از تهدید نظامی تا پیشنهادات توخالی
خشم کنگره از فقدان شفافیت پس از حمله به فوردو، نطنز و اصفهان، سردرگمی استراتژیک کاخ سفید
هفت صبح، محمد فاطمی | به دنبال حملات غیرقانونی رژیم صهیونیستی و ایالات متحده به تأسیسات هسته‌ای، نظامی و غیرنظامی ایران، شاهد تناقضات سیاسی و رسانه‌ای در آمریکا در زمینه معادلات جدید، ذیل مذاکرات با تهران هستیم؛ از ادعاهای غیرواقعی دونالد ترامپ برای توافق با تهران گرفته تا پیشنهادات دیپلماتیک «مارکو روبیو» وزیر خارجه ایالات متحده برای گفت‌وگو و نیز خشم کنگره از فقدان شفافیت پس از حمله به فردو، نطنز و اصفهان، سردرگمی استراتژیک کاخ سفید را آشکار کرده است.
تهدید نظامی یا پیشنهاد دیپلماتیک؟
فضای سیاسی آمریکا پس از حملات به ایران، درگیر دوگانگی عمیقی شده است. شبکه ان‌بی‌سی نیوز روز هفتم تیر ۱۴۰۴ گزارش داد که «استیو ویتکاف» فرستاده ویژه دونالد ترامپ، قرار است مذاکراتی برای توقف غنی‌سازی اورانیوم ایران در ازای لغو تحریم‌ها آغاز کند. سی‌ان‌ان نیز از پیشنهادات مالی ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلاری برای برنامه هسته‌ای غیرنظامی ایران خبر داد که ظاهراً توسط شرکای عرب تأمین می‌شود اما ترامپ این گزارش‌ها را در تروث‌سوشال «جعلی» و «مسخره» خواند و تهدید کرد: «اگر ایران غنی‌سازی را از سر بگیرد، حملات نظامی روی میز است».
اما «مارکو روبیو» وزیر امور خارجه ایالات متحده هم در جلسه‌ای محرمانه با کنگره بر مذاکرات مستقیم و «رو در رو» با ایران تأکید کرد و گفت: «ایران باید با حسن نیت و بدون واسطه مذاکره کند». با این حال «مایکل مک‌کال» نماینده جمهوری‌خواه، این طرح را مبهم خواند و گفت: «گام‌های بعدی دولت نامشخص است». «پرانای وادی» مقام سابق شورای امنیت ملی نیز تأکید کرد که برای دیپلماسی موفق، آمریکا باید از نتایج واقعی حملات آگاه باشد.
با این حال، ادعای مطلق‌گرایانه ترامپ مبنی بر «نابودی کامل» برنامه هسته‌ای ایران با ارزیابی آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا که تأیید کرد اجزای اصلی برنامه هسته‌ای ایران دست‌نخورده باقی مانده، در تضاد است. این تناقضات، تلاش‌های دیپلماتیک دولت ترامپ و مسیر پیش روی ویتکاف را تضعیف کرده و ناکامی کاخ سفید در تدوین استراتژی منسجم را نشان می‌دهد.
واقعیت یا تلاش برای توجیه شکست؟
در کنار تناقضات و روایت‌های متفاوت مقامات آمریکایی، گزارش‌های رسانه‌ای در آمریکا، مانند ادعای سی‌ان‌ان درباره پیشنهادات مالی ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلاری، تلاشی برای ارائه تصویری دیپلماتیک از دولت ترامپ در برابر ناکامی نظامی اخیر به نظر می‌رسد. این گزارش‌ها که ان‌بی‌سی نیوز نیز آنها را تأیید کرد، از مذاکرات پشت‌پرده با ایران حتی در بحبوحه حملات خبر داد اما تکذیب قاطع این گزارش‌ها توسط ترامپ که آنها را تلاشی برای «تحقیر» خود خواند، اعتماد به روایت‌های رسانه‌ای را تضعیف کرده است.
شرط غیرواقعی توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم که تهران بارها آن را رد کرده است، نشان‌دهنده شکاف بین پیشنهادات ادعایی و واقعیت‌های دیپلماتیک است. «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران در واکنش به این پیشنهادات، هرگونه مذاکره تحت فشار را غیرقابل قبول دانست و گفت که «حملات اخیر عزم ایران برای حفظ استقلال هسته‌ای را تقویت کرد». این تناقضات رسانه‌ای، همراه با تکذیب‌های ترامپ، نشان‌دهنده تلاش ناکام برخی محافل آمریکایی برای جبران شکست نظامی با روایت‌های دیپلماتیک است، در حالی‌که ایران با تکیه بر بازدارندگی خود، در موضع قدرت قرار دارد.
خشم کنگره از شکاف سیاسی و فقدان شفافیت
در این بین جلسه محرمانه کاخ سفید با کنگره در ۲۹ خرداد ۱۴۰۴، درباره حملات دولت ترامپ به ایران به جای رفع ابهامات، خشم دموکرات‌ها را برانگیخت که به تناقضات در ایالات متحده افزوده است. «حکیم جفریز» رهبر اقلیت مجلس نمایندگان، مواضع مقامات کاخ سفید را «غیرروشنگر» خواند و تصریح کرد که «سوالات کلیدی بی‌پاسخ ماند». «نانسی پلوسی» رئیس سابق مجلس با انتقاد شدید اظهار کرد: «اطلاعات ارائه‌شده عمومی و بی‌ارزش بود». او ادعای ترامپ درباره «نابودی» تأسیسات هسته‌ای ایران را رد کرد و گفت: «اورانیوم غنی‌شده ایران همچنان وجود دارد و هدف حملات نبود».
«جیم هیمز» عضو کمیته اطلاعات نیز از نبود پیشنهادات دیپلماتیک مشخص انتقاد کرد و «بیل فاستر» نماینده دموکرات و فیزیک‌دان، از ناتوانی دولت در ارائه اطلاعات دقیق درباره ذخایر هسته‌ای ایران ابراز ناامیدی کرد. «جیسون کرو» نماینده دموکرات، اظهارات دولت را «متناقض» با گزارش‌های قبلی دانست.
این انتقادات که برخی به درخواست استیضاح هم منجر شده، شکاف عمیق بین کاخ سفید و کنگره را نشان می‌دهد. مایکل مک‌کال تأیید کرد که «بیشتر» اورانیوم غنی‌شده ایران دست‌نخورده است که ناکامی حملات را تأیید می‌کند و سیاست خارجی آمریکا را در برابر ایران تضعیف کرده است.
همچنین «لورا هولگیت» سفیر سابق آمریکا در سازمان‌های بین‌المللی، اذعان کرد که ارزیابی‌های اطلاعاتی آمریکا درباره برنامه هسته‌ای ایران اعتبار جهانی ندارد و گفت: «آژانس باید مبنای جدیدی از وضعیت برنامه هسته‌ای ایران ایجاد کند که به همکاری ایران بستگی دارد.» اما ایران با استناد به سوءاستفاده آژانس، هرگونه بازرسی را تا تضمین ایمنی تأسیسات و محکومیت تجاوزات رد کرده است. این موضع، قدرت دیپلماتیک ایران را در برابر فشارهای بین‌المللی تقویت کرده است.
دیپلماسی ایران: قدرت در برابر آشوب آمریکا
ناکامی نظامی رژیم صهیونیستی و آمریکا، همراه با تناقضات سیاسی و رسانه‌ای در کاخ سفید، فرصت‌های بی‌سابقه‌ای برای ایران ایجاد کرده است. «کریس رایت» وزیر انرژی آمریکا با اشاره به امکان «توافق صلح» و لغو تحریم‌ها گفت: «ایران می‌تواند شکوفا شود» اما شرط غیرواقعی توقف غنی‌سازی، با موضع قاطع ایران مواجه شده است.
«جان راتکلیف» مدیر سیا، اذعان کرد که ارزیابی خسارات حملات ممکن است هفته‌ها طول بکشد که نشان‌دهنده عدم قطعیت در اطلاعات آمریکا است. «بث سانر» از مقامات ارشد سابق اطلاعاتی ایالات متحده هم تأکید کرد که دانش هسته‌ای ایران با حملات نظامی قابل حذف نیست و این واقعیت، ادعاهای ترامپ را بی‌اعتبار می‌کند. در مقابل تمامی این سردرگمی‌های سیاست خارجی ایالات متحده، ایران با تکیه بر بازدارندگی نظامی و انسجام ملی، هرگونه مذاکره آینده را به محکومیت تجاوزات، جبران خسارات و احترام به حاکمیت خود مشروط کرده است.
این رویکرد، در برابر آشوب سیاسی و رسانه‌ای آمریکا، ایران را در موضع قدرت قرار داده و فرصتی برای دیپلماسی هوشمندانه فراهم کرده است. تهران با رد شروط غیرواقعی و حفظ استقلال هسته‌ای آماده است تا در مذاکرات آینده، مطالبات خود را با اقتدار پیش ببرد.
