ترامپ و دور سوم ریاستجمهوری| آغاز دوران جدیدی از قدرتطلبیهای غیرقانونی

آیا رویای رئیسجمهور جنجالی آمریکا برای حضور بیشتر در کاخ سفید محقق میشود؟
هفت صبح| دولت ترامپ دوباره در حال مطرح کردن پرسشهایی است که شاید خود قانونگذاران آمریکایی کمتر به آن فکر کرده باشند: آیا او میتواند پس از دو دوره ریاستجمهوری، وارد دوره سوم هم شود؟ براساس اصلاحیه بیستودوم قانون اساسی ایالاتمتحده، هیچ رئیسجمهوری نمیتواند بیش از دو دوره کامل در این مقام باشد.
اما ترامپ که خود را بزرگترین رهبر تاریخ میداند، بهطور پیوسته به این محدودیتها به چالش کشیده و گاهی با کلامی آمیخته به طنز یا جدیت، از این مسئله سخن میگوید. او در یکی از سخنرانیهایش گفته است که شاید احساس «حق» بیشتری برای رسیدن به دورههای بیشتر داشته باشد. او همچنین از انتقادهای جدی به این اصلاحیه دفاع کرده و در برخی موارد حتی بهطور ضمنی از خود بهعنوان شخصی فراتر از قوانین سخن گفته است.
این اظهارنظرها نهتنها در میان طرفداران ترامپ واکنشهای گستردهای بهدنبال داشته، بلکه نگرانیهایی را در میان دموکراتها ایجاد کرده است. همانطور که پیشتر اشاره کردیم، اصلاحیه بیستودوم بهوضوح تأکید دارد که رئیسجمهور نمیتواند بیشتر از دو دوره ریاستجمهوری را بگذراند. با این حال، ترامپ و برخی از حامیانش همچنان در تلاشاند که بر این قانون غلبه کنند. در برابر این هدف جنجالی ترامپ، دموکراتها بهویژه در کنگره، برای حفظ اصول قانون اساسی و جلوگیری از تغییرات غیرقانونی تلاشهای زیادی کردهاند.
بهعنوان مثال، نماینده نیویورک، دن گلدمن، طرحی را به مجلس ارائه داده که بهطور صریح تأکید میکند اصلاحیه بیستودوم حتی در صورتی که دورههای ریاستجمهوری بهطور غیرمستقیم و غیرمتوالی باشد، همچنان منع کرده است. همچنین، دموکراتها اعلام کردهاند از هیچ تلاشی برای محافظت از دستاوردهای قانون اساسی فروگذار نخواهند کرد و بهدنبال جلوگیری از تغییراتی هستند که میتواند زمینهساز آغاز دوران جدیدی از قدرتطلبیهای غیرقانونی باشد.
در حالیکه برخی از هواداران ترامپ او را بهعنوان یک «قهرمان» میبینند که میتواند بار دیگر ایالاتمتحده را بهسوی شکوه بازگرداند، بسیاری از منتقدان او هشدار میدهند که چنین اظهاراتی نشان از یک خطر واقعی برای دموکراسی آمریکا دارد. حتی اگر ترامپ فقط بهعنوان شوخی این پیشنهادات را مطرح کرده باشد، این پرسش باقی میماند که آیا او و حامیانش در واقع قصد دارند که تاریخ ایالاتمتحده را تغییر دهند و آن را از مسیری که بهواسطه اصلاحیه بیستودوم شکل گرفته، منحرف کنند؟
برای تحقق خواسته ترامپ مبنی بر ادامه دوران ریاستجمهوری فراتر از دو دوره، نخستین گام قانونی که باید برداشته شود، تغییر یا اصلاح قانون اساسی است. برای انجام هرگونه تغییر در این قانون، ترامپ یا حامیان او باید اقدام به معرفی یک پیشنویس اصلاحیه کنند که با رأی دو سوم اعضای هر دو مجلس کنگره، یعنی مجلس نمایندگان و سنا، تصویب شود. این فرایند نیازمند ائتلاف گستردهای از نمایندگان است و با توجه به اینکه جمهوریخواهان اکثریت محدودی در هر دو مجلس دارند، دسترسی به این حد از حمایت سیاسی کار سادهای نیست.
علاوه بر تصویب در کنگره، پس از آن، این اصلاحیه باید در سه چهارم ایالتهای ایالاتمتحده (حدود ۳۸ ایالت) به تصویب برسد تا به قانون تبدیل شود. این مسیر طولانی و پرمخاطره، بهویژه با توجه به وضعیت سیاسی کنونی و مخالفتهای جدی که در میان بسیاری از دموکراتها و حتی برخی جمهوریخواهان وجود دارد، به نظر بسیار دشوار میآید. در حقیقت، این فرایند بهاندازهای پیچیده است که هر نوع تلاش برای اصلاح این قانون، نیازمند جلب نظر قاطعی از سراسریترین سطوح قدرت و تغییرات چشمگیر در وضعیت سیاسی کشور است.