‌ها بی‌نتیجه ماند. هیچ‌کدام از رایزنی‌هایی که با مقامات و مسئولان انجام شد درنهایت به نتیجه مثبتی نرسید و وحید تاج نتوانست روی صحنه برود.
به احترام مردم
فرشاد محمدی، سرپرست گروه، پس از بی‌نتیجه ماندن همه تلاش‌ها بیان کرد، به دلیل احترام به مردمی که برای کنسرت آمده‌اند فقط امشب کنسرت را اجرا خواهد کرد و شب دیگر اجرا را به این خاطر که کار برای دو خواننده تنظیم و آماده شده است و نمی‌توان با یک خواننده آن را اجرا کرد، لغو و مبالغ بلیت به خریدارانش بازگردانده می‌شود.
هم‌خوانی بی‌صدا از میان تماشاچیان
وحید تاج با وجود اعلام خبر در لحظه آخر، سالن را ترک نکرد و به حرمت خواننده مهمان در ردیف اول نشست. زابط نبی‌زاده خواننده آذربایجانی هم‌خوان وحید تاج، از این ماجرا بسیار شوکه شده بود. این اتفاق در نوع خود شگفت‌آور و عجیب بود. تا پیش از این ممنوع‌الکاری خواننده‌ای خارجی را دیده بودیم، اما اینکه خواننده‌ای در کشور خود در کنار یک خواننده خارجی ممنوع‌الکار شود در نوبه خود بسیار غریب بود و برای نخستین‌بار در ایران رخ داد.
خواننده مهمان شرایط بدی داشت. قطعات دو صدایی عملا ناممکن شده بود. ارکستر ارکسترال می‌زد و خواننده آذربایجانی سنتی می‌خواند و بسیاری از سر ضرب‌ها را گم می‌کرد. اما این بود که وحید تاج همان‌طور که روی صندلی ردیف اول نشسته بود لحظه به لحظه به خواننده مهمان کیو می‌داد. این باعث ایجاد فضایی کاملا احساسی در سالن شد. خود وحید تاج چندبار دچار دگرگونی حال شد.
صدای خواننده و فریاد تماشاچیان
دلایل اعلامی مسئولان برای عدم حضور وحید تاج روی صحنه، مشکل صدای خواننده درد گلوی او بیان شد. مردم حاضر در سالن فقط همین بهانه را شنیدند. فضای کنسرت بسیار متشنج بود. یکی از افراد حاضر در سالن در میان اجرای قطعات به سوی وحید تاج آمد، به خاطر عدم‌حضورش روی صحنه به او اعتراض کرد. چند نفری پس از اجرای کنسرت، پشت صحنه سراغ او آمدند و از عدم‌حضورش روی صحنه شکایت کردند. آن‌ها با فریاد اعتراض می‌کردند که از شهرستان‌های دور برای دیدن این کنسرت آمده‌اند و با مبلغ زیادی که هزینه کرده بودند، نبود خواننده موجب ناراحتی‌شان شده بود. تهیه‌کنند هزینه بلیت این افراد را به آن‌ها برگرداند.
دلسردی از یک ناهماهنگی و بی‌جوابی
این اتفاق علاوه بر تشنجی که در فضای کنسرت ایجاد کرد و باعث لغو یک شب اجرای دیگر شد، ضربه بزرگتری به موسیقی و وحید تاج زد. هنرمندی که در تمام طول فعالیت خود سعی کرده باعث جذب مخاطب به موسیقی شود، با چنین ممنوعیت‌هایی مواجه می‌شود و از سوی مخاطب نسبت به او بی‌اعتماد می‌شود. به نظر می‌رسد باید درخصوص مجوز یکسان‌سازی‌ای میان مراجع مختلف نظارتی و صدور مجوز وجود داشته باشد تا دیگر چنین تجربیاتی باعث غافلگیری نشود و گروه‌های موسیقی دچار سردرگمی نشوند.
از سوی دیگر مقوله ممنوع‌الکاری برای هنرمندانی مثل وحید تاج که بسیار تلاش می‌کنند تا در کنار فعالیت‌های هنری‌شان به فکر وجه بین‌المللی موسیقی ایران باشند، و با حفظ شأن موسیقی ایران و پرهیز از کارهایی که این شأنیت را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد حتی در قلب اروپا هم نگاه جدی و سنتی خود را ترک نمی‌کنند. هنرمندانی که برای ایجاد اشتیاق مردم به موسیقی ایرانی فعالیت می‌کنند را نباید دلسرد کرد. این اقدامات هیچ حاصلی جز فرار روزافزون سرمایه‌های این کشور ندارد. فرار چه فیزیکی باشد و چه فرار معنوی که به نوعی ممنوع‌الکاری خودخواسته می‌انجامد.
