خودرو بی‌کیفیت ایرانی با نرخ بنز مرسدس! جهش دلاری عجیب در بازار خودرو
ما امروز به اندازه‌ی قیمت یک خودروی باکیفیت جهانی، دلاری برای خودروهای بی‌کیفیت داخلی می‌پردازیم.
به گزارش هفت صبح، با بالا رفتن نرخ دلار، انتظار می‌رفت بازار خودرو ایران بار دیگر وارد فاز جدیدی از جهش قیمتی شود. اما بررسی‌های تازه نشان می‌داد که از نیمه شهریور تا امروز، بهای دلاری خودروهای داخلی تقریباً ثابت مانده است.
ثباتی که در نگاه اول شاید نشانه‌ای از کنترل بازار باشد، اما در باطن، واقعیتی تلخ‌تر را آشکار می‌کند: ما امروز به اندازه‌ی قیمت یک خودروی باکیفیت جهانی، دلاری برای خودروهای بی‌کیفیت داخلی می‌پردازیم.
بهای دلاری خودروهای داخلی طی یک ماه اخیر تنها حدود ۰.۶ درصد کاهش یافته، در حالی که قیمت خودروهای مونتاژی ۲.۱ درصد افزایش داشته است. به زبان ساده، ارزش دلاری خودروهای ساخت ایران‌خودرو و سایپا تقریباً پا‌به‌پای دلار رشد می‌کند و دیگر از «اضافه پرش قیمتی» سال‌های گذشته خبری نیست. اما همین هم‌مسیر شدن با دلار، عملاً به این معناست که مصرف‌کننده ایرانی هر روز باید معادل چند هزار دلار برای خودرویی بپردازد که از نظر کیفیت، فناوری و ایمنی، با ارزان‌ترین مدل‌های بازار جهانی هم قابل مقایسه نیست.
در بازه‌ی مورد بررسی، قیمت دلاری پژو ۲۰۷ از ۸۷۴۹ دلار به ۸۸۳۵ دلار رسیده است. تارا اتوماتیک حدود ۶۴۴ دلار افت داشته و به ۱۱۴۲۸ دلار رسیده است. شاهین پلاس اتوماتیک تقریباً ثابت مانده و ۱۲۷۴۷ دلار قیمت دارد. حتی کوییک دنده‌ای که یکی از ارزان‌ترین خودروهای بازار محسوب می‌شود، حالا حدود ۵۵۸۲ دلار قیمت دارد؛ یعنی پولی که در بازار جهانی می‌توان با آن یک خودروی شهری استاندارد هندی یا حتی یک خودروی برقی چینی خریداری کرد.
در سوی دیگر، مونتاژی‌ها نیز تفاوت چندانی ندارند. فیدلیتی پرایم ۷ نفره از ۲۱۵۰۰ دلار به بیش از ۲۳۰۰۰ دلار رسیده است. رقمی که در بازار جهانی معادل قیمت خودروهایی چون تویوتا یاریس کراس، هیوندای کونا یا نیسان جوک است؛ خودروهایی با سطح ایمنی بالا، استانداردهای آلایندگی روز و خدمات پس از فروش گسترده. در حالی که فیدلیتی در بازار ایران، فاقد استانداردهای پایه جهانی در تست تصادف یا سامانه‌های کمک‌راننده است.
این مقایسه نشان می‌دهد که بازار خودروی ایران از نظر قیمت دلاری با بازار جهانی هماهنگ شده، اما از نظر کیفیت و فناوری در دهه‌ای عقب‌تر مانده است. در واقع، مشتری ایرانی «دلاری جهانی» می‌پردازد و «خودروی محلی» می‌گیرد.
در بازار جهانی، محدوده‌ی ۱۰ تا ۱۲ هزار دلار همچنان مرز خودروهای اقتصادی است؛ خودروهایی که در هند، چین یا آمریکای جنوبی عرضه می‌شوند و از نظر بهره‌وری سوخت، ایمنی و خدمات پس از فروش، سطحی قابل‌قبول دارند. به عنوان نمونه، ماروتی سوزوکی آلتو K10 یا تاتا تی‌آگو با قیمتی بین ۶ تا ۹ هزار دلار عرضه می‌شوند و استانداردهای آلایندگی یورو ۶ و کیسه‌های هوای دوگانه دارند. در چین، خودروی برقی BYD Seagull با قیمتی حدود ۱۱ تا ۱۳ هزار دلار تا ۴۰۰ کیلومتر پیمایش دارد.
در اروپا نیز ارزان‌ترین مدل‌ها مانند داچیا اسپرینگ، با قیمت حدود ۱۶ تا ۱۸ هزار دلار فروخته می‌شوند، اما از نظر ایمنی و فناوری در سطحی بسیار بالاتر از خودروهای داخلی ایران قرار دارند. حتی در ایالات متحده، جایی که پایین‌ترین قیمت خودروهای نو از ۱۶ هزار دلار آغاز می‌شود، خریدار در ازای پرداخت مشابه با یک فیدلیتی ایرانی، خودرویی با استاندارد جهانی، خدمات گارانتی و ایمنی تضمین‌شده دریافت می‌کند.
این واقعیت به‌روشنی نشان می‌دهد که شکاف میان ارزش پرداختی دلاری و ارزش واقعی محصول در بازار ایران عمیق‌تر از همیشه است. در ظاهر، خودروهای ایرانی هم‌قیمت با محصولات جهانی شده‌اند، اما در باطن، چیزی جز تورم ساختاری، هزینه‌های غیرمولد و انحصار تولید در پشت این اعداد پنهان نیست.
در نهایت، می‌توان گفت که بازار خودرو در ایران نه بر اساس ارتقای کیفیت یا رقابت، بلکه صرفاً بر مبنای نرخ ارز تنظیم می‌شود. خودروساز داخلی دیگر حتی برای حفظ فاصله‌ی قیمتی با برندهای جهانی هم تلاشی نمی‌کند، چون می‌داند مشتری در بازاری بدون انتخاب، ناچار است با دلار جهانی، خودروی ملی بخرد.
