چالش‌ها و خطرات خریدهای آخر سال| از معاملات قولنامه‌ای تا خرید طلای آنلاین و...
چگونه در معاملات قولنامه‌ای، پیش‌خرید مسکن، طلای آنلاین و فروش چکی یا غیرحضوری مثل یک دست و پاچلفتی در مسیر دهن کوسه نیافتیم
هفت صبح| ریسک خرید و فروش در روزهای منتهی به عید به شکل کلافه‌کننده‌ای افزایش پیدا می‌کند. همه می‌خواهند زود تکلیف ماشین‌شان را مشخص کنند اما چون ایستادن در صف مرکز تعویض پلاک زمانبر است، سراغ معاملات قولنامه‌ای خودرو می‌روند. در حالی که این نوع معامله رسما جزو کارهای پرخطر قرار به حساب می‌آید و آن را در بخش مسکن به کل غیرقانونی اعلام کرده‌اند. خرید و فروش با کمک چک و تحویل اینترنتی کالا هم این روزها دل شیر می‌خواهد.
معاملات قولنامه‌ای
معاملات قولنامه‌ای، معاملاتی هستند که در آنها خرید و فروش یا انتقال مالکیت مانند خانه، زمین یا خودرو، با استفاده از سندی عادی به نام «قولنامه» انجام می‌شود.معاملات قولنامه‌ای در بازار املاک ممنوع شده اما در بازار خودرو همچنان رواج دارد. در این روش طرفین معامله با تنظیم یک قولنامه یا مبایعه‌نامه، توافق می‌کنند در آینده، پس از انجام مراحلی مانند تعویض پلاک و پرداخت کامل مبلغ خودرو، انتقال مالکیت به صورت رسمی انجام شود.
در این روش احتمال فروش خودرو به چند نفر یا فروش خودروی سرقتی وجود دارد. در صورت بروز اختلاف، حل و فصل مسائل حقوقی پیچیده و زمانبر خواهد بود. قولنامه فروش خودرو برای مالک هم پرریسک است چون تا وقتی سند قطعی در مراکز تعویض پلاک تنظیم نشود مسئولیت حقوقی تخلفات احتمالی برعهده مالک قانونی خودرو خواهد بود.
پیش‌خرید مسکن
پیش‌خرید مسکن، قراردادی است که بر اساس آن، فروشنده متعهد می‌شود واحد مسکونی را با دریافت هزینه به صورت مرحله‌ای بسازد و در موعد مشخص تحویل دهد. معمولاً قیمت واحدهای پیش‌خرید نسبت به واحدهای آماده، پایین‌تر است و سازندگان معمولاً شرایط پرداخت متنوعی را برای پیش‌خرید ارائه می‌دهند.
پیش‌خرید مسکن برای خریدار، معایب و ریسک‌های متعددی دارد؛ ممکن است سازنده به تعهدات خود عمل نکند و واحد را در زمان مقرر تحویل ندهد. سازنده ممکن است بدون اطلاع خریدار، تغییراتی در نقشه واحد یا ساختمان ایجاد کند. امکان دارد پروژه به دلایل مختلفی مانند مشکلات مالی سازنده، نیمه‌کاره رها شود. افزایش قیمت مصالح ساختمانی در طول ساخت معمولا باعث افزایش قیمت نهایی واحد خواهد شد.
فروشنده هم اطمینان خاطر ندارد چون تغییرات ناگهانی در بازار مسکن ممکن است باعث کاهش سودآوری پروژه شود. سازندگان در صورت تاخیر در دریافت مجوزهای لازم از شهرداری و سایر نهادها، با افزایش زمان تحویل پروژه روبرو خواهند شد و باید خودشان را برای اختلافات حقوقی با خریداران آماده نگه دارند.
طلای آنلاین
بزرگ‌ترین ریسک بازار معامله آنلاین طلا، خطر «خالی‌فروشی» است. خالی‌فروشی وقتی به‌کار می‌رود که پلتفرم‌های آنلاین جعلی با وعده‌های سودهای بالا، افراد را فریب می‌دهند و پس از دریافت پول، ناپدید شوند. این پلتفرم‌ها با ترفند‌های مختلف و تبلیغات گسترده، مشتریان زیادی را ترغیب به خرید می‌کنند اما چون پشتوانه واقعی طلا ندارند در صورت درخواست مشتری برای تحویل به شکل فیزیکی ماهیت واقعی‌شان لو می‌رود. سوای این مسئله، برخی فروشندگان آنلاین ممکن است طلای تقلبی یا با عیار پایین را به جای طلای اصل به فروش برسانند.
نوسانات بازار طلا، به ضرر خریدار و فروشنده عمل می‌کند چون قیمت به شدت تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند شرایط اقتصادی، سیاسی و اجتماعی قرار دارد و به‌طور ناگهانی تغییر می‌کند. حتی اگر همه‌چیز به خوبی پیش برود، خطر هک شدن حساب‌های کاربری و سرقت اطلاعات شخصی و مالی وجود دارد. اختلال در سیستم‌های آنلاین هم ممکن است باعث ایجاد مشکل شود.
ارز دیجیتال
قوانین و مقررات مربوط به ارزهای دیجیتال در ایران هنوز به طور کامل مشخص نشده‌اند. نبود قطعیت قانونی، می‌تواند باعث بروز مشکلات حقوقی و مالی برای معامله‌گران شود. بازار ارزهای دیجیتال، به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و ناشناس بودن برخی از تراکنش‌ها، مستعد کلاهبرداری و تقلب است. از طرف دیگر پروژه‌های جعلی، پلتفرم‌های معاملاتی تقلبی و طرح‌های پانزی، از جمله رایج‌ترین روش‌های کلاهبرداری در این بازار هستند.
بازار ارزهای دیجیتال به شدت نوسان‌پذیر است و قیمت‌ها می‌توانند در مدت زمان کوتاهی به طور چشمگیری بالا و پایین بروند. این نوسانات، ریسک از دست دادن بخش قابل توجهی از سرمایه را افزایش می‌دهد. سوای این موارد کیف پول‌های دیجیتال و پلتفرم‌های معاملاتی، در معرض خطر هک و سرقت اطلاعات قرار دارند و از دست دادن کلیدهای خصوصی کیف پول، فاجعه بزرگی است که به از دست رفتن دائمی سرمایه در قالب ارز دیجیتال منجر خواهد شد. محدودیت دسترسی معامله‌گران ایرانی به برخی صرافی‌های بین‌المللی، از دیگر دردسرهای حضور در بازار ارز دیجیتال است.
فروش با چک
کاهش فروش باعث می‌شود فروشندگان در روزهای آخر سال، میزان حساسیت همیشگی نسبت به معاملات چکی را پایین بیاورند. این در حالی است که با وجود تلاش‌های بانک مرکزی برای بازگرداندن اعتبار به معاملات صورت گرفته با کمک چک، همچنان مهم‌ترین خطر برگشت خوردن چک به دلیل نداشتن موجودی کافی در حساب صادرکننده چک وجود دارد. این موضوع می‌تواند باعث تأخیر در دریافت وجه، ضرر مالی و حتی مشکلات حقوقی شود.
فروشندگان هنوز به قوانین و مقررات ثبت چک در سامانه عادت نکرده‌اند. با این کار می‌توان قبل از انجام معامله، از هویت و اعتبار طرف مقابل اطمینان حاصل کرد یا به طور کلی فقط انجام معامله با چک الکترونیکی را پذیرفت. بهتر است بدون تعارف و رودربایستی، وضعیت حساب صادرکننده چک را بررسی کنید و از داشتن موجودی کافی برای پرداخت مبلغ چک مطمئن شوید. سامانه همچنین اطلاعات مناسبی درباره سابقه چک‌های برگشتی صادرکننده چک در اختیارتان می‌گذارد که عقل سلیم می‌گوید آن را جدی بگیرید.
معاملات غیرحضوری
معاملات غیرحضوری برای خریدار و فروشنده به یک اندازه ریسک دارد. در معاملات غیرحضوری، امکان بررسی فیزیکی کالا یا خدمات وجود ندارد. این موضوع می‌تواند منجر به خرید کالاهای تقلبی، معیوب یا با کیفیت پایین شود یا اصلا فروشنده کالایی برای شما ارسال نکند. تأخیر در تحویل کالا، عدم تحویل کالا، یا تحویل کالای آسیب‌دیده، از جمله رایج‌ترین مشکلات مربوط به تحویل کالا در معاملات غیرحضوری هستند.
فضای آنلاین، بستری مناسب برای کلاهبرداران و متقلبان است. ریسک این کار برای فروشنده هم وجود دارد. چون شناسایی دقیق خریدار امکان‌پذیر نیست، استفاده از هویت‌های جعلی یا خودداری از پرداخت وجه در آن وجود دارد. کلاهبرداران همچنین از روش‌های پیچیده‌ای برای کلاهبرداری در خرید غیرحضوری استفاده می‌کنند.
مثلا آگهی مشابه آگهی شما می‌گذارند. خریداری پیدا می‌کنند و شماره حساب شما را در اختیارش می‌گذارند و پس از واریز وجه، رسید شخص ثالث را تحویل فروشنده می‌دهند و سپش آدرس خودشان را برای تحویل کالا ارسال می‌کنند. نزدیک عید خطر این قبیل کلاهبرداری‌های به ظاهر خلاقانه بالا می‌رود.
