بانگ آزادی در سرزمین موسیقی
اجرای گروه‌های اعتراضی در جشنواره موسیقی گلاستنبری، یکی از معتبرترین رویدادهای فرهنگی بریتانیا، با شعارهایی تند علیه اسرائیل همراه شد
هفت صبح| هزاران نفر در چمنزارهای گلاستنبری، در میانه اجرای گروه‌های موسیقی، پرچم‌های فلسطین را بالا بردند و هم‌صدا فریاد زدند: «آزادی، آزادی، آزادی برای فلسطین». اما این فقط یک حرکت نمادین نبود؛ صدایی بود که از قلب موسیقی به سیاست رسید، از صدای گیتار به طنین جمعی مقاومت.
گروه پانک-رپ بریتانیایی باب ویلان که همواره با زبان تند و مواضع سیاسی‌اش شناخته می‌شود، این‌بار از مرزهای معمول هم فراتر رفت. خواننده اصلی گروه، در جریان اجرایی پرشور، ابتدا جمعیت را به سر دادن شعار «آزادی برای فلسطین» دعوت کرد اما سپس عبارت جنجالی «مرگ بر ارتش اسرائیل» را تکرار کرد؛ شعاری که بی‌درنگ از سوی رسانه‌ها و مقامات رسمی به‌عنوان «عبور از خط قرمز» محکوم شد.
در پی این اقدام، بلافاصله برگزارکنندگان جشنواره گلاستنبری اعلامیه‌ای صادر و ضمن ابراز «تأسف عمیق»، اعلام کردند که با هرگونه یهودستیزی، نفرت‌پراکنی و تحریک به خشونت مخالف‌اند. بی‌بی‌سی که این اجرا را به‌صورت زنده پخش می‌کرد نیز اظهار داشت که بخشی از اظهارات ویلان را «به شدت توهین‌آمیز» می‌داند و قصد ندارد این اجرا را در سرویس درخواستی خود قرار دهد.
پلیس بریتانیا نیز بررسی احتمال «تخطی از قانون» را آغاز کرده است. اما باب ویلان عقب ننشست. او در پیامی اینستاگرامی نوشت: «من آنچه باید می‌گفتم را گفتم. بچه‌ها باید یاد بگیرند که برای چیزی که به آن ایمان دارند، فریاد بزنند. بگذارید ببینند ما چگونه در خیابان‌ها راه می‌رویم، سخنرانی می‌کنیم و روی هر صحنه‌ای که پا می‌گذاریم، حق را مطالبه می‌کنیم.» اما ویلان تنها صدا نبود.
گروه جنجالی نی‌کَپ از ایرلند شمالی هم با همان شور اعتراضی روی صحنه آمد. یکی از اعضای گروه خطاب به جمعیت گفت: «اسرائیل جنایتکار جنگی است و مرتکب نسل‌کشی شده.» او با اشاره به موج پرچم‌های فلسطینی در جمعیت، از حضار خواست که با فریادشان به مردم فلسطین نشان دهند تنها نیستند. این گروه پیش از این نیز در جشنواره آمریکایی کواچلا با نمایش عبارت «مرگ بر اسرائیل، آزادی برای فلسطین» روی پرده اصلی، خبرساز شده بود.
از نگاه اسرائیل و متحدانش، این صداها «نفرت‌پراکن» و «ضدیهودی» خوانده می‌شوند. اما برای بسیاری از جوانان غربی، این صداها پژواک مظلومیتی است که ماه‌ها در نوار غزه طنین‌انداز بوده؛ جایی که شمار قربانیان از مرز ۵۵ هزار تن گذشته است و سازمان ملل بارها اسرائیل را به جنایت جنگی متهم کرده. در جهانی که روزبه‌روز مرزهای هنر و سیاست درهم می‌آمیزند، سکوهای موسیقی، بار دیگر به میدان اعتراض و فریاد بدل شده‌اند و فریادهایی که از دل گلاستنبری برخاست، تنها تکرار شعار نبود؛ طنین بیداری بود.
این نخستین‌بار نیست که هنر در برابر جنایت سکوت نمی‌کند. پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳، موجی از اعتراض‌های فرهنگی در سراسر جهان شکل گرفت: در جشنواره فیلم کن، کارگردانانی با پوشیدن لباس‌های حاوی نماد فلسطین، سکوت رسمی را شکستند. در مراسم جوایز موسیقی گرمی، خوانندگانی چون مکلمور و دوآ لیپا با بیانیه‌های ضد جنگ روی صحنه آمدند. حتی در اسکار، یکی از برندگان جایزه، با بغض گفت: «در جهانی که کودکان در غزه قربانی بمب می‌شوند، هیچ پیروزی‌ای مزه واقعی ندارد.»
اگرچه دولت‌ها هنوز در محاسبات ژئوپلیتیکی خود اسیرند اما صدای مردم، از خیابان تا سِن موسیقی، دیگر قابل نادیده گرفتن نیست. هنر شاید نتواند جنگ را متوقف کند اما می‌تواند وجدان جهان را بیدار نگه دارد.
