محدودیت جدید برای ایرانی‌ها در بازار رمزارز؟
در بازارهای مالی رنگی بالاتر از سیاهی نیست
هفت صبح | «ممنوعیت جدید ترامپ برای ایرانیان در بازار رمزارزها» عنوان خبری است که دیروز در کانال‌های تلگرامی دست‌به‌دست می‌شد. خبر یک ویدئو دارد که یک کارشناس در برنامه تلویزیونی درباره محدودیت‌های جدید ترامپ توضیح می‌دهد و می‌گوید «براساس تحریم‌های جدید رئیس‌جمهور آمریکا، کسانی که ملیت ایرانی دارند در هر کجای دنیا هم باشند نمی‌توانند در بازار رمزارزها فعالیت کنند.»
او این‌گونه توضیح می‌دهد که قبلا ایرانی‌ها با استفاده از وی‌پی‌ان و... و با ایمیل دوست و آشنای خارج از ایرانشان در صرافی‌ها ثبت‌نام می‌کردند و حالا دیگر حتی اگر ساکن کشور دیگری باشید و ملیتتان ایرانی باشد نمی‌توانید در بازار رمزارزها فعالیت کنید. او این را می‌گوید و نتیجه می‌گیرد که ورود به این بازارهای مالی که یک‌شبه می‌توانند حسابتان را ببندند ریسک بزرگی است و نباید از این کارها بکنیم! در پاسخ باید گفت آنچه برای شما تحریم جدید است، برای ما خاطره‌ای بیش نیست!
محدودیت فعالیت ایرانی‌ها در نهادهای مالی بین‌المللی موضوع یک سال و دو سال گذشته نیست. از ازل ایرانی‌ها نمی‌توانستند مثل شهروندان دیگر کشورها از امکانات نهادهای مالی استفاده کنند. با ظهور پدیده رمزارزها، این امیدواری به وجود آمد که ماهیت غیرمتمرکز بلاکچین جلوی دخالت دولت‌ها در تراکنش افراد را بگیرد و دیگر خبری از تحریم و محدودیت نباشد. تا حد زیادی هم این اتفاق در دنیای بلاکچین افتاده و در دنیای رمزارز با حفظ حریم خصوصی افراد، کسی متوجه ملیت و زبان و نژاد کس دیگر نخواهد شد.
موضوع زمانی معنا پیدا می‌کند که بخواهید از امکانات یک صرافی استفاده کنید که یک نهاد مالی مجزا از بلاکچین است. طبعا هیچ نهاد مالی دلش نمی‌خواهد بابت ثبت‌نام کاربران ایرانی به دردسر بیفتد. زمانی دور، یعنی حدود 6 سال پیش هنوز دولت‌ها دست روی صرافی‌ها نگذاشته بودند و آنها هم توجه چندانی به رعایت قوانین بین‌المللی نمی‌کردند. اما از حدود سال 2018 صرافی‌ها بعضا تغییر رویکرد دادند و بعضا مجبور به تغییر رویکرد شدند.
از آن سال آنها نهایت تلاش خود را برای اجرای قوانین بین‌المللی به سخت‌ترین حالت ممکن در پیش گرفته‌اند. آنها همگی مکلف هستند که در قوانین و شرایط استفاده از امکانات خود تصریح کنند که ارائه خدمات به شهروندان بعضی کشورها مثل کره‌شمالی، سوریه، ایران، سودان و ... نخواهند داشت. تقریبا هیچ نهاد مالی پیدا نمی‌کنید که چنین جمله‌ای در قوانینش وجود نداشته باشد.
حالا صرافی‌ها دو دسته می‌شوند. برخی نهایت تلاش خود را برای اجرایی‌کردن قوانین به کار می‌گیرند. از جمله این تلاش‌ها می‌توان به بستن قرارداد با نهادهای تحقیقاتی بلاکچین اشاره کرد. این نهادهای تحقیقاتی کارشان نظارت بر تراکنش‌های بلاکچین است و با تگ‌گذاری یا نشانه‌گذاری کیف‌پول‌ها می‌توانند داده‌هایی ارزشمند تولید کنند که بعضا برای سرمایه‌گذاران ارزشمند است اما کارکرد دیگری هم برای صرافی‌ها دارد.
آنها با استفاده از اطلاعات نهادهای تحقیقاتی مثل آرخام اینتلیجنس یا چینالایسیس، کیف پول شهروندان کشورهای تحریم‌شده را شناسایی می‌کنند و اگر یک حساب کاربری با این کیف‌پول‌ها در ارتباط باشد، جلوی فعالیت او را می‌گیرند و از او توضیح می‌خواهند. در شرایطی که ایرانی‌ها با هویت غیرواقعی خود در این صرافی‌ها حساب باز کرده باشند، هیچ توضیحی نمی‌توانند بابت این تبادلات مالی داشته باشند و در نهایت حسابشان بسته می‌شود.
اما نهادهای تحقیقاتی چطور متوجه ایرانی‌بودن ما می‌شوند؟ آنها کیف پول صرافی‌های ایرانی مثل نوبیتکس، بیت‌پین، والکس و... شناسایی و تگ‌گذاری می‌کنند. هر کیف پولی که با این صرافی‌ها در ارتباط باشد به عنوان کیف پول مشکوک شناخته می‌شود. چراکه هیچ‌کس جز شهروندان ایرانی امکان استفاده از خدمات صرافی‌های ایرانی را ندارند و این یعنی کیف‌پول‌هایی که با این صرافی‌ها تبادل داشته‌اند متعلق به یک شهروند تحریم شده هستند.
حالا این شهروند می‌خواهد ساکن ایران باشد یا نباشد، ملیت دیگری داشته باشد یا نداشته باشد، نام پدرش چه باشد و نام مادرش چه... در هر صورت یک شهروند تحت تحریم FATF محسوب می‌شود و از امکانات نهادهای مالی بین‌المللی محروم است. برای همین است که می‌گوییم تحریم جدیدی در کار نیست و این‌ها همه برای ما خاطره است.
در چنین شرایطی ایرانی‌ها چه کار می‌کنند؟ پاسخ ساده است، آنها نهایتا می‌توانند از صرافی‌هایی استفاده کنند که قوانینشان را سفت نمی‌گیرند. صرافی‌هایی مثل مکسی و بینگ‌ایکس که آنها هم در شرایط و قوانینشان گفته‌اند به ایرانی‌ها خدمات ارائه نمی‌دهند، اکنون به مرجعی برای تریدرهای ایرانی تبدیل شده‌اند.
چراکه خیلی به دنبال زیر بغل مار نمی‌گردند و تا زمانی که خیلی تابلو عمل نکنید (مثلا از ای‌پی ایران وارد حسابتان نشوید یا جایی نگویید که ایرانی هستید) می‌توانید در این صرافی‌ها ترید کنید. هرچند که این رویکرد آنها ممکن است در آینده تغییر کند. تقریبا مشابه اتفاقی که برای صرافی کوکوین افتاد که از دو سال پیش احراز هویت را حتی برای معاملات کریپتو به کریپتو اجباری کرد و عملا دست ایرانیان از صرافی‌های بزرگ جهانی کوتاه شد.